Το Δ.Σ. της ΕΛΜΕ Νότιας Αθήνας καλεί όλους τους εκπαιδευτικούς – γονείς – μαθητές στο διήμερο εκδηλώσεων που διοργανώνει 8 και 9 Μαρτίου 2013 στο Δημοτικό Θέατρο “Κάρολος Κουν” (Υψηλάντου & Θησείου, Άλιμος) με θέμα:
“Το σχολείο ενάντια στο σκοτάδι του φασισμού”
Παρασκευή 8 Μαρτίου
ΑΝΑΛΥΟΥΜΕ ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΦΑΣΙΣΜΟΥ
Εισηγήσεις – συζήτηση (6 – 9μμ):
Δημοσθένης Παπαδάτος, Πολιτικός επιστήμονας, “Ο Φασισμός από τον μεσοπόλεμο μέχρι σήμερα”
Πέτρος Παπακωνσταντίνου, Δημοσιογράφος – συγγραφέας, “Η κρίση και το φασιστικό φαινόμενο”
Βασίλης Παπαστεργίου, Νομικός, μέλος της ομάδας δικηγόρων για τα Δικαιώματα των Προσφύγων και των Μεταναστών, “Ακροδεξιά και μετανάστευση. Δημοφιλείς μύθοι – αντιδημοφιλείς αλήθειες”
Σάββατο 9 Μαρτίου
ΔΡΟΥΜΕ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΦΑΣΙΣΜΟΥ
Εισηγήσεις – συζήτηση (10πμ – 12μμ):
Νίκος Γκόβας, Υπεύθυνος Πολιτιστικών Θεμάτων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Αττικής, “Ένα Δίκτυο εκπαιδευτικών για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την αντιρατσιστική εκπαίδευση”
Γεώργιος Τσιάκαλος, Καθηγητής Παιδαγωγικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, “ΓΝΩΣΗ – Ασπίδα και όπλο κατά της ναζιστικής ακροδεξιάς”
Γιώργος Μόσχος, Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη για τα Δικαιώματα του Παιδιού, “Θετικές δράσεις για ένα σχολείο σεβασμού των δικαιωμάτων και της ανθρωπιάς”
Φιλιώ Τσουκαλά, Ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια, “Ψυχολογικοί παράγοντες της επιρροής του Νεοναζισμού στους νέους”
Διάλειμμα (12 – 12:30μμ)
Θέατρο Forum (12:30 – 2:30μμ): “Μικρές ιστορίες καθημερινής βίας” από την Ακτιβιστική Ομάδα Θεάτρου του Καταπιεσμένου
Με τη μέθοδο της παραπληροφόρησης επιχειρείται υποτίμηση ενός δίκαιου αγώνα που δίνουν εδώ και χρόνια οι κάτοικοι της Χαλκιδικής. Επιπλέον επιδιώκεται η ποινικοποίηση ανθρώπων, επιτροπών και συλλογικοτήτων που εναντιώνονται στη περιβαλλοντική καταστροφή της περιοχής τους και υψώνουν μία διαφορετική πρόταση από τον κυρίαρχο λόγο της εταιρίας και της κυβέρνησης.
Τα όσα διαδραματίστηκαν τα ξημερώματα της προηγούμενης Κυριακής στο εργοτάξιο της εταιρείας “Ελληνικός Χρυσός” στις Σκουριές της Χαλκιδικής εμφανίστηκαν στα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης σαν “βόμβα”από το πουθενά. O Edward Bernays, ο “πατέρας της παραπληροφόρησης” που χρησιμοποίησε διάφορες τεχνικές και μεθόδους χειραγώγησης στην Αμερική του 20ου αιώνα , θα ήταν υπερήφανος για τους συνεχιστές μαθητές του. Ωστόσο τα όσα γέμισαν τις οθόνες μας -μετά την επίθεση στο εργοτάξιο- δεν είναι παρά μόνο ένα κομμάτι αλληλένδετων πρακτικών χειραγώγησης, που στην περίπτωση των Σκουριών ακολουθούνται κατά γράμμα από τη πλειονότητα των μέσων ενημέρωσης.
Ο αγώνας των κατοίκων της Χαλκιδικής ενάντια στη καταστροφή του φυσικού πλούτου και περιβάλλοντος από την εκμετάλλευση των μεταλλείων χρυσού κρατάει εδώ και πάρα πολλούς μήνες σ’ ένα κλίμα οξυμένης αστυνομικής καταστολής, βίας και αντιπαράθεσης. Οι μαζικές, μαχητικές (αντί)δράσεις τόσο των κατοίκων όσο και των ανθρώπων της ευρύτερης περιοχής, αναδεικνύει τη κεντρικότητα που έχει το ζήτημα της εκμετάλλευσης των μεταλλείων στη ζωή και στο τόπο των ‘άμεσα’ ενδιαφερόμενων . Παρ’ όλη την προσπάθεια του κόσμου να δημοσιοποιήσει τη ζημιά που προκαλεί ήδη μία τέτοια επενδυτική κίνηση, κανένα κυρίαρχο μέσο ενημέρωσης δεν έχει δώσει όλο αυτό τον καιρό την απαραίτητη έμφαση. Οι διάφορες εκδηλώσεις και τα μαζικά συλλαλητήρια που έχουν οργανωθεί από κινήσεις των κατοίκων δεν καλύπτονται από τα τηλεοπτικά συνεργεία ενώ δεν έχει γίνει κανένα δημοσιογραφικό ρεπορτάζ σχετικά με τις βάσιμες καταγγελίες των διάφορων επιτροπών ενάντια στην εταιρεία που έχει αναλάβει τα έργα εκμετάλλευσης. Στη συγκεκριμένη περίπτωση εντοπίζουμε τη τακτική της αποσιώπησης . Με το να περνάει στα ”ψιλά’ από τα κύρια θέματα των ειδήσεων, το γεγονός χάνει εύκολα τη σημασία και την αξία του, απομονώνεται και περιθωριοποιείται. Φυσικά όπως διαπιστώσαμε συχνά απλώς παραλείπεται.
Μία άλλη πρακτική είναι αυτή της επιλεκτικής παρουσίασης των γεγονότων, που επιλέγεται προκειμένου να αναπτυχθεί μονόπλευρα η άποψη της εργοδοσίας και της κυβερνητικής πολιτικής (και εν τέλει να υιοθετηθεί ευκολότερα ως επικρατούσα!). Όταν για παράδειγμα, αναπαράγεται σαν μοναδική είδηση, η αναφορά των στελεχών του ΥΠΕΚΑ σχετικά με τις αντίστοιχες εγκαταστάσεις στη περιβαλλοντικά προηγμένη Φιλανδία , ενώ αντίθετα δεν δημοσιοποιούνται τα πορίσματα επιστημονικών φορέων όπως του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (τμήμα κεντρικής Μακεδονίας) και του Α.Π.Θ, που καταγγέλλουν την ολοκληρωτική καταστροφή του περιβάλλοντος , τότε πρόκειται ουσιαστικά για μία προσπάθεια καθοδήγησης της κοινής γνώμης σε μία συγκεκριμένη κατεύθυνση για την εξυπηρέτηση συγκεκριμένων συμφερόντων. Στη περίπτωση αυτή η προσπάθεια επικεντρώνεται στο να καταστεί ο κυρίαρχος δημόσιος λόγος ο καθολικός τρόπος ερμηνείας έτσι ώστε μία τέτοια επιχειρηματική δραστηριότητα να παρουσιάζεται ως απόλυτα ασφαλής (βάσει μονομερών ερευνών που έχουν ήδη παρουσιαστεί).
Στο αρχέγονο δάσος των Σκουριών πολλές φορές έχουν λάβει χώρα συμπλοκές με βίαιη καταστολή από την πλευρά της αστυνομίας, διευρυμένες συγκρούσεις και σοβαρούς τραυματισμούς διαδηλωτών. Οι χιλιάδες αυτοί λοιπόν άνθρωποι που ήταν ”αόρατοι” τόσους μήνες στα δελτία ειδήσεων εμφανίζονται τώρα καθημερινά πια μεταμορφωμένοι σε κουκουλοφόρους. Κάτοικοι της περιοχής που αγωνίζονται και αγωνιούν για τον τόπο τους εμφανίζονται σαν ”γνωστοί- άγνωστοι” στους δέκτες ενώ η χρήση μεγάλων ποσοτήτων χημικών αερίων και πλαστικών σφαιρών από τις ειδικές μονάδες της αστυνομίας ενάντια στους διαδηλωτές δεν αναφέρεται καν. Με αυτόν τον τρόπο η είδηση ενός γεγονότος(πεδίο πληροφόρησης) περνάει στην αλλοίωση του και -μακριά πλέον από την απλή παραπλάνηση- στη σφαίρα της ωμής παραπληροφόρησης .
Η σκόπιμη διάδοση ψεύτικων ειδήσεων ‘έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει ”ταυτότητα, αξίες ακόμη και κουλτούρα”. Τη ταυτότητα ενός σκιώδους κουκουλοφόρου, δίχως ηθική μόνο με την αδικαιολόγητη βία ενάντια στην ανάπτυξη και το κοινό καλό. Αυτό είναι για τα μεγάλα κανάλια το μήνυμα και η περιγραφή των κατοίκων Σκουριών. Ο ”’όρος” κουκουλοφόρος που αποδόθηκε στους επιτιθέμενους άλλωστε τείνει να παραπέμπει σε ένα πλαίσιο βίας, καταστροφής και φωτιάς στο φαντασιακό της κοινής γνώμης. Τα αντίστοιχα δεκάδες ρεπορτάζ για την τρομοκρατία που έχουμε παρακολουθήσει το τελευταίο διάστημα έχουν το μεγαλύτερο μερίδιο συμβολής στηνοικοδόμησηαυτής της εικόνας.
Έτσι οι εναντιώσεις των κατοίκων στις εξορύξεις χαρακτηρίζονται τρομοκρατικές και η εικονοποιία της τρομοκρατίας που αναπαράγουν τα ΜΜΕ συμβάλει στο να εξάγεται ένα καθόλα αρνητικό μήνυμα. Με τη μέθοδο της παραπληροφόρησης επιχειρείται υποτίμηση ενός δίκαιου αγώνα που δίνουν εδώ και χρόνια οι κάτοικοι της Χαλκιδικής. Επιπλέον επιδιώκεται η ποινικοποίηση ανθρώπων, επιτροπών και συλλογικοτήτων που εναντιώνονται στη περιβαλλοντική καταστροφή της περιοχής τους και υψώνουν μία διαφορετική πρόταση από τον κυρίαρχο λόγο της εταιρίας και της κυβέρνησης.
Στο σημείο αυτό μπορούμε να πούμε ότι όλη η προσπάθεια φίμωσης και διαστρέβλωσης της διαμαρτυρίας των κατοίκων των Σκουριών έχει πάρει τη μορφή εκστρατείας από τη μεγαλύτερη μερίδα των μέσων ενημέρωσης της χώρας. Και όπως τότε στα μέσα της δεκαετίας του 1910 E. Bernays , μέσω θεωριών ψυχολογίας της μάζας, προπαγάνδιζε τη κατανάλωση καπνού και αλκοόλ στην αμερικανική κοινωνία για λογαριασμό συγκεκριμένων εταιρειών έτσι και σήμερα ειδήμονες των μέσων ενημέρωσης (και όχι μόνο) έχουν ταχθεί με τη πλευρά της εργοδοσίας αναγκάζοντας έναν ολόκληρο πληθυσμό να θυσιάσει υγεία και επίπεδο ζωής στο βωμό ενός κέρδους που τους αποσπάται πραξικοπηματικά για λογαριασμό του πανίσχυρου Γ. Μπόμπολα, συνέταιρου της εταιρείας Eldorado Gold. Ή αλλιώς: τα μέσα ενημέρωσης στην υπεράσπιση της διαπλοκής.
—–
(1) Αυστριακός ψυχολόγος που εργάστηκε για τις αμερικανικές υπηρεσίες προπαγάνδας εφαρμόζοντας τις θεωρίες της ψυχολογίας της μάζας για λογαριασμό μεγάλων εταιριών και πολιτικών κομμάτων.
Δραματική έκκληση ψυχιάτρων: Μην απολύετε εργαζόμενους- Θα αυξηθούν οι αυτοκτονίες!
Νέα δεδομένα στην ψυχή των χιλιάδων Ελλήνων φέρνει το μνημόνιο αλλά πρωτίστως αυξάνει την αγωνία για την πιθανότητα της ανεργίας. Τι έκκληση κάνουν Έλληνες ειδικοί.
Μην απολύετε εργαζόμενους για να μην έχουμε αύξηση των αυτοκτονιών, διαμηνύουν Έλληνες ειδικοί σε μια περίοδο κρίσης όπου οι αυτόχειρες αλλά και όσοι έχουν κατάθλιψη αυξάνονται μέρα με την ημέρα από τα δυσβάσταχτα οικονομικά προβλήματα.
Έλληνες ψυχίατροι τη μείωση των μισθών και όχι την απόλυση των εργαζομένων ώστε να καμφθεί και το κύμα της εθνικής μας θλίψης και να μειωθεί ο κίνδυνος των αυτοκτονιών.
Με αφορμή το διεθνές συνέδριο με θέμα “Κρίσεις και Καταστροφές. Ψυχοκοινωνικές Επιπτώσεις”, το οποίο διοργανώνουν η Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία και η Παγκόσμια Ομοσπονδία Ψυχικής Υγείας, με τη συνεργασία της Εταιρείας Προληπτικής Ψυχιατρικής, ο καθηγητής Ψυχιατρικής Γιώργος Χριστοδούλου, και ο αναπληρωτής καθηγητής Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών Δημήτρης Πλουμπίδης, υποστήριξαν πως η απόλυση από την εργασία, πέρα από τις οικονομικές της επιπτώσεις, συνεπάγεται επίσης ένα ταπεινωτικό πλήγμα για τον εργαζόμενο, το οποίο προκύπτει από την μείωση του οικογενειακού και κοινωνικού του status.
Τα στοιχεία πάντως που δείχνουν τη θλίψη των Ελλήνων εν μέσω κρίσης είναι τραγικά. Σύμφωνα με τα μέλη της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας, το τελευταίο διάστημα παρατηρείται στα ιατρεία και τις κλινικές τους μια κατακόρυφη αύξηση των ανθρώπων που ζητούν βοήθεια. Η αναμονή μάλιστα για ραντεβού για τα μη επείγοντα περιστατικά, έχει εκτοξευθεί στους δυόμιση μήνες από 15 ημέρες που ήταν το 2009.
Οι ειδικοί παρατηρούν ότι πλέον τα περιστατικά αφορούν άτομα κυρίως από 25 έως 50 ετών, οι περισσότεροι από τους οποίους αναμένεται να απολέσουν την ασφαλιστική τους κάλυψη το επόμενο διάστημα.
Η φτώχεια και η ανέχεια χτυπάει όλη την κοινωνία, στις μέρες μας.
Μια ομάδα παιδιών όμως αντιμετωπίζουν περισσότερα προβλήματα, γιατί αναγκάζονται να εργάζονται και να ζητιανεύουν στους δρόμους, χάνοντας το δικαίωμα που έχουν όλα τα παιδιά να πηγαίνουν σχολείο και να παίζουν.
Η κοινωνική οργάνωση ΑΡΣΙΣ βρίσκεται συστηματικά κοντά στα παιδιά που εργάζονται στους δρόμους της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, με στελέχη και εθελοντές της, για να τα ανακουφίσει και να τα βοηθήσει να απομακρυνθούν από την παραμέληση, την εκμετάλλευση και την εξαθλίωση.
Τους τελευταίους μήνες σε κεντρικούς δρόμους της Αθήνας καταγράφηκαν περισσότερα από 200 παιδιά που εργάζονταν ή επαιτούσαν, ενώ στη Θεσσαλονίκη περισσότερα από 400.
Στις 10 του Μάρτη, η Πρωτοβουλία “Τρέχοντας για τα Παιδιά στο Δρόμο” συμμετέχει για τρίτη φορά στον αγώνα δρόμου 20.000 μέτρων του Αγίου Κοσμά, που διοργανώνει ο Σύλλογος Δρομέων Υγείας Αθήνας και το περιοδικό Runner. Όπως κάθε φορά, αφιερώνουμε την προσπάθειά μας, στη συγκέντρωση χρημάτων για τις δράσεις της ΑΡΣΙΣ στο δρόμο και την υποστήριξη των παιδιών που έχουν ανάγκη.
Σας καλούμε να πάρετε μέρος στην προσπάθειά μας, τρέχοντας ή υποστηρίζοντας κάποιο δρομέα, και δηλώνοντας συμμετοχή μέσα από το site μας (συμπληρώνοντας την αντίστοιχη φόρμα τις σελίδες ΔΡΟΜΕΙΣ ή ΥΠΟΣΤΗΡΙΧΤΕΣ).
Η υποστήριξη των δρομέων που τρέχουν στον αγώνα, έστω και με ένα συμβολικό ποσό είναι κίνητρο για την προσπάθειά μας.
Διαδώστε την είδηση που έχουμε αναρτήσει και στο facebook:
Βοηθήστε μας να βοηθήσουμε τα παιδιά που εργάζονται στο δρόμο για να βρουν το δρόμο που πραγματικά δικαιούνται στη ζωή τους!
Μαζί με το Βοηθό Συνήγορο του Πολίτη για τα Δικαιώματα του Παιδιού Γιώργο Μόσχο επισκεφθήκαμε λύκειο της Αθήνας, στο Παλαιό Φάληρο, που αντιμετώπισε πρόσφατα το σοβαρό τραυματισμό ενός μαθητή. Πολλές οι αντιδράσεις στο σχολείο, έντονες οι συζητήσεις ανάμεσα σε μαθητές /μαθήτριες κι εκπαιδευτικούς.
Ο Γιώργος Μόσχος, έμπειρος συνομιλητής εφήβων, συντόνισε τη συζήτηση με τα παιδιά. Δημιούργησε χώρο για όλες τις φωνές και όλες τις απόψεις. Κάθε φορά που εκφραζόταν παράπονο για κάτι που δεν λειτουργεί σωστά, ζητούσε από τους εφήβους προτάσεις. Δεξιότητες ενεργητικής ακρόασης και ενδυνάμωσης ταυτόχρονα!
Μίλησαν πολλά παιδιά. Μεγάλη η πρόκληση, 150 μαθητές και μαθήτριες στην αίθουσα. Οι εκπαιδευτικοί του σχολείου στεκόντουσαν στο πίσω μέρος της αίθουσας, άκουγαν με προσοχή.
Η συζήτηση ξεκίνησε μέσα σε ένταση. Ακούστηκαν αγανακτισμένες φωνές που ζητούσαν εκδίκηση και την παραδειγματική τιμωρία του δράστη. Ποινή; «Ξύλο μέχρι θανάτου, ηλεκτρική καρέκλα. Θάνατος.» Αναρωτήθηκε ένας άλλος μαθητής: «Τι είναι χειρότερο; Ο θάνατος για το δράστη ή το στίγμα του τραύματος για το θύμα;». Ακούστηκαν φωνές φόβου, «υπάρχουν παιδιά που φοβόνται να μιλήσουν γιατί μπορεί να επιτεθούν και σε αυτούς».
Συνεχίστηκε η κουβέντα. Ένας – ένας, μία – μία, οι έφηβοι έπαιρναν το λόγο. Κάθε τοποθέτηση, κάθε σχόλιο πήγαινε τη συζήτηση ένα βήμα πιο πέρα. «Η βία φέρνει βία. Χρειαζόμαστε πιο σοβαρά μέτρα, όχι μόνο τιμωρία». Τι προτείνεις για πιο σοβαρό μέτρο; «Την αστυνόμευση των σχολείων. Ένοπλοι αστυνομικοί έξω από το σχολείο…. Ναι, αλλά η αστυνομία ορισμένες φορές ασκεί και αυτή βία. Δεν πυροβολεί μόνο τους ‘κακούς’. Χρειαζόμαστε πρόνοια, όχι καταστολή». Τι είναι η πρόνοια; «Να μπορούμε να μιλήσουμε ο ένας στον άλλον. Χρειαζόμαστε πνευματικό υπόβαθρο. Τα όπλα δεν είναι λύση. Τα όπλα θα φέρουν βία. Να προλάβουμε τα επόμενα! Να γίνονται συζητήσεις με τα παιδιά, στο σχολείο, αυτό έχει βαρύτητα. Η βία δεν είναι λύση…. Ναι, αλλά η βία δεν είναι πάντα κακή. Αρκεί να μη γίνεται με συμμορίτικο τρόπο. Τα παιδιά που καταφεύγουν σε συμμορίες νιώθουν ότι δεν τους έχουν δώσει οι άλλοι σημασία. Για αυτό πάνε στις συμμορίες. Μπορεί το σχολείο να μας δώσει πρακτικές, χρήσιμες για τη ζωή μας; Ποιες είναι αυτές οι πρακτικές; Θέλουμε νόημα! Δεν ευθύνεται μόνο το σχολείο, ευθύνονται και οι οικογένειες.»
«Ζούμε σα ρομποτάκια, πως θα αντισταθούμε; Οι περισσότεροι παραιτούνται. Πρέπει να αλλάξει το σύστημα. Θέλουμε ένα σχολείο που παράγει παιδεία, όχι μόνο γνώση! Που μας δίνει ευκαιρία να μιλάμε με τους καθηγητές. Να τους εμπιστευόμαστε. Θέλουμε εφόδια. Πως συνδέομαι με κάποιον που δεν συμφωνώ;…. Χρειάζομαι ασφάλεια. Για να υπάρχει ασφάλεια, πρέπει να ξέρω τα δικαιώματα μου!»
Οι έφηβοι, μίλησαν, αντέδρασαν, εκφράστηκαν. Καμιά φωνή δεν αποσιωπήθηκε. Προσκλήθηκαν να κάνουν προτάσεις. Τι σχολείο θέλουν;
ένα σχολείο πιο ευέλικτο, που δεν θα παράγει μόνο γνώση
καθηγητές πιο ανοιχτούς, να μην επικεντρώνονται μόνο στο μάθημα – «τι φταίνε κι αυτοί όμως; έτσι είναι το σύστημα εκπαίδευσης…»
συζητήσεις – με προσοχή όμως, να μη γίνονται για την επιβολή απόψεων, αλλά για ανταλλαγή και σκέψη
αν δεν μπορούν να το κάνουν οι καθηγητές, ας έρχονται ειδικοί
έχουμε την ανάγκη να νιώσουμε ασφαλείς!
Κι όπως είπε μια μαθήτρια στο κλείσιμο της συζήτησης: Ασφάλεια θα νιώσουμε, αν γίνουν οι σχέσεις μας καλύτερες και χτίσουμε μεταξύ μας τη συνεργασία!.
Απίστευτη η ευελιξία των εφήβων, η ικανότητα τους να εκφράζουν διαφορετικές, άλλοτε αντίθετες, άλλοτε συμπληρωματικές απόψεις, να διατηρούν το διάλογο ζωντανό.
Πέρα από προσωπικές θέσεις, μάλλον μαζί με τις προσωπικές θέσεις, η ομάδα αυτή των 150 μαθητών, περίγραψε όλη τη δυναμική της βίας και της δημιουργίας κοινότητας.
Η βία σαν αναγκαία αντίδραση όταν απειλείται η ζωή μου.
Η βία σαν στάση ζωής.
Η εκδίκηση που παράγει η βία (η ζωή μου, ο θάνατος σου)
Η ανάγκη για προστασία. Η βία δημιουργεί φόβο. Ο φόβος μας οδηγεί σε ακραίες συμπεριφορές.
Αν χρησιμοποιήσουμε πολεμική γλώσσα, θα μιλήσουμε και για πολεμοφόδια: όπλα, ξύλο, αίμα, θάνατος
Αν αναζητήσουμε προστασία για όλη την κοινότητα και αντισταθούμε στην πολεμική ρητορική, θα βρούμε άλλου είδους εφόδια: προστασία μέσα από τη δημιουργία σχέσεων, μέσα από τη συνεργασία, μέσα από την αποδοχή του διαφορετικού και το χώρο για πολλές απόψεις, το σεβασμό πολλών απόψεων.
Προστασία είναι η αυτονομία που συνοδεύεται από την ικανότητα να σχετίζομαι. Η αυτονομία μου χτίζεται όταν ακούγομαι και όταν ενημερώνομαι.
Respect στην ομάδα εφήβων… κι ένα ευχαριστώ που μας εμπιστεύτηκαν για αυτή την πολύτιμη μοιρασιά!
Ο ΠΑΤΕΡΑΣ ΜΟΥ ήρθε στην Ελλάδα για να σπουδάσει, τη δεκαετία του ΄70. Ύστερα από κάποια χρόνια έφερε και τη μητέρα μου. Από τα παιδικά μου χρόνια δεν θυμάμαι πολλά πράγματα. Στο δημοτικό τα πήγαινα μια χαρά με τα άλλα παιδιά. Μόνο όταν τσακωνόμασταν στο ποδόσφαιρο με στολίζανε με βρισιές του τύπου «αράπης» και τα σχετικά. Ήμουν ο μόνος μαύρος στο σχολείο μου. Θυμάμαι επίσης ένα σκηνικό. Μια μέρα, έπειτα από τσακωμό, κάποια παιδιά με είχαν βάλει στη μέση και με έβριζαν. Τότε ένα παιδί που τον έλεγαν Ηλία όρμησε εναντίον τους για να με υπερασπιστεί. Από τότε γίναμε κολλητοί φίλοι. Τα πρώτα χρόνια στο σπίτι μιλούσαμε νιγηριανά και αγγλικά. Αυτό όμως με εμπόδιζε για τα μαθήματα. Μέχρι που ο δάσκαλος κάλεσε τους γονείς μου και τους είπε ότι έπρεπε να μιλήσουμε ελληνικά στο σπίτι. Με τα χρόνια επικράτησαν τα ελληνικά στο σπίτι μας.
Ελληνικά και hiphop. Από εννέα χρόνων μιλώ μόνο ελληνικά. Μιλώ επίσης άψογα αγγλικά, ενώ τα νιγηριανά τα καταλαβαίνω αλλά δεν τα μιλώ πια. Το πάθος για τη μουσική το «κόλλησα», ίσως, επειδή μεγάλωσα ανάμεσα σε διάφορους γλωσσικούς ήχους. Στο γυμνάσιο παθιάστηκα με τα γκράφιτι, τη hip-hop και τη Dram΄Ν΄ Βase. Είναι χρόνια που περνούν διοργανώνοντας πάρτι και ανταλλάσσοντας κασέτες με τα φιλαράκια. Εκείνη την περίοδο μπήκε έντονα η θρησκεία στη ζωή μου. Μαζί της και η πρώτη υπαρξιακή σύγκρουση. Γιατί η θρησκεία έλεγε «ειρήνη υμίν», ενώ το hip-hop μιλούσε για εξέγερση. Η θρησκεία ήταν ευχή, το hip-hop δράση. Το hip-hop και τα γκράφιτι ήταν για μένα ένα είδος ξεσπάσματος. Τότε, για πρώτη φορά, άρχισα να γράφω στίχους. Έγραφα και για τον ρατσισμό. Ξαφνικά συνειδητοποίησα κάτι που είχα απωθήσει: το χρώμα της επιδερμίδας μου.
Το να είσαι μαύρος. Εγώ είμαι περήφανος που είμαι μαύρος. Το να είσαι μαύρος όμως σημαίνει ότι συναντάς μπροστά σου έναν τοίχο. Σημαίνει ότι πρέπει να ξοδεύεις πολλή ενέργεια για να πείσεις τους γύρω σου ότι δεν είσαι γεννημένος μόνο για να πουλάς CD και να παίξεις μπάσκετ. Ότι μπορείς να γίνεις γιατρός, λογοτέχνης, σχεδιαστής μόδας, οτιδήποτε. Το να είσαι μαύρος σημαίνει ότι ζεις με αυτό το χρώμα, το αναπνέεις, ότι δεν σε αφήνουν ποτέ να νιώσεις αόρατος. Τη μεγαλύτερη έκπληξη την προκαλείς όταν μιλάς ελληνικά χωρίς προφορά. Παθαίνουν πλάκα. Μερικοί κάθονται με το στόμα ανοιχτό και σε κοιτάνε σαν εξωγήινο. Τέλος πάντων…
Ένα καλοκαίρι στη Σύρο. Η ανατροπή στη ζωή μου συνέβη ένα καλοκαίρι στη Σύρο. Μόλις είχα τελειώσει το λύκειο. Ήθελα τότε να μπω στη Σχολή Καλών Τεχνών και άρχισα να κάνω ιδιαίτερα μαθήματα ελευθέρου σχεδίου. Το καλοκαίρι πήγα στη Σύρο για να δουλέψω στο εργαστήριο της δασκάλας μου. Έκανα βόλτα ένα απόγευμα, όταν ξαφνικά μπροστά στα πόδια μου σταμάτησε ένα αστυνομικό τζιπ. Βγήκαν έξω δυο αστυνομικοί και μου ζήτησαν τα χαρτιά. Είχα μαζί μου τη ληξιαρχική πράξη γέννησης. Θεωρούσα ότι ήταν αρκετή, αφού είχα γεννηθεί στην Ελλάδα. Με πήγαν στο Τμήμα. Μου είπαν ότι τα χαρτιά μου είναι ελλιπή.
Ένας από τους αστυνομικούς μού είπε ότι θα με απελάσουν. «Πού θα με απελάσετε;» ρώτησα. «Στα σύνορα και να πας από εκεί που ήρθες», μου απάντησε. «Εγώ δεν ήρθα από πουθενά. Έχω γεννηθεί στην Ελλάδα», είπα. Δεν πήρα απάντηση. Απέλαση, σύνορα, όλα αυτά μου φαίνονταν σαν ταινία. Έφυγε η γη κάτω από τα πόδια μου και είχα κατατρομάξει. Έμεινα εκεί τρεις μέρες, στο σκοτάδι, κοιμόμουν χάμω, σε ένα μικροσκοπικό κελί με δυο Πακιστανούς που δεν μιλούσαν ούτε ελληνικά ούτε αγγλικά. Αυτές οι τρεις μέρες ανέτρεψαν τα πάντα μέσα μου. Με τη μεσολάβηση φίλων και δικηγόρων με άφησαν ελεύθερο. Τότε άρχισαν να με βασανίζουν τα ερωτήματα. Ποιος ήμουν; Τώρα καταλάβαινα γιατί δεν με καλούσαν φαντάρο, όπως συνέβαινε με όλους τους φίλους μου. «Φίλε μου, εσύ είσαι ξένος», έλεγα στον εαυτό μου. Και πάλι δεν ήθελα να το πιστέψω όμως. Σκεφτόμουν ότι οι αστυνομικοί είχαν κάνει λάθος. Ήταν ένας μηχανισμός άμυνας για να μη διαλυθώ.
Τα χαρτιά, τα χαρτιά, τα χαρτιά. Όταν εισέβαλε στη ζωή μου η λέξη χαρτιά και αλλοδαπός όλα καθάρισαν πλέον. Ρώτησα τους υπαλλήλους στον δήμο εάν μπορώ να βγάλω ελληνική ταυτότητα επειδή έχω γεννηθεί εδώ. Μου απάντησαν κοφτά: «όχι». Μετά ήρθαν οι ουρές, οι βεβαιώσεις, τα ένσημα, τα γραφεία, οι υπάλληλοι, η ατελείωτη αναμονή. Και όταν βγαίνει η άδεια παραμονής είναι ληγμένη. Ξανά ουρές, βεβαιώσεις, ένσημα, γραφεία, υπάλληλοι, ατελείωτη αναμονή. Με αυτά θα φας όλη τη ζωή σου. Τα καλύτερα χρόνια σου φεύγουν κυνηγώντας τα χαρτιά. Δεν μπορείς να πας πουθενά. Τα όνειρα για το πανεπιστήμιο τα εγκατέλειψα γιατί κυνηγούσα τα χαρτιά. Με κάλεσαν το 2002 στη Γαλλία για να εκπροσωπήσω την Ελλάδα σε ένα φεστιβάλ θεάτρου δρόμου. Δεν πήγα γιατί δεν είχα χαρτιά. Ήθελα να ανοίξω μια δική μου δουλειά, δεν μπόρεσα γιατί δεν είχα χαρτιά.
Άνθρωποι που δίνουν εντολές, που βιαιοπραγούν ή που απλά παρακολουθούν -ως συνένοχοι- βασανισμό κρατουμένων, είναι ψυχοπαθητικές προσωπικότητες που χρήζουν μακράς ψυχολογικής υποστήριξης. Αυτό είναι κάτι που θα πρέπει πρώτα απ’ όλα να το αναγνωρίσουμε, και όχι να τους προστατεύουμε με το να κωφεύουμε… Η Ελένη Νίνα, κλινικός ψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια, μιλά με την δημοσιογράφο και σύμβουλο ψυχικής υγείας Κρυσταλία Πατούλη για το tvxs.gr, θέτοντας το ζήτημα των παράνομων διώξεων, των βασανισμών, της καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως και κάθε βίας – κακοποίησης, στον πυρήνα της φασιστικοποίησης της κοινωνίας μας.
Ελ.Ν.: Πιθανώς, η συγκεκριμένη περίπτωση, ήταν μια ατυχής παραποίηση. Προσπάθησαν να παραποιήσουν και να καλύψουν το έγκλημά τους αλλά συγχρόνως και να το δείξουν.
Κρ.Π.: Μήπως να το επιδείξουν;
Ελ.Ν.: Είναι το θράσος. Υπάρχει ένα θράσος μέσα σε μία ανάλογη πράξη, όπως και μια επίδειξη ισχύος:
«Καλύπτω αυτό που έχω κάνει, αλλά όχι τόσο ώστε να μη το δεις. Πρέπει και να το δεις. Πρέπει να καταλάβεις ότι εγώ είμαι ο ισχυρός. Και έχω την ισχύ, και να σου κάνω κακό, και να το καλύψω, και να το αφήσω να φανεί. Άρα, εγώ έχω τον έλεγχο».
Είναι μία επίδειξη ισχύος και ελέγχου.
Κρ.Π.: Όχι μόνο στους δράστες, αλλά και στους απλούς πολίτες, ώστε π.χ. να σοκαριστούν και να φοβηθούν;
Ελ.Ν.: Βεβαίως, είναι σοκαριστικό, γιατί η πράξη μπορεί να είναι αξιόποινη, αλλά ο οποιοσδήποτε έχει το δικαίωμα μιας έντιμης δίκης. Αυτό, λοιπόν, το δικαίωμα, καταστρατηγείται σταθερά, γενικά από την ανθρωπότητα. Δεν είναι η πρώτη φορά. Είναι… άλλη μια φορά, που καταστρατηγούνται τα ανθρώπινα δικαιώματα και το δικαίωμα του καθενός να δικαστεί και να καταδικαστεί, ή οτιδήποτε, για την πράξη που έχει κάνει. Λοιπόν, η βία, έχει γεννηθεί με τον άνθρωπο. Αυτό είναι το σοκαριστικό. Το πόσο ο άνθρωπος ορμάει στον άλλον άνθρωπο για να τον ελέγξει και να τον νικήσει κατά κράτος.
Σε μια παλιότερη συνέντευξη που σου έχω δώσει, το έχω τονίσει αυτό: Ότι, δεν αρκεί να νικηθεί ο αντίπαλος. Πρέπει να καταστραφεί! Αυτό είναι που ξεχωρίζει τον άνθρωπο, ως πολύ άγριο θηρίο. Αντίθετα στα θηλαστικά, που ζουν σε αγέλες, ο ισχυρός καλεί σε μάχη τον αντίπαλο, κι αν ο αντίπαλος πέσει και κάνει μια πράξη υποταγής, ο άλλος υποχωρεί και είναι ο νικητής. Η αγέλη τον ανακηρύσσει νικητή. Δεν χρειάζεται να τον καταστρέψει! Αντίθετα, ο άνθρωπος, δεν σταματάει πουθενά!
Κρ.Π.: Ο άνθρωπος γεννά τη βία, αλλά, ο άνθρωπος γεννά και τον πολιτισμό, τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα…
Ελ.Ν.: Και τα καταστρατηγεί επίσης…
Κρ.Π.: Επίσης γεννά τους νόμους, τη δικαιοσύνη, που θέτουν τις βάσεις του τρόπου συνύπαρξης. Όταν το ίδιο το κράτος, δεν λαμβάνει υπόψιν του τους νόμους που το ίδιο έθεσε και υποτίθεται υπηρετεί, και τους καταργεί με ανάλογες επιδείξεις εγκληματικής βίας, τότε, το μόνο που μπορούμε να περιμένουμε είναι η γενίκευση της βίας. Δηλαδή επιστρέφουμε στις σπηλιές… ξανά.
Ελ.Ν.: Ή μπαινοβγαίνουμε στις σπηλιές. Δεν γυρνάμε πίσω. Μπαινοβγαίνουμε. Ο πολιτισμός, είναι προϊόν των ολίγων. Οι λίγοι παράγουν πολιτισμό. Οι περισσότεροι, παράγουν καταστρατήγηση του πολιτισμού και βία. Οπότε, υπάρχει ένα συνεχές πήγαινε-έλα στις… σπηλιές! Κάποιοι πηγαινοέρχονται, κάποιοι έχουν αποφασίσει να βγουν, και άλλοι μένουν. Πολύς κόσμος, όμως, πηγαινοέρχεται…
Και η βία, είναι αυτό που είδαμε, το οποίο είναι το απόγειο της βίας, αλλά είναι και η κακοποίηση των παιδιών, είναι η κακοποίηση των γυναικών, είναι οι προσβολές, είναι οι ύβρεις, πράξεις πολιτικών, πολιτών…
Κρ.Π.: Και η εξαθλίωση…
Ελ.Ν.: Η εξαθλίωση, και τόσα άλλα. Και αυτή τη στιγμή, το βλέπουμε και ωμά, όπως λες, με αυτό το γεγονός των βασανισμών. Με την κακοποίηση, γίνεται η καταστρατήγηση του φυσικού ορίου που είναι το σώμα μας. Έκει βρίσκεται και η συνειδητοποίηση, ότι είναι ένας Άλλος άνθρωπος.
Κρ.Π.: Δηλαδή;
Ελ.Ν.: Δηλαδή, το σώμα του καθενός για τον οποιονδήποτε, είναι ο Άλλος. Είμαστε άλλοι, διαφορετικοί. Στους βασανισμούς καταργείται αυτό το φυσικό όριο, ότι δηλαδή, έχουμε να κάνουμε με έναν άλλον άνθρωπο που έχει δικαιώματα, που έχει την δική του ύπαρξη, που έχει τη ζωή του. Δεν υπάρχει τίποτα, λοιπόν. Δεν υπάρχει σεβασμός στην ύπαρξη του Άλλου!
Κρ.Π.: Οι άνθρωποι που φτάνουν στο σημείο να μην αναγνωρίζουν την ύπαρξη του Άλλου, ασκώντας οποιαδήποτε μορφή κακοποίησης, δηλαδή βίας, τί άνθρωποι είναι;
Ελ.Ν.: Οι βασανιστές, είναι άνθρωποι, φυσικά, που δεν έχουν κανένα όριο. Μιλάμε για παθολογία. Είναι άνθρωποι ψυχοπαθητικοί, σαδιστές, και δεν έχουν κανέναν ηθικό φραγμό. Ο άνθρωπος ο οποίος χτυπάει, βασανίζει, κακοποιεί, δεν έχει κανένα φραγμό. Και δεν υπάρχει καμία δικαιολογία, καμία βία δεν είναι καλή, ωφέλιμη, χρήσιμη…
Κρ.Π.: Εκτός αν είναι άμυνα…
Ελ.Ν.: Ακριβώς. Επίσης, όταν κάποιος κακοποιεί, π.χ. ένας άντρας μια γυναίκα, ή ένας ενήλικος ένα παιδί, κλπ., ή όταν κακοποιούν συλληφθέντες και φυλακισμένους, ή ανθρώπους στο δρόμο…
Κρ.Π.: … που γενικά, για οποιονδήποτε λόγο, δεν μπορούν να υπερασπίσουν τον εαυτό τους…
Ελ.Ν.: …ακριβώς… σημαίνει, ότι αυτός που κακοποιεί έχει παθολογία. Και έτσι πρέπει να αντιμετωπίζουμε ανάλογες περιπτώσεις ανθρώπων. Σαν ανθρώπους, οι οποίοι πο-τέ δεν είχαν όρια, που σαφέστατα ανήκουν σε κατηγορία ψυχικής διαταραχής, και έτσι πρέπει να αντιμετωπίζονται. Δεν υπάρχει καμία δικαιολογία.
Κρ.Π.: Και οι οποίοι βρίσκονται και σε διάφορες θέσεις, π.χ. στην αστυνομία…
Ελ.Ν.: Στην αστυνομία, και σε θέσεις εξουσίας. Σε μια άλλη περίπτωση θα μπορούσε να είναι ο μπαμπάς ενός παιδιού, ή ο άντρας μιας γυναίκας, ή ένας νέος που χτυπάει έναν γέροντα.
Κρ.Π.: Ο άνθρωπος που δεν έχει όρια, τι σχέση μπορεί να έχει με κάθε μορφή εξουσίας;
Ελ.Ν.: Αμφισβητεί οποιαδήποτε εξουσία. Δεν υπάρχει. Την παίρνει μόνος του. Είναι αυτός η εξουσία. Την ενδύεται και την υποδύεται την εξουσία. Είναι ο ίδιος, η απόλυτη εξουσία, και μάλιστα η αυταρχική εξουσία. Δηλαδή: Θα κάνεις ότι λέω εγώ. Γι’ αυτό και είπα πριν, ότι δεν αναγνωρίζει τον Άλλον ως ύπαρξη. Ο Άλλος είναι το υποχείριό του, είναι κάτι που μπορεί να το κάνει ότι θέλει ο ίδιος. Οπότε, δεν έχει ενδοβάλει κανένα πρότυπο ιεραρχίας, ένας τέτοιος άνθρωπος, ούτε κανένα πρότυπο ύπαρξης του Άλλου. Είναι μόνος του, και ο άλλος είναι εκεί για να εξυπηρετήσει τις διαθέσεις του. Ως εκ τούτου, μπορεί να τον παραβιάσει, να τον βιάσει, να τον κακοποιήσει και να τον σκοτώσει. Γι’ αυτό, μιλάμε για μεγάλη ψυχοπαθολογία.
Κρ.Π.: Δηλαδή χρειάζονται…
Ελ.Ν.: Αυτοί οι άνθρωποι χρήζουν ψυχολογικής βοήθειας, μακρόχρονης βεβαίως, για να γίνει επανεκπαίδευση σε βασικές αρχές, πάνω στο πως μπορεί να ζει ένας άνθρωπος μέσα σε κοινότητα. Διότι έχουν καταστρατηγήσει αυτό ακριβώς: Την συμβίωση, την συνύπαρξη. Δεν υπάρχει εγγεγραμμένη, σ’ αυτούς τους ανθρώπους, η συνύπαρξη…
Κρ.Π.: Εκτός από αυτούς τους ανθρώπους που ασκούν βία και κάθε είδους κακοποίηση(η οποία είναι φασισμός, διότι φασισμός δεν είναι μόνο ο ναζισμός)…
Ελ.Ν.: Βεβαίως…
Κρ.Π.: …οι οποίοι όπως είπες, χρήζουν ψυχολογικής βοηθείας, υπάρχουν και οι άλλοι, που αδιαφορούν(και η αδιαφορία επίσης είναι φασισμός). Αυτοί οι άνθρωποι που αδιαφορούν, δεν χρήζουν βοηθείας, επίσης;
Ελ.Ν.: Η απάθεια, δεν είναι αρετή. Η απάθεια, είναι επίσης διαταραχή. Και αυτό πρέπει να το βάλουμε καλά στο νου μας. Και γι’ αυτό, με ότι μέσα διαθέτει ο καθένας από μας, θα πρέπει να δίνουμε τον αγώνα μας, ενάντια στη βία, απ’ όπου κι αν βρισκόμαστε. Κι αυτό πρέπει να το έχουμε καλά στο νου μας.
Κρ.Π.: Αυτό για να το κάνουμε, πρέπει πρώτα να έχουμε επίγνωση τι σημαίνει βία… Γιατί κάποιοι το αντιλαμβάνονται, μόνον όταν…
Ελ.Ν.: … χτυπήσει την πόρτα τους.
Κρ.Π.: Ούτε και τότε. Εφόσον, αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα, παραβιάζεται κατ’ εξακολούθησιν το Σύνταγμα(πράξεις νομοθετικού περιεχομένου, επιβολή επιτάξεων εργαζομένων, στάση εργασίας δημοσίων δικαστικών λειτουργών), διώκονται άνθρωποι που έχουν καταθέσει κοινωνικό έργο για δεκαετίες, όπως η Κατερίνα Μάτσα, η υπεύθυνη του 18Άνω, διώκονται άνθρωποι που υποστηρίζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα, και τόσα άλλα… Κι όμως, κάποιοι, μόνον, από την κοινωνία, το αντιλαμβάνονται. Μοιάζει, ο κόσμος –στην καλύτερη περίπτωση- να μην διαθέτει το κριτήριο του τι σημαίνει βία, ή –στην χειρότερη- αδιαφορούν γι αυτό ή πιστεύουν ότι δεν τους αφορά. Τί περιμένουν να δούνε για να το καταλάβουν; Νεκρούς;
Ελ.Ν.: Ακόμη και τότε, θα υπάρξουν άνθρωποι, πάρα πολλοί που θα είναι απαθείς. Συνεργοί! Γιατί με την απάθεια, γίνεσαι συνεργός στο έγκλημα. Και αυτό θα πρέπει να το ακούσουμε όλοι μας. Υπάρχουν οι βίαιοι, αλλά και οι συνεργοί της βίας, όλοι αυτοί, που είναι οι απαθείς!
Ας θυμηθούμε πριν κάποια χρόνια, που μετέδιδε το CNN, σκηνές από τον πόλεμο στο Ιράκ και οι άνθρωποι έπαιρναν τα ποπ κορν και καθόντουσαν και βλέπαν τον πόλεμο στο Ιράκ, σα να ήταν σήριαλ. Εκατομμύρια άνθρωποι, παρακολουθούσαν το σήριαλ… του πολέμου. Πότε ανεβαίνουν οι ακροαματικότητες στις τηλεοράσεις; Όταν υπάρχει αίμα, όταν υπάρχει βία, κι όταν αισθάνονται ασφαλείς οι άλλοι, μέσα στο σπιτάκι τους, γιατί δεν συμβαίνει στους ίδιους, αλλά συμβαίνει σε κάποιους άλλους! Και σχολιάζουνε: Καλώς τους κάνουνε, ή κακώς τους κάνουνε. Αλλά; Δεν κινούνται! Γι αυτό λέω, ότι η απάθεια δεν είναι αρετή. Είναι συνενοχή!
Κρ.Π.: Και στις μέρες μας η απάθεια είναι στο απόγειό της, γιατί ακριβώς μέσω της τηλεόρασης, οι άνθρωποι έχουν γίνει ενεργοί τηλεθεατές, είναι κατά πλειοψηφία αδρανοποιημένοι, δηλαδή, κυρίως ενδιαφέρονται να μάθουν «Τί έγινε;» αλλά δεν αναρωτιούνται, «Τί μπορώ να κάνω εγώ, γι’ αυτό που έγινε, ως πολίτης; Πώς μπορώ να αντιδράσω, να πράξω, να συμμετέχω σ’ αυτό που γίνεται; Ή πώς μπορώ να κάνω εγώ ο ίδιος κάτι να γίνει;». Και τέλος «Τί ευθύνη έχω εγώ, γι αυτό που συμβαίνει;»
Ελ.Ν.: Και υπάρχει όλο και μεγαλύτερη αποδιοργάνωση στον συνδετικό, κοινωνικό ιστό. Οι άνθρωποι απομονώνονται! Γι αυτό και εμείς οι ψυχολόγοι, λέμε (κι όχι μόνον εμείς, και άλλοι) ότι χρειάζεται να γίνει ενίσχυση των κοινωνικών ομάδων: Σε γειτονιές, σε θεραπευτικές ομάδες, σε ομάδες αλληλεγγύης, σε ομάδες κοινωνικής δράσης. Να ενισχυθούν οι κοινωνικοί ιστοί!
Αυτό που συμβαίνει σ’ αυτά τα παιδιά, μπορεί να συμβεί και σε μας! Είναι αξιόποινη πράξη, η πράξη τους, να δικαστούν, αλλά όχι να κακοποιηθούν! Κανείς δεν έχει δικαίωμα να αποδώσει δικαιοσύνη. Υπάρχουν άνθρωποι εξειδικευμένοι στο να αποδώσουν δικαιοσύνη, και κει πρέπει να απευθυνθούμε.
Κρ.Π.: Οι οποίοι (κάποιοι από αυτούς τουλάχιστον), καταστρατηγούν το Σύνταγμα και αυθαιρετούν –και άρα ασκούν βία και κακοποίηση, δηλ. διαπράττουν αξιόποινες πράξεις, και εγκλήματα- από θέση εξουσίας, επίσης…
Ελ.Ν.: Έτσι είναι, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα πάρουμε εμείς το δικαίωμα να αποδώσουμε δικαιοσύνη, γιατί τότε καταστρέφεται η συνύπαρξη στις κοινότητες.
Κρ.Π.: Μα, έχει καταστραφεί ήδη, με αυτά που γίνονται…
Ελ.Ν.: Συμφωνώ.
Κρ.Π.: Οι νέοι είναι ο καθρέφτης της κοινωνίας, είναι ο καθρέφτης μας…
Ελ.Ν.: Και ο ένας καταπατά το δικαίωμα του άλλου. Όπως αυτά τα παιδιά πήγαν να κλέψουν… αξιόποινη η πράξη, που σημαίνει ότι εκεί έχει γίνει μια ρωγμή μέσα τους, ως προς την ένταξή τους στο κοινωνικό σύνολο.
Κρ.Π.: Κάποιοι ήταν φίλοι με τον δολοφονημένο Αλέξανδρο Γρηγορόπουλο…
Ελ.Ν.: Οπότε λες, ότι έχουν πολύ θυμό μέσα τους και αδικία, κλπ. Αυτό, όμως δεν είναι μέσον… να κλέψουν για να εκδικηθούν… Η εκδίκηση γεννά βία, η βία γεννά βία, κλπ. Όπως, λοιπόν, και αυτοί έχουν μια ρωγμή σε σχέση με την συνύπαρξή τους με τους άλλους ανθρώπους, και τους όρους και τα όρια και τους κανόνες που διέπουν ένα σύστημα, έτσι και άλλοι -ακόμα χειρότερα!- αναλαμβάνουν να αποδώσουν το δικό τους δίκιο με τον δικό τους τρόπο, που επίσης καταστρατηγούν, ακόμη περισσότερο, κακοποιώντας. Και το αδίκημα στοιβάζεται το ένα πάνω στο άλλο! Δεν βγαίνει έτσι τίποτα!
Κρ.Π.: Και μπορεί, μετά, κάποιοι να θέλουν να εκδικηθούν…
Ελ.Ν.: Ακριβώς. Μία βεντέτα η οποία δεν έχει τέλος… Και μετά μπορεί να θέλουν οι γονείς να εκδικηθούν τους αστυνομικούς, κλπ. Δεν θα τελειώσει πουθενά.
Κρ.Π.: Η δήλωση ενός από τους βασανισμένους συλληφθέντες ήταν ότι θεωρώ τον εαυτό μου αιχμάλωτο πολέμου… Κι ένας από τους πατεράδες είπε ότι αν πάθει κάτι το παιδί μου θα…
Ελ.Ν.: Οπότε, μέσα από όλο αυτό που συμβαίνει, έχουμε γίνει ένα έθνος το οποίο οι μισοί κυνηγάνε τους άλλους μισούς, ή βρίζουν, προσβάλλουν, καταδιώκουν, κακοποιούν… Και αυτό δεν θα μας οδηγήσει πουθενά! Και οι υπόλοιποι, παρακολουθούν! Και οι λίγοι, αντιδρούν… Δεν αρκεί οι γονείς και η κοινωνία να μεγαλώνουν τα παιδιά και να τους παρέχουν όλα τα αναγκαία. Πρέπει να τους εμφυσήσουν και αρετές, όπως τον σεβασμό του Άλλου, τα όρια, και τη συμμετοχή στον πολιτισμό και την εξέλιξη του είδους. Και να τους τονίζουν ότι δεν είναι αρκετό να μην κάνουν κακές πράξεις, δηλαδή να ασκούν βία, αλλά να μην μένουν και απαθείς σ’ αυτήν!
Κρ.Π.: Κάποτε στην αρχαιότητα, οι άνθρωποι του πνεύματος βρίσκονταν μέσα στα δρώμενα, έπαιρναν θέση, συμμετείχαν ενεργά. Αντιδρούσαν. Τώρα, ούτε και αυτό βλέπουμε να συμβαίνει κατά πλειοψηφία επίσης… Δεν έμενε σπίτι του ο Σωκράτης, για παράδειγμα, να μελετήσει και να παράγει έργο… Ήταν καθημερινά στην Αγορά, στη διδασκαλία, με τους μαθητές του, κλπ.
Ελ.Ν.: Η Αγορά, σήμερα, είναι σε ένα μεγάλο ποσοστό, το διαδίκτυο. Αυτό που κάνετε εσείς, είναι μία Αγορά. Όπου συναντιούνται άνθρωποι και συνομιλούν, και υπάρχουν και άλλοι χώροι που γίνεται. Γίνεται, λοιπόν, αλλά όχι στο βαθμό που θα θέλαμε. Αλλά υπάρχει. Κι αυτό πρέπει να ενισχυθεί. Και εσύ, είσαι μία από αυτούς που το κάνουνε, και όλοι όσοι συμμετέχουν σε αυτό.
Κρ.Π.: Αυτόν τον τρόπο μας τον έδειξαν από τότε, εκείνοι οι άνθρωποι…
Ελ.Ν.: Βέβαια και στην αρχαία Αθήνα, μαζί με την Αγορά, υπήρχαν και όλες αυτές οι αποικίες, γιατί υπήρχαν στρωματώσεις στο λαό, κι άλλοι ήταν δούλοι, κι άλλοι ήταν γνήσιοι πολίτες Αθηναίοι. Όπως και στα σπίτια, οι γυναίκες έμεναν μέσα. Δεν είχαν δικαίωμα να βγουν. Θέλω να πω, ότι ο άνθρωπος, εξελίσσεται, αργά!
Κρ.Π.: Πολύ αργά…
Ελ.Ν.: Πάρα πολύ αργά. Και σε κάθε κοινωνία θα βρούμε την παθολογία, την αδικία και τη βία. Αλλά, υπάρχουν και άνθρωποι, οι οποίοι επαγρυπνούν, είναι εκεί, και προσπαθούν να αρθρώσουν έναν προσωπικό λόγο, ενάντια σ’ όλο αυτό, απ’ όποια πλευρά κι αν έρχεται. Είτε έρχεται από ένα παιδί, είτε από έναν μεγάλο.
Κρ.Π.: Το γεγονός, ότι άνθρωποι ψυχοπαθητικοί, κατέχουν θέσεις εξουσίας, είτε εκτελεστικής, είτε οποιασδήποτε άλλης, πώς μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε;
Ελ.Ν.: Το θέμα είναι να αναγνωρίζουμε την παθολογία! Αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό. Ότι πρώτα πρέπει να αναγνωρίζουμε την παθολογία. Ότι κάποιος είναι διαταραγμένος! Κι όχι να λέμε, ότι είναι θυμωμένος, είτε ότι δεν μπορεί να κάνει αλλιώς από τη θέση που βρίσκεται… Θα πρέπει να αναγνωρίζουμε την παθολογία του καθενός! Αυτό είναι το πρώτο βήμα. Και να μην προστατεύεται, ούτε από αξιώματα, ούτε από τίποτα, ως προς την αναγνώριση της παθολογίας.
Αφού αναγνωριστεί η παθολογία, θα πρέπει μετά να ονοματιστεί. Να πούμε, ότι αυτός ο άνθρωπος είναι ψυχοπαθητικός. Είτε είναι πολιτικός, είτε είναι… κοινός θνητός. Ή να πούμε ότι είναι κακός. Ότι υπάρχουν κακοί άνθρωποι. Αυτό συζητάμε. Αφού αναγνωρίσουμε, κι αφού ονοματίσουμε θα πρέπει να περνάμε και σε μία καταγγελία του φαινομένου.
Κρ.Π.: Δεν είναι μόνο αυτοί που βασάνισαν, είναι και αυτοί που δώσαν εντολή, είναι και αυτοί που…
Ελ.Ν.: …και αυτοί που κωφεύουν! Δηλαδή, υπάρχουν πολλές συμμετοχές στο δράμα. Είναι αυτός που δίνει την εντολή, όπως λες, είναι ο άλλος που περνά στην πράξη, και ο άλλος που το παρακολουθεί.
Κρ.Π.: Όλη αυτή, είναι μία παθολογική κατάσταση…
Ελ.Ν.: Ε, ναι! Είναι μία κατάσταση διαταραγμένη.
Κρ.Π.: Να το πούμε πάλι καθαρά, λοιπόν: Τι είδους παθολογία έχουν όλοι αυτοί οι άνθρωποι που βασανίζουν καταπατώντας ανθρώπινα δικαιώματα, από όποια θέση και αν το κάνουν: Δίνοντας εντολή, περνώντας στην πράξη, ή παρακολουθώντας ή αδιαφορώντας;
Ελ.Ν.: Όπως είπα, είναι ψυχοπαθητικοί άνθρωποι. Είναι μία διαταραχή, που δεν αναγνωρίζει όρια! Δεν έχεις όριο, σε αυτή τη διαταραχή. Κι αναλαμβάνει να αποδώσει το δίκαιο με δικό της τρόπο, αυτή η κατηγορία ανθρώπων, μέσα από εκδίκηση και επιθετικότητα, δηλαδή τον θυμό τον στρέφει σε επιθετικότητα και βία. Περνά σε πράξη βίας, δηλαδή, ο ψυχοπαθητικός. Θυμωμένοι μπορεί να είμαστε όλοι. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι θα επιτεθούμε.
Κρ.Π.: Αυτό όμως, είναι από μόνο του τρομοκρατία.
Ελ.Ν.: Είναι τρομοκρατία. Ναι. Αυτοί οι άνθρωποι, είναι τρομοκράτες! Είναι ιεροεξεταστές και τρομοκράτες, και είναι επικίνδυνοι. Και γι αυτό λέω, ότι θα πρέπει και να τους αναγνωρίζουμε και να τους ονοματίζουμε.
Κρ.Π.: Και δεν μπορούν να… προστατεύουν πολίτες, ούτε να αποδίδουνε δικαιοσύνη…
Ελ.Ν.: Μόνο τους νόμους της ζούγκλας μπορούν να αποδώσουνε!-
Ο Συνήγορος του Παιδιού Γιώργος Μόσχος, έκανε το αυτονόητο. Δημιούργησε χώρο για τα παιδιά, να εκφραστούν, να προβληματιστούν. Και με αυτό τον τρόπο έκανε το σχολείο λίγο πιο ασφαλές για ΟΛΑ τα παιδιά.
Στις 29.1.2013 διοργανώθηκε στην Ιερισσό, με πρωτοβουλία των συλλόγων γονέων και κηδεμόνων, συζήτηση μαθητών του γυμνασίου και του λυκείου με τον Συνήγορο του Παιδιού με θέμα “Προβληματιζόμαστε και συζητάμε για τα περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά ζητήματα του τόπου μας”.
Έχουμε ανάγκη να μιλήσουμε στο σχολείο μας για όσα έχουν συμβεί στην περιοχή μας τους τελευταίους μήνες, με αφορμή τις ενέργειες και τις διαδηλώσεις για τα μεταλλεία χρυσού.
Θέλουμε να εκφράσουμε τη γνώμη και τις αγωνίες μας, να ακουστούμε.
Ζητάμε από τους εκπαιδευτικούς να μας βοηθήσουν να επικοινωνήσουμε ειρηνικά, να διευκολύνουν τον διάλογο ανάμεσά μας.
Βλέπουμε στην κοινωνία μας διαρκώς αρνητικά πρότυπα ενηλίκων, σχετικά με τον τρόπο που διεξάγεται ο διάλογος. Θέλουμε οι εκπαιδευτικοί μας να λειτουργήσουν ως θετικά πρότυπα.
Φοβόμαστε για τις εντάσεις που έχουν δημιουργηθεί ή μπορεί να δημιουργηθούν στο μέλλον, όμως δεν επιδιώκουμε την αντιπαλότητα, αλλά την προσέγγιση.
Ζητάμε κατανόηση.
Θέλουμε να μιλήσουμε για όσα νοιώθουμε, ιδίως για τα παιδιά που αναγκάστηκαν να αλλάξουν σχολείο, τα οποία τα αγαπάμε, είναι συμμαθητές μας, φίλοι μας, όχι εχθροί μας.
Ξέρουμε ότι υπάρχουν χάσματα ανάμεσά μας, στη σχολική κοινότητα, αλλά αναζητούμε τις γέφυρες που θα μας φέρουν κοντύτερα.
Δεν θέλουμε το σχολείο να μετατραπεί σε χώρο πολιτικής αντιπαράθεσης, αλλά να δώσει χώρο στις σκέψεις και στα συναισθήματά μας.
Θέλουμε να μας βοηθήσει να καταλάβουμε καλύτερα ο ένας τον άλλο, να μοιραστούμε τις αγωνίες και τις προσδοκίες μας για το μέλλον μας.
Αυτές ήταν μερικές από τις κουβέντες που ακούστηκαν στην πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση που είχαν οι μαθητές των σχολείων της Ιερισσού με τον Βοηθό Συνήγορο του Πολίτη για τα Δικαιώματα του Παιδιού Γιώργο Μόσχο. Ύστερα από μια πρώτη ενημέρωση για το ρόλο του Συνηγόρου του Παιδιού, έγινε μια ζωντανή συζήτηση που άφησε τους μαθητές, τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς που ήταν παρόντες, με την πεποίθηση ότι με προσοχή και σύνεση, το σχολείο μπορεί να κάνει βήματα στην κατεύθυνση της ενημέρωσης, της στήριξης, της έκφρασης και της συναδέλφωσης των μαθητών, στην ιδιαίτερα κρίσιμη και δύσκολη σημερινή συγκυρία.
Πληθαίνουν οι μαθητές, κυρίως από τα λαϊκά στρώματα (γόνοι αγροτών, εργατών, μικροϋπαλλήλων κ.λπ.), που γυρίζουν την πλάτη στη σχολική εκπαίδευση, η οποία δεν μπορεί πλέον να τους προσφέρει επαγγελματικές προοπτικές
Κάθε χρόνο, τόσο τα υψηλά ποσοστά χαμηλών βαθμολογιών που καταγράφονται στις πανελλαδικές εξετάσεις, όπου περίπου το 1/3 των εξετασθέντων γράφουν κάτω από τη βάση, όσο και τα βαθμολογικά «ναυάγια» (χιλιάδες εξετασθέντες δίνουν σχεδόν λευκή κόλλα) πριμοδοτούν την ανάπτυξη μιας δημόσιας συζήτησης γύρω από την εξήγηση του φαινομένου. Ωστόσο, τα τελευταία 2-3 χρόνια η συζήτηση για τις επιδόσεις των μαθητών έχει «πάρει φωτιά» καθώς ένα μεγάλο τμήμα εκπαιδευτικών επισημαίνει ότι υπάρχει μια ποιοτική διαφορά σε σχέση με το κοντινό παρελθόν.
Οι εκπαιδευτικοί υποστηρίζουν ότι έχουν πληθύνει οι «μαθητές των τελευταίων θρανίων», δηλαδή τα παιδιά εκείνα που νωρίς έχουν εγκαταλείψει κάθε προσπάθεια, ενώ από την άλλη είναι φανερή διά γυμνού οφθαλμού η συρρίκνωση της ομάδας των μαθητών που πασχίζει για καλά σχολικά αποτελέσματα. Δεν είναι λίγοι μάλιστα εκείνοι που υποστηρίζουν ότι, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, που συνδέονται με την οικονομική κρίση και τις συνέπειές της στις οικογένειες των μαθητών και στην υποχρηματοδότηση της εκπαίδευσης, το ελληνικό σχολείο τείνει να μεταλλαχθεί σε μια «βιομηχανία» ενός ιδιόμορφου αναλφαβητισμού.
Παράλληλα την ίδια ώρα έχει ανοίξει ένα μεγάλο, αγεφύρωτο χάσμα. Χάσμα στις βαθμολογίες, χάσμα στις προσδοκίες! «Αλογα κούρσας» και «ουραγοί»! Παράδοξο και πρωτότυπο; Η αλήθεια είναι ότι τα τελευταία χρόνια αυτή η κατάσταση παγιώνεται. Τι συμβαίνει; Σαν να αντανακλά η ίδια η κοινωνία πάνω στην κίνηση των βάσεων. Μια κοινωνία όπου οι φτωχοί γίνονται φτωχότεροι και οι πλούσιοι πλουσιότεροι. Και στη μέση, σμπαραλιασμένα τα μεσαία στρώματα.
Δίπλα στα όλο και λιγότερα «άλογα κούρσας» με τα 18άρια και τα 19άρια που τινάζουν τις επιδόσεις στον αέρα, διαμορφώνονται οι «ουραγοί», μια μεγάλη ομάδα (ίσως η μεγαλύτερη μετά τη Μεταπολίτευση) παιδιών, κυρίως από τα λαϊκά στρώματα (γόνοι αγροτών, εργατών, μικροϋπαλλήλων κ.λπ.) οι οποίοι έχουν γυρίσει την πλάτη στη σχολική εκπαίδευση σαν απάντηση στο γεγονός ότι η τελευταία δεν έχει πλέον να τους προσφέρει αυτό που απλόχερα, στο πεδίο των επαγγελματικών προοπτικών, πρόσφερε στο παρελθόν.
Πριν από περίπου 30 χρόνια, την ακαδημαϊκή χρονιά 1981/82, σύμφωνα με τις αντιλήψεις της συντριπτικής πλειονότητας των φοιτητών/τριών που απάντησαν στην ερώτηση «νομίζετε ότι στη σημερινή ελληνική κοινωνία τα άτομα έχουν τη δυνατότητα να μεταπηδούν σε μια κοινωνική τάξη ανώτερη από αυτή στην οποία βρίσκονται οι γονείς τους;» η καταφατική απάντηση συγκέντρωσε συνολικά το 95% των φοιτητών/τριών. Στην ερώτηση «με ποιους τρόπους επιτυγχάνεται η κοινωνική άνοδος στη σημερινή ελληνική κοινωνία;» φοιτητές και φοιτήτριες θεωρούσαν την περίοδο αυτή τη μόρφωση κύριο μέσο κοινωνικής ανόδου, εννοώντας βέβαια ότι οι πανεπιστημιακές σπουδές, ειδικότερα, συντελούν στην κοινωνική άνοδο.
Πρόκειται, βέβαια, για πεποίθηση που «χρωστούσε» τα οικοδομικά υλικά του σχηματισμού της σε εκείνη την περίοδο (και ακόμη προγενέστερα) στην οποία, πράγματι, η εκπαίδευση διαδραμάτισε αποφασιστικό ρόλο στην ένταξη εκατοντάδων χιλιάδων νέων από όλα τα κοινωνικά στρώματα στις πολλαπλές νέες θέσεις εργασίας που «αναφύονταν» κατά χιλιάδες. Οι πανεπιστημιακοί τίτλοι και τα διπλώματα αποκτούν την ίδια περίοδο τη λειτουργία που είχαν παλαιότερα οι «τίτλοι ευγενείας» για την κατάληψη μιας ευνοημένης επαγγελματικής θέσης και φυσικά μαγνητίζουν, ιδιαίτερα, εκείνα τα τμήματα του πληθυσμού που προσπαθούν να «σπρώξουν» τα παιδιά τους -μέσω της εκπαίδευσης- στην «άλλη» πλευρά του λόφου, εκεί όπου απουσιάζουν η χειρωνακτική εργασία, η ανασφάλεια και τα χαμηλά εισοδήματα. Η εκπαίδευση για τους φτωχούς και μεσαίους αγρότες της εποχής ήταν μια επένδυση για τα παιδιά τους προστατευμένη από τον πληθωρισμό που φλόγιζε την ελπίδα να τα δουν να περάσουν στην άλλη όχθη, στα μεσαία και ανώτερα στρώματα. «Να φύγει», «να σπουδάσει», «να γίνει δάσκαλος, γιατρός, καθηγητής, δημόσιος υπάλληλος», «χορτάρι να βοσκήσω, αλλά να σπουδάσει». Η ιδεολογία της κοινωνικής ανόδου αποκτά αυτή την περίοδο μια άνευ προηγουμένου εμβέλεια.
Είκοσι οκτώ χρόνια αργότερα, σήμερα, τα πράγματα έχουν αλλάξει σημαντικά. Μιλάμε για ανατροπή στις καταστάσεις, στα δεδομένα και στις πεποιθήσεις. Το «κλειδί του παραδείσου», το πανεπιστήμιο, που την προηγούμενη περίοδο πρόβαλε σαν το σκαλοπάτι που έπρεπε ν” ανέβουν τα παιδιά των λαϊκών οικογενειών για να «αποκατασταθούν-εξασφαλιστούν», δεν υπάρχει πια. Τα πτυχία έχουν χάσει την αποτελεσματικότητα που είχαν στο παρελθόν ως μέσα επαγγελματικής προώθησης καθώς η ολοένα και αυξανόμενη ανεργία «σαρώνει» όλων των ειδών τους τίτλους, ιδιαίτερα όταν δεν συνοδεύονται από υψηλή καταγωγή, «δίκτυο σχέσεων-γνωριμιών» και «κληρονομικά δικαιώματα». Ακόμη παραπέρα. Σε αντίθεση με το παρελθόν όχι μόνο το παιδί μιας εργατικής ή αγροτικής οικογένειας με το πτυχίο της φιλολογίας ή κάποιου τμήματος του Παντείου ή της Νομικής δεν έχει εγγυημένη επαγγελματική προοπτική, αλλά και το παιδί μιας οικογένειας εκπαιδευτικών ή δημοσίων υπαλλήλων ή μικροεμπόρων με το πτυχίο στο χέρι είναι πιθανόν να έχει καθοδική κοινωνική κινητικότητα, να βρεθεί, δηλαδή, σε χειρότερη θέση επαγγελματικά, κοινωνικά, οικονομικά από τους γονείς του οι οποίοι είχαν πετύχει ανοδική κοινωνική τροχιά στην προηγούμενη γενιά.
Είναι απαραίτητο να σημειώσουμε εδώ ότι αυτή η πραγματικότητα σημαίνει και την αναίρεση οποιασδήποτε εγγυημένης δυνατότητας ανοδικής κοινωνικής κινητικότητας μέσα από την πρόσβαση στον εκπαιδευτικό μηχανισμό, γεγονός που οδηγεί στη σταδιακή διάλυση των παραδοσιακών αντιλήψεων που συγκροτούνταν γύρω από τον εκπαιδευτικό μηχανισμό. Ακυρώνεται έτσι ένα ολόκληρο φάσμα κοινωνικών προσδοκιών, συγκροτημένο εδώ και αρκετές δεκαετίες για τη δυνατότητα εργασιακής απασχόλησης μέσα από την πρόσβαση στην εκπαίδευση και τα διαπιστευτήριά της. Οι προσδοκίες, βέβαια, αυτές την τελευταία 15ετία δέχθηκαν απανωτά χτυπήματα από την εργασιακή αβεβαιότητα, την ετεροαπασχόληση, την υποαπασχόληση, τη μισθολογική υποβάθμιση.
Κάτι για το τέλος, για να μην ξεχνιόμαστε. Η μπαταρία που φόρτιζε την πρώτη μεταπολιτευτική δεκαετία τη σχέση με το σχολείο και τη γνώση των παιδιών από τα λαϊκά στρώματα είχε δύο πόλους: Ο ένας πόλος συνδεόταν με το γεγονός ότι η Αριστερά είχε διεισδύσει βαθιά στη νεολαία και μαζί είχε διεισδύσει και η καλή της σχέση με τα «γράμματα». Ενα μεγάλο τμήμα των μαθητών της περιόδου εκείνης, όσοι κατάφερναν και ξέφευγαν από τους φανερούς και ενισχυμένους ταξικούς φραγμούς, θεωρούσαν τη γνώση δύναμη ανατροπής που συνδεόταν με ένα νήμα με τα «πληθωριστικά» όνειρα για αλλαγή του κόσμου. Γι” αυτό ένα μεγάλο τμήμα τους θριάμβευε σχολικά. Ο άλλος πόλος συνδεόταν με το γεγονός ότι οι εκπαιδευτικοί τίτλοι οδηγούσαν κατευθείαν σε εργασία. Αυτό πριμοδοτούσε τις προσδοκίες καθώς «άναβε» το πράσινο φως για «επαγγελματική αποκατάσταση» σε ένα τοπίο κοινωνικής κινητικότητας.
Σήμερα; Οι αριστερές ιδέες εδώ και χρόνια είναι ακόμη αδύναμες μέσα στη νεολαία και μαζί η εμπιστοσύνη για τη γνώση. Την ίδια στιγμή η διευρυμένη ανεργία των πτυχιούχων και το «βάθος» των μισθών αφοπλίζουν τις διαθέσεις και σβήνουν τις προσδοκίες.
Ερευνα του Χρήστου Κάτσικα:Αναπαραστάσεις 514 καθηγητών για τις επιδόσεις και τις προσδοκίες των μαθητών τους σε σχέση με το κοντινό παρελθόν. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από 2/11/2012 έως 20/12/2012 σε 515 καθηγητές Γυμνασίων, Λυκείων και ΕΠΑΛ σε Καλλιθέα, Νέα Σμύρνη, Αλιμο, Πειραιά, Ηλιούπολη, Περιστέρι, Αιγάλεω, Θεσσαλονίκη, Ιωάννινα, Ηράκλειο (Κρήτη), Δράμα, Κέρκυρα, Βέροια.
Παίρνω μια ανάσα βλέποντας την οργάνωση και το πέρασμα διαχωριστικών γραμμών για κοινή δράση, την εναντίωση κι ανάληψη ευθύνης για αυτό που γίνεται γύρω μας, την προσπάθεια να κάνουμε κάτι διαφορετικό, να σταθούμε ενάντια στην στόχευση και το διωγμό, την δολοφονική βία, τρομοκράτηση κι αποκλεισμό συγκεκριμέων κοινωνικών ομάδων. Μα κι ανησυχώ. .Εάν μείνουμε μόνο σε αυτό, το απαραίτητο και πρωταρχικό – την αντίδραση, την εναντίωση, την ξεκάθαρη τοποθέτηση της θέσης μας – θα συντείνουμε στην κλιμάκωση της σύγκρουσης.Η συσπείρωσή μας ενάντια σε αυτό που μας απειλεί, σπρώχνει σε περαιτέρω συσπείρωση του. Όταν απειλείσαι συσπειρώνεσαι για να πολεμήσεις την “απειλή”.Χρειάζεται ταυτόχρονα (;) μετέπειτα (;) και κάτι άλλο για να μην παραμείνουμε δυο πλευρές, η μια συσπειρωμένη ενάντια στην άλλη, τροφοδοτώντας με την συσπείρωσή μας μια κλιμακούμενη ένταση που θα ξεσπάσει σε πόλεμο μεταξύ μας.
Η αρχική σύγκρουση δεν είναι απαραίτητα “κακή”. Διαφορετικές πραγματικότητες κι ανάγκες αναζητάνε χώρο έκφρασης και ύπαρξης..
Χρειάζεται με κάποιο τρόπο να προχωρήσουμε μέσα από τη σύγκρουση στην δημιουργία συνθηκών συνύπαρξης..
Πως θα δημιουργήσουμε το κόσμο που θέλουμε;
Πως να σταθούμε ΕΝΑΝΤΙΑ σε αυτούς που απειλούν την ύπαρξη μας, ΧΩΡΙΣ να τους διαγράψουμε σαν ανθρώπους…
Πως να κάνουμε αυτήν την υπέρβαση, να ξεχωρίσουμε την συμπεριφορά από τον άνθρωπο, να πούμε όχι στη συμπεριφορά αλλά ναι στο άνθρωπο, ναι στο δικαίωμά ύπαρξης του; Πως να κάνουμε χώρο στις ανάγκες που τον διακινούν;
Έχω την αίσθηση οτι η δυνατότητα μιας τέτοιας υπέρβασης βρίσκεται στην “δικιά” μας πλευρά
αλλά είναι απλά δυνατότητα, αν δεν την κάνουμε δεν θα γίνει..
και χρειαζόμαστε ο ένας τον άλλον για να την κάνουμε, γιατί οι στιγμές που έχουμε μια λίγο πιο ευρύτερη ματιά και μια συναισθηματική στάση που βλέπει όλη αυτήν την κατάσταση σαν το ‘σπίτι’ μας κι όλους σαν ‘παιδιά’ μας είναι κάτι μικροδευτερόλεπτα…
Πρόσφυγες και μετανάστες: Tα ανεπιθύμητα θύματα της λήθης μας
της Μελίνας Σπαθάρη
Η Νερμίν, 16 ετών, ξεκίνησε από ένα βομβαρδισμένο, ετοιμόρροπο σπίτι στη Βόρεια Συρία. Για έξι μήνες αυτή, οι γονείς της και τα επτά της αδέρφια προσπαθούσαν να γλιτώσουν από τις συγκρούσεις, μετακινούμενοι από το ένα μέρος στο άλλο σε μια από τις φτωχότερες περιοχές της πατρίδας της ώστε να γλιτώσουν από τους βομβαρδισμούς. Η περίπτωσή της είναι σταγόνα στον ωκεανό, αφού 1,2 εκατομμύρια συμπατριώτες της έχουν εκτοπιστεί από τις εστίες τους από τότε που άρχισε ο πόλεμος.
Οι περισσότεροι δεν λαμβάνουν σχεδόν καμιά βοήθεια, ενώ οι ανθρωπιστικές ανάγκες τους μεγαλώνουν. «Είδα πολλές οικογένειες και πολλούς γείτονες να φεύγουν οδικώς, κουβαλώντας τα ρούχα τους, ό,τι μπορούσαν. Τα σπίτια όλων μας είχαν βομβαρδιστεί..» γράφει κάπου στο ημερολόγιό της που βρέθηκε από τις ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στους καταυλισμούς Σύριων προσφύγων στην Τουρκία*. Και συνεχίζει: «Τώρα μένουμε σε μια ακατοίκητη περιοχή, σε ένα άδειο σπίτι, Βρισκόμαστε εδώ από τις 19 Σεπτεμβρίου, και θα μείνουμε μέχρι…». Έτσι απότομα τελειώνει το ημερολόγιό της Νερμίν. Πιθανώς κατάφερε να επιστρέψει στη χώρα της. Άλλα κορίτσια της ηλικίας της όμως επιλέγουν το δρόμο της μετανάστευσης προς την Ευρώπη προκειμένου να επιβιώσουν, και σε έναν ενδιάμεσο σταθμό, φτάνουν σε κάποιο από τα νησιά του Αιγαίου. Όπως η Σαμίρα.
Η 17χρονη Σαμίρα έφτασε με βάρκα στη Λέσβο ένα πρωί του Δεκέμβρη, την εβδομάδα που ακραίες καιρικές συνθήκες έπλητταν το νησί. Περιφερόταν άστεγη και βρεγμένη στην πόλη μαζί με τη μητέρα της, την αδελφή της και άλλους συμπατριώτες της, ώσπου μεταφέρθηκε στο «αυτοσχέδιο» κέντρο υποδοχής προσφύγων που οι ντόπιοι έστησαν για να διαχειριστούν τις ανάγκες των ευάλωτων αυτών πληθυσμών. Εκεί, καθώς και σ’ άλλα σημεία στο νησί, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα στις αρχές Νοέμβρη άρχισαν να προσφέρουν πρωτοβάθμια περίθαλψη και να διανέμουν είδη πρώτης ανάγκης σε όσους έφταναν σε αυτό και σε άλλα νησιά, μέσα από ένα δίκτυο τοπικών συνεργατών και φορέων. Η Σαμίρα εγκατέλειψε πριν μήνες την ιστορική και πολύπαθη περιοχή Γκάζνι του Αφγανιστάν, απ’ όπου πολλοί συμπατριώτες της φεύγουν για να γλιτώσουν από τις επιθέσεις των Ταλιμπάν.
«Σκότωσαν τον πατέρα μας, βίασαν την μητέρα μου και τις δύο μου αδελφές, μόνο εγώ γλίτωσα» αφηγείται καθώς εξετάζεται από τον γιατρό των MSF. «Έτσι αποφασίσαμε με τη μαμά και τις αδελφές μου να φύγουμε. Για μήνες διασχίζαμε βουνά μέσα στο σκοτάδι και το κρύο μέχρι να φτάσουμε ως εδώ σε ακραία εξάντληση. Στα σύνορα με το Ιράν μάς χωρίσανε με την άλλη μου αδελφή, την έβαλαν σε άλλο φορτηγό, και έκτοτε τη χάσαμε», αφηγείται. Η Σαμίρα δεν ξέρει ποιος είναι ο τελικός προορισμός τους. «Κάπου που να έχει ειρήνη, που να μην κινδυνεύουμε» λέει. Ενδιάμεσος σταθμός σ’ αυτό το ταξίδι, η Αθήνα, απ’ όπου γράφει, δέκα μέρες μετά τη Λέσβο: «Αυτή η πόλη έχει πολύ κόσμο, κι όλα τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα και πολύ ακριβά, φοβάμαι ακόμη και να περπατήσω στο δρόμο..». Δύο μέρες μετά, έχασα τα ίχνη της.
Κανείς δεν γνωρίζει αν η Νερμίν συνάντησε ή θα συναντήσει ποτέ τη Σαμίρα σε κάποιο καταυλισμό προσφύγων ή άλλο «σταθμό» της περιπέτειάς τους. Ωστόσο, μοιάζει να συνδέονται κατά κάποιον τρόπο με μια κοινή μοίρα, με μια κοινή ταυτότητα. Αυτή του «ανεπιθύμητου» πρόσφυγα, του ανθρώπου που στην προσπάθειά του να επιβιώσει από συνθήκες που επεβλήθησαν βίαια ανατρέποντας τη ζωή του στη χώρα του, αναγκάζεται να τεθεί σε «κίνηση» και να αναζητήσει ασφαλές καταφύγιο μακριά.
H μετανάστευση ήταν πάντα ένα σταθερό φαινόμενο στην ανθρώπινη ιστορία. Ωστόσο, οι ολοένα αυξανόμενες διαφορές βιοτικού επιπέδου μεταξύ χωρών, τα πιο σύγχρονα μέσα μεταφοράς, οι πόλεμοι, η φτώχεια και οι φυσικές καταστροφές έχουν συμβάλει ώστε όλο και περισσότεροι άνθρωποι να εγκαταλείπουν τις εστίες τους. Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης, ο αριθμός των μεταναστών υπολογίζεται από περίπου 150 εκατομμύρια που ήταν το 2000, σε 214 εκατομμύρια σήμερα. Δηλαδή, ένας στους 33 ανθρώπους σήμερα στον κόσμο έχει εγκαταλείψει το μόνιμο τόπο κατοικίας του. Στη διάρκεια αυτής της δεκαετίας οι χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου και όχι οι πλούσιες χώρες –όπως πιστεύεται- είναι αυτές που δέχθηκαν το μεγαλύτερο μερίδιο της παγκόσμιας μετανάστευσης. Σήμερα υπολογίζεται ότι οι πλούσιες χώρες δέχονται λιγότερο από το 40% των ανθρώπων που μεταναστεύουν από τις αναπτυσσόμενες χώρες.
Μάλιστα, την προηγούμενη δεκαετία οι πλούσιες χώρες -μεταξύ αυτών και κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης- υιοθέτησαν περιοριστικές πολιτικές για τη μετανάστευση παρά το τεράστιο δημογραφικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν (υπογεννητικότητα, έλλειψη εργατικού δυναμικού). Κι αυτό διότι η μεταναστευτική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνδέεται πρωτίστως με την ατζέντα της ασφάλειας και λιγότερο της οικονομικής ανάπτυξης ενώ στο δημόσιο λόγο οι μετανάστες όλο και περισσότερο προβάλλονται με αρνητικό τρόπο. Οι πολιτικές περιορισμού της μετανάστευσης περιλαμβάνουν το «σφράγισμα» των συνόρων, συμφωνίες συνεργασίας με χώρες προέλευσης και διέλευσης και επιστροφές (απελάσεις) ή επαναπροωθήσεις.
Το ανθρώπινο κόστος αυτών των πρακτικών κατά κανόνα δεν αποτιμάται από τους υπεύθυνους ούτε γίνεται γνωστό στο ευρύ κοινό. Η ανθρωπιστική πλευρά του ζητήματος αποσιωπείται συστηματικά και οι αφίξεις των μεταναστών παρουσιάζονται συστηματικά ως απειλή για τη σταθερότητα και την ευημερία της Ελλάδας και της Ευρώπης. Σήμερα, στην Ελλάδα, μετανάστες, πρόσφυγες από εμπόλεμες χώρες, εκτοπισμένοι από περιοχές που έχουν υποστεί φυσικές καταστροφές, αντιμετωπίζουν με την είσοδό τους κράτηση που μπορεί να φτάσει τους 12 μήνες, σε συνθήκες που το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει κρίνει απάνθρωπες και εξευτελιστικές. Είναι σ’ αυτό το σημείο που «μπαίνουν στο κάδρο» οργανώσεις ιατρικές, ανθρωπιστικές όπως οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, στην προσπάθειά τους να καλύψουν άμεσες ιατρικές και ανθρωπιστικές ανάγκες των ευάλωτων αυτών ανθρώπων, χωρίς διακρίσεις εθνικότητας, φύλου ή πεποιθήσεων ακολουθώντας τον παγκόσμιο κώδικα ιατρικής ηθικής.
Η Σαμίρα, αφού καταγράφηκε από τις αρχές αφέθηκε ελεύθερη από τις αρχές λόγω της περιορισμένης χωρητικότητας των χώρων κράτησης και ελλείψει κάποιου ειδικού χώρου υποδοχής. Αλλά ακόμη κι όταν η κράτηση είναι σύντομη, το μέλλον γι’ αυτούς τους ανθρώπους δεν είναι ευοίωνο. Η πρόσβαση στο σύστημα ασύλου παραμένει εξαιρετικά δύσκολη ενώ οι πιθανότητες χορήγησης διεθνούς προστασίας εξαιρετικά μικρές. Η κάθε «Νερμίν» ή «Σαμίρα» θα δυσκολευτεί πολύ να βρει το πολυπόθητο και ασφαλές «Ελ Ντοράντο» που θα της παράσχει άσυλο. Αυτό που συνήθως βρίσκει στη χώρα μας είναι κοινωνικός αποκλεισμός (έλλειψη πρόσβασης στην περίθαλψη), στιγματισμός, ρατσιστικές επιθέσεις ή επιχειρήσεις- σκούπα όπως η Ξένιος Δίας που συνεπάγεται εκ νέου κράτηση και πιθανώς απέλαση μετά από πολλούς μήνες εγκλεισμού. Αυτές οι πρακτικές εντείνουν εκ νέου την ξενοφοβία και τελικά όχι μόνο δεν καταπραΰνουν αλλά τρέφουν φαινόμενα ρατσιστικής βίας, ακραίας πόλωσης της κοινής γνώμης και χειραγώγησης της ενημέρωσης. Γιατί οι «άλλοι» θα συνεχίσουν να φτάνουν όσο υπάρχει πόλεμος, ανασφάλεια και ανέχεια, όπως και «εμείς» αναζητούμε ένα αύριο με μεγαλύτερη αξιοπρέπεια αλλού.
Και όσο πιο σκληρά μέτρα εφαρμόζονται για την αποτροπή των μεταναστευτικών ροών τόσο πιθανότερες και συχνότερες είναι οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ο κίνδυνος για τη ζωή αυτών των ανθρώπων. Χωρίς ασφαλείς και νόμιμες εναλλακτικές αναγκάζονται να επιλέγουν όλο και πιο επικίνδυνα περάσματα και πολύ συχνά δεν έχουν επιλογή από το να εμπιστευτούν τη ζωή τους σε διακινητές που εκμεταλλεύονται την ευάλωτη κατάστασή τους συχνά με τραγικά αποτελέσματα.
Γιατί η Σαμίρα και οι υπόλοιποι «ανεπιθύμητοι» συμπατριώτες της, παρά την εξαθλίωση που υφίστανται, ουσιαστικά είναι ακόμη οι «τυχεροί». Αυτοί που ακόμη επιζούν. Σύμφωνα με τις Αρχές, τον περασμένο χειμώνα, μέσα σε ένα μόλις μήνα, τρία άτομα δεν κατάφεραν να περάσουν τα σύνορα, έχασαν τη ζωή τους στα παγωμένα νερά του Έβρου ενώ άλλοι οκτώ αγνοούνταν. Ένα 9χρονο κορίτσι μαζί με τον 55χρονο παππού του από το Αφγανιστάν χάθηκαν στα νερά του ποταμιού όταν η βάρκα τους ανατράπηκε.
Όταν η θερμοκρασία έπεσε στους -10, ένας Παλαιστίνιος έχασε τη ζωή του από υποθερμία περιμένοντας ώρες μαζί με άλλους δεκατέσσερις συνοδοιπόρους σε ένα μικρό νησί του ποταμού όπου τους εγκατέλειψε ο δουλέμπορος οδηγός της βάρκας τους. Το περασμένο καλοκαίρι, λίγο έξω από τη Σμύρνη, 60 επιβάτες από τη Συρία, κυρίως γυναίκες και παιδιά, πνίγηκαν. Και πολύ πρόσφατα, μια βδομάδα μετά την άφιξη της Σαμίρα, 28 άτομα πνίγηκαν όταν η βάρκα τους βυθίστηκε λίγο έξω από τις ακτές της Λέσβου. Ο ακριβής αριθμός των ανθρώπων που χάθηκαν, πνίγηκαν ή πέθαναν από το κρύο στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, στην προσπάθειά τους να διασχίσουν σύνορα από την ξηρά ή δια θαλάσσης μόνο κατά προσέγγιση μπορεί να υπολογιστεί. Είναι τα «ξεχασμένα» θύματα ενός σιωπηλού πολέμου. Οι μάρτυρες της εκούσιας λήθης μας.
Παρά τη εξαθλίωση στην οποία τους οδηγεί η αδιαφορία των κυβερνήσεων μας για την οποία συνυπεύθυνοι είμαστε όλοι μας, εξακολουθούμε να αντιλαμβανόμαστε την κάθε «Νερμίν» ή «Σαμίρα», τον κάθε μετανάστη ή πρόσφυγα ως απειλή, μετατρέποντάς τον σε «αποδιοπομπαίο τράγο» ή σε συλλογικό εχθρό, υπεύθυνο για τις εθνικές κακοτυχίες μας. Το γεγονός ότι πλέον στην Ελλάδα αυξάνεται και η δική μας «ευαλωτότητα», και δίνουμε πλέον κι εμείς οι ίδιοι και τα παιδιά μας μάχη για να κρατηθούμε μέσα σε ένα περιβάλλον που υφίσταται ακραίους κοινωνικοπολιτικούς κραδασμούς, δεν φαίνεται να μετρά όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με τον «ξένο».
Όλοι γνωρίζουμε ότι παίρνει χρόνο, ενέργεια και πόνο για να χτιστεί μια ζωή και να συντηρηθεί. Και μαθαίνουμε με οδυνηρό τρόπο ότι το κλειδί στην επιβίωση είναι η αλληλεγγύη. Τότε γιατί αποκλείουμε αυτούς τους ανθρώπους από την υποστήριξή μας; Γιατί τους κρίνουμε ως ανεπιθύμητους, στιγματίζοντάς τους και στερώντας τους αγαθά που θα έπρεπε να είναι αυτονόητα σε μια ανθρώπινη κοινωνία; Πόσος χρόνος χρειάζεται για να ωριμάσει στον εθνικό μας «ψυχισμό» η συναίσθηση του πόνου του «άλλου», του «ξένου», και να απαλλαγούμε από προκαταλήψεις χρώματος, φυλής, θρησκείας, κουλτούρας;
Κι αν ακόμη δεν είμαστε σε θέση να δώσουμε συλλογικά απαντήσεις, τουλάχιστον ας μπορούμε να θέτουμε καθημερινά, υπεύθυνα στους εαυτούς μας τις ερωτήσεις. Είναι το ελάχιστο που μπορούμε να κάνουμε για να κρατήσουμε ζωντανό το πρώτο και πλέον απαραίτητο κύτταρο ενός πολιτισμού: την αλληλεγγύη.
Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα προσφέρουν ιατρική και ανθρωπιστική βοήθεια σε μετανάστες και πρόσφυγες στην Ελλάδα από το 2008. Από τα μέσα του Νοέμβρη αναπτύσσουν σε ολόκληρη την Ελλάδα την εκστρατεία ευαισθητοποίησης και ανεύρεσης πόρων «Παστίλιες για τον πόνο του άλλου» για τα προβλήματα των ευάλωτων, κοινωνικά αποκλεισμένων ασθενών στην Ελλάδα και τον υπόλοιπο κόσμο.
Τα ονόματα σ’ αυτό το άρθρο έχουν αλλαχθεί.
Η Μελίνα Σπαθάρη είναι Υπεύθυνη Τμήματος Επικοινωνίας στο ελληνικό τμήμα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα
Προσδοκώ στη μέρα που θα σταματήσουμε να κυνηγάμε Ανθρώπους που με την Ψυχή και την Καρδιά τους, Εντιμότητα, Διαχρονική Συνέπεια, έχουν βάλει με την Ζωή και την Δουλειά τους το Λιθαράκι τους για να πάμε μπροστά Υπηρετώντας τις Αξίες της Ζωής.
Νιώθω πόνο και ντροπή…
Μας συγχωρείτε Κατερίνα Μάτσα και όλοι στο 18 Άνω που σαν κοινωνία είμαστε ακόμα τόσο αποπροσανατολισμένοι που δεν μπορούμε να διακρίνουμε και να στηρίξουμε αυτά που Υπηρετούν το Ζείν …
Με εκτίμηση κι ευγνωμοσύνη για όλους όσους έχετε βοηθήσει και για τους δρόμους που έχετε ανοίξει στην Ελλάδα…
Έχει δημιουργηθεί μια Δήλωση Συμπαράστασης στο GoPetition – υπογράψτε και διαδώστε!
Τον διακεκριμένο Γερμανό ψυχοθεραπευτή Γκέργκ Πίπερ έφερε στη χώρα μας η αλληλεγγύη-Μιλάει στην «Εφ.Συν.» για την απελπισία που νιώθουν οι άνθρωποι στην Ελλάδα, κατάσταση που τον φοβίζει
Απονομιμοποίηση της πολιτικής, απόλυτη ανισότητα που αρρωσταίνει και συλλογική απόγνωση που ζητάει εναγώνια τη λήψη μέτρων διαφορετικά μπορεί να οδηγήσει σε εμφύλιο – αυτές είναι οι διαπιστώσεις για την κατάσταση των ανθρώπων στην Ελλάδα` διαπιστώσεις που τον φοβίζουν. Ο Γκέοργκ Πίπερ, διακεκριμένος Γερμανός ψυχολόγος, ψυχοθεραπευτής, που ειδικεύεται στο τραύμα και στις κρίσεις, βρέθηκε πριν από λίγο καιρό στη χώρα μας. Τoν έφερε η αλληλεγγύη του για ένα σεμινάριο προς τους συναδέλφους του. Δεν ήταν η πρώτη του φορά εδώ. Αυτή όμως ήταν διαφορετική.
Η διαδρομή από το αεροδρόμιο στο ξενοδοχείο τον τρόμαξε. «Ο ταξιτζής φώναζε πως θα σκοτώσει τους πολιτικούς, θα πάρει ένα όπλο και θα τους πυροβολήσει. Ηταν έξαλλος “Εχω δύο παιδιά στο σπίτι και δεν μπορώ να τους προσφέρω αρκετό φαγητό”». Απαιτούσε να του δώσει περισσότερα λεφτά γιατί είναι Γερμανός. «Αρα έχεις».
Ο Γκέοργκ Πίπερ άφησε τον οδηγό να ξεσπάσει. «Τον άκουσα με προσοχή, παρ” όλο που κάποια στιγμή πίστεψα ότι ίσως δεν θα έφτανα στο ξενοδοχείο». Μετά του μίλησε για τον λόγο της επίσκεψής του στη χώρα μας. Τον καθησύχασε. Εδωσαν τα χέρια πριν αποχαιρετιστούν.
«Είναι ενδεικτικό το παράδειγμα του ταξιτζή» λέει στην «Εφ.Συν». «Αντρας που χάνει τον παραδοσιακό ρόλο του αρσενικού. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται σ” αυτή τη χώρα. Χτυπιέται από κατάθλιψη. Του είναι αδιανόητο να πάει σε ψυχολόγο και να παραδεχτεί ότι δεν τα βγάζει πέρα. Βρίσκει άλλη λύση για το πρόβλημά του: επιθετικότητα, αλκοολισμό, ναρκωτικά, βία, μέσα στην οικογένεια, έξω από την οικογένεια. Επιλέγει ακραία ως ψηφοφόρος. Ψηφίζει το ναζιστικό κόμμα. Είναι πολύ πιο δύσκολο για τον Ελληνα άντρα. Ο ρόλος του είναι περισσότερο παραδοσιακός από οπουδήποτε αλλού. Εμαθαν να είναι οι κουβαλητές, να πληρώνουν για τα πάντα, να παρέχουν στις οικογένειές τους».
Θεωρεί ότι οι γυναίκες είναι περισσότερο ευέλικτες επειδή έχουν περισσότερους ρόλους και η κρίση δεν τις πλήττει το ίδιο. «Οι άνθρωποι πρέπει να αισθάνονται ότι οι ανάγκες τους λαμβάνονται σοβαρά υπόψη. Οτι υπάρχει πρόθεση βοήθειας. Ε, αυτό δεν το εισπράττουν» παρατηρεί.
Τι τον φοβίζει; «Εχει χαθεί η πίστη στην πολιτική. Ο μισός κόσμος δεν θέλει να ψηφίσει. Ο ταξιτζής είπε ότι θα προτιμούσε να πάρει ένα όπλο να πυροβολήσει τους πολιτικούς. Αν δεν ληφθούν γρήγορα μέτρα απέναντι σε αυτήν τη συλλογική απόγνωση, η κατάσταση θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμη και σε εμφύλιο. Αυτός είναι ο μεγάλος μου φόβος».
Οσο για τους πολίτες; «Οχι μόνο δεν νιώθουν ότι ακούγονται, αλλά καλούνται να αναλάβουν και την πολιτική ευθύνη της ανεπαρκούς διακυβέρνησης δεκαετιών. Από παντού βάλλονται οι Ελληνες. Ακόμα και από τους δικούς τους».
Για παράδειγμα: «Ο πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Θ. Πάγκαλος βγήκε και είπε ότι όλοι φοροδιαφεύγουν, «μαζί τα φάγαμε» είπε. Η ευθύνη αδειάζεται πάνω στους πολίτες. Μπαίνουν σε μία πολύ δύσκολη θέση. Φορτώνονται συναισθήματα ενοχής. Δεν πρέπει να διαμαρτύρεστε, λέει ο Πάγκαλος. Πρέπει να αισθάνεστε υπεύθυνοι. Αυτό που τους ζητάει να νιώσουν είναι ακόμα πιο καταθλιπτικό απ” ό,τι είναι η απόγνωση και ο φόβος».
Μας μιλά για τη «διάχυτη αίσθηση αδικίας στη χώρα: άνθρωποι που δεν έχουν χρήματα να πληρώσουν για να έχουν θέρμανση στα σπίτια τους, κόβουν ξύλα και τα καίνε σε σόμπες. Δεν έχουν να αγοράσουν τρόφιμα για να φάνε. Και από την άλλη βλέπουν συμπολίτες τους να συνεχίζουν να αγοράζουν ακριβά αυτοκίνητα, ρούχα, αξεσουάρ, διαβάζουν για τη λίστα Λαγκάρντ, για λογαριασμούς στο εξωτερικό. Αυτή η απόλυτη ανισότητα αρρωσταίνει τους ανθρώπους ψυχικά. Ο θυμός είναι αναπόφευκτος. Κι εμένα με θυμώνει. Τόσοι Ελληνες αγοράζουν πανάκριβα διαμερίσματα, τώρα στη Γερμανία, που ποτέ δεν θα μπορούσα να αγοράσω ούτε ο ίδιος»!
Ωστόσο διαπιστώνει μια διαφορετική εικόνα στην επαρχία από αυτήν της πρωτεύουσας: «Στην Σάμο δεν ένιωσα να βρίσκομαι σε μία χώρα που διανύει οικονομική κρίση. Οι άνθρωποι ήταν χαλαροί. Μιλούσαν για την οικονομική κατάσταση. Εχουν τα μποστάνια τους, με τις ντομάτες, τις ελιές για το λάδι, τα ζώα τους για το γάλα και το τυρί, το ψάρεμα. Μου έδωσαν την αίσθηση που πάντα μου δημιουργούσε η Ελλάδα όποτε την επισκεπτόμουν, προ κρίσης. Είναι δύσκολα, μου έλεγαν, αλλά θα το ξεπεράσουμε».
«Δεν είμαι οικονομολόγος, για να βοηθήσω με άλλους τρόπους. Για μένα είναι πολύ σημαντικό να πω στους Γερμανούς πολίτες πόσο υποφέρουν οι Ελληνες. Τα χρήματα δεν πηγαίνουν σ” αυτούς. Πηγαίνουν στις τράπεζες. Θα κάνω ό,τι μπορώ για να ξυπνήσω τους Γερμανούς πολίτες», μας λέει.
Μετά τη συνέντευξή του στη Frankfurte Allgemeine που είχε παραχωρήσει τον περασμένο μήνα, τον κάλεσαν πολλά γερμανικά ΜΜΕ. Γιατί; «Είπα κάτι καινούργιο. Κάτι που δεν γνώριζε ο γερμανικός λαός. Μάθαινε για μυθικά ποσά –ένα μέρος των οποίων προερχόταν από τις δικές του φορολογικές κρατήσεις– να πηγαίνουν στην Ελλάδα. Εκείνο που αγνοούσε είναι ότι τα χρήματα αυτά πηγαίνουν στις τράπεζες και ότι οι Ελληνες πολίτες περνούν πολύ δύσκολα».
Παραμένει όμως αισιόδοξος: «Μέσα σε κάθε κρίση δημιουργείται μια νέα δύναμη που μας βοηθάει να βγούμε από αυτήν. Οπως η δική σας περίπτωση. Αυτή της «Εφημερίδας των Συντακτών». Ανθρωποι που η εφημερίδα στην οποία εργάζονταν σταμάτησε να τους πληρώνει. Τους πέταξε στον δρόμο. Ομως, δεν το έβαλαν κάτω. Σήμερα εκδίδουν μέσα από έναν συνεταιρισμό που έφτιαξαν τη δική τους εφημερίδα. Αυτό είναι ένα πολύ άμεσο κι αισιόδοξο μήνυμα. Αυτό χρειάζεται να κάνει ο άνθρωπος. Να βρίσκει μέσα του μια νέα δύναμη –που συνήθως επίκεντρο έχει μία ιδέα, κάτι που αγαπάει– και να απογειώνεται. Κι αν δεν μπορεί να τη βρει μέσα του, μπορεί να κοιτάξει γύρω του και να πάρει θάρρος».
“Το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών απονεμήθηκε, μετά θάνατον, στους δύο Πακιστανούς Hamayun Anwar, 18 ετών και Wakar Ahmed, 32 ετών, για υπέρτατη πράξη αυτοθυσίας, καθώς βρήκαν τραγικό θάνατο στην προσπάθειά τους να απεγκλωβίσουν ένα ηλικιωμένο ζευγάρι από τις ράγες του τρένου”.
Με αφορμή αυτήν την ανακοίνωση, ένα άρθρο γραμμένο τον Αύγουστο του 2012, από το Intellectum
«Εκεί βαθιά στο κύτος του αεροσκάφους, στο κοίλο αμπάρι με τις αποσκευές των ταξιδιωτών και τα εμπορεύματα… είναι κι αυτά τα δυο φέρετρα, φτηνά και λιτά όπως πρέπει να ’ναι όλα τα οχήματα προς το βασίλειο της απόλυτης ισότητας και της απόλυτης συνώνυμής της, της σκλαβιάς.»
Ήταν λίγους μόνο μήνες πριν που το ημερολόγιο έδειχνε Παρασκευή 6 Απριλίου 2012 και το ρολόι 12:31 το μεσημέρι. Μπορεί να έχει μαζευτεί κόσμος αρκετός, είκοσι με τριάντα Έλληνες νοματαίοι, Κρυονερίτες ως επί το πλείστον, αλλά τέσσερις Πακιστανοί είναι αυτοί που μπαίνουν στις ράγες του τρένου και αναλαμβάνουν να βγάλουν «τα κάστανα από τη φωτιά». Τα ονόματά τους Αχμάντ, Μασοούντ, Ανγουάρ (Χομαγιούν) και Αχμέντ (Βακάρ).
Το πρόβλημα; Ένα αυτοκίνητο, με επιβάτες δύο ηλικιωμένους έχει κολλήσει στις ράγες του τρένου την ώρα που κάνει το σύνηθες δρομολόγιό του το Ιντερσίτι από Αθήνα προς Θεσσαλονίκη. Ο οδηγός του αυτοκινήτου είτε από υπερβολική ταχύτητα είτε εξαιτίας κάποιου προγενέστερου ατυχήματος πέφτει πάνω στις γραμμές με την δεξιά πλαϊνή του πλευρά και οι δύο ηλικιωμένοι επιβαίνοντες βρίσκονται μέσα σ’ αυτό εγκιβωτισμένοι.
Δεν είναι ηλεκτρονικό παιχνίδι, δεν μπορείς να πατήσεις το κουμπί της «παύσης» και δεν έχεις επιπλέον ζωές για να πειραματιστείς. Ο χρόνος τρέχει αδυσώπητα και το Ιντερσίτι πλησιάζει με ταχύτητα που το άγχος και η πίεση τη μετατρέπουν σε ταχύτητα υπεργαλαξιακού κομήτη.
Για να γίνουν τα πράγματα ακόμη πιο δύσκολα, ο οδηγός της αμαξοστοιχίας δεν φαίνεται να είναι αρκούντως παρατηρητικός ή να βρίσκεται στην καμπίνα του οδηγού εκείνη τη στιγμή: το τρένο δεν σφυρίζει προειδοποιητικά και η ταχύτητά του δεν ελαττώνεται.
Επίσης οι τέσσερις Πακιστανοί αποδεικνύεται ότι έχουν εστιάσει ολόκληρή τους την ύπαρξη στο αυτοκίνητο και στους δύο εγκλωβισμένους ηλικιωμένους. Δεν ακούνε ούτε βλέπουν το τρένο να πλησιάζει ολοένα και πιο επικίνδυνα όπως ένας σιδερόφρακτος άγγελος θανάτου. Έχουν αναποδογυρίσει το όχημα και σπάζοντας τα τζάμια ο Αχμέντ προσπαθεί να απελευθερώσει τη γυναίκα από το όχημα και να την απομακρύνει από τις ράγες, την ώρα που ο Ανγουάρ επιχειρεί να κάνει το ίδιο με τον ηλικιωμένο οδηγό.
Το τρένο πλησιάζει κι άλλο και οι θεατές που κι αυτοί είχαν στραμμένη την προσοχή τους στην πακιστανική επιχείρηση του απεγκλωβισμού των ηλικιωμένων Ελλήνων ξαφνικά διαπιστώνουν ότι σε λίγα δευτερόλεπτα οι νεκροί θα πολλαπλασιαστούν, αφού το τρένο βρίσκεται λίγες μόνο δεκάδες μέτρα μακριά.
Αρχίζουν να φωνάζουν «φύγετε, φύγετε, έρχεται τρένο». Η απόφαση είναι καθαρά ενστικτώδης. Ο Αχμάντ και ο Μασοούντ προλαβαίνουν ελπιδοφόρα να απομακρυνθούν και τραυματισμένοι να σωθούν. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο για τον Ανγουάρ και τον Αχμέντ που δεν προλαβαίνουν να σώσουν τις ζωές τους ρισκάροντας ως το τελευταίο κλάσμα του δευτερολέπτου την ίδια τους την ύπαρξη για να σώσουν τους Έλληνες ηλικιωμένους.
Λίγες μέρες μετά ο θείος του Ανγουάρ, Κασέρ, ο οποίος θα συνοδέψει τις σορούς στο Πακιστάν συγκινημένος δηλώνει: «Είμαστε περήφανοι για τα παιδιά μας. Πέθαναν βοηθώντας».
Κανείς από την επίσημη πολιτεία δεν σπεύδει να δώσει ένα παράσημο, να τιμήσει τους επιζώντες και τους συγγενείς των θανόντων δίνοντάς τους τουλάχιστον την ελληνική υπηκοότητα ή νομιμοποιώντας έστω την παραμονή τους στην Ελλάδα. Ούτε φυσικά μέλη της Χρυσής Αυγής πηγαίνουν να ξεπροβοδίσουν τους δύο ξαπλωμένους στα φέρετρα Πακιστανούς στη νέα τους ουράνια κατοικία.
Λίγους μήνες μετά στην Πάρο, ένα 15χρονο κορίτσι πέφτει θύμα ληστείας (και ενδεχομένως βιασμού) από έναν 19χρονο Πακιστανό, ενώ σήμερα ένας δεύτερος Πακιστανός συνελήφθη επειδή φέρεται ότι αποπειράθηκε να βιάσει Αγγλίδα τουρίστρια στα περίφημα Μάλλια (άλλο να τ’ ακούς και άλλο να τα δεις από κοντά).
Κάπως έτσι οι Πακιστανοί γίνονται αμέσως τα σύγχρονα τέρατα της ελληνικής επικράτειας. Ξεχνούμε να μάθουμε πόσοι Πακιστανοί έχουν πέσει θύματα ρατσιστικού ομαδικού ξυλοδαρμού ή αναλογικά πόσοι από αυτούς απασχολούν πραγματικά τις ελληνικές αρχές (αν εξαιρέσουμε το αδίκημα της λαθρομετανάστευσης, οι Πακιστανοί στην Ελλάδα δεν διαπράττουν κανένα άλλο αδίκημα).
Η λήθη κυριαρχεί παντού και τώρα έχει άρωμα από Πακιστάν.
Τελικά, στο μέλλον οι ιστορικοί μπορούν κάλλιστα να ονομάσουν την εποχή αυτή ως εποχή των «Μνημονίων της Λήθης», γιατί οι Έλληνες σοκαρισμένοι από την οικονομικοκοινωνική πραγματικότητα ξεχνούν πολύ γρήγορα σχεδόν τα πάντα.
