blog

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών

Το σκληρό ρατσιστικό πρόσωπο της ενδοσχολικής βίας

Mε αφορμή την Πανελλήνια Ημέρα Κατά της Βίας στα σχολεία, καταγράφουμε το μίσος που γεννιέται στις καρδιές μικρών μαθητών. Ενα μίσος που ολοένα κι εξαπλώνεται ακόμη και σε πολύ μικρές ηλικίες

Των Κώστα Ζαφειρόπουλου, Γιάννη Μπασκάκη Φωτ.: Μάριος Βαλασόπουλος

Δολοφονική επίθεση σε μαθητή στο Παλαιό Φάληρο: Δευτέρα 28 Ιανουαρίου. 8.20 το πρωί, έξω από ένα λύκειο. Τρεις νέοι άντρες πλησιάζουν έναν 16χρονο μαθητή λίγο πριν χτυπήσει το κουδούνι, τον ακινητοποιούν και ένας από αυτούς τον μαχαιρώνει στο πρόσωπο τρεις φορές. Η πρώτη είναι στο λαιμό, το μαχαίρι 9 χιλιοστών φτάνει τρία εκατοστά από την καρωτίδα του θύματος. Η δεύτερη του κόβει τη μύτη και η τρίτη τού χαράζει κατακόρυφα το πρόσωπο. Δεν είναι μια ιστορία από ένα σχολείο του Μπρονξ της δεκαετίας του ’80. Συνέβη στο Παλαιό Φάληρο, στο 3ο Γενικό Λύκειο. Δράστης και θύμα είναι Ελληνες. Το περιστατικό γίνεται μπροστά στα μάτια του μισού σχολείου, ο δράστης δεν φοράει κουκούλα.

Το παιδί μεταφέρεται σε ιδιωτική κλινική, χειρουργείται επί 3 ώρες, του γίνεται μετάγγιση αίματος. Σώζεται από θαύμα, λένε οι γιατροί, ενώ και ο ιατροδικαστής έτρεμε όταν τον είδε.

Η αστυνομία Παλαιού Φαλήρου κινείται γρήγορα και συλλαμβάνει τον δράστη. Είναι 20 χρονώ, κάτοικος της περιοχής και φοιτητής της Θεολογικής Σχολής. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, ο θύτης ήταν για πάνω από 2 χρόνια μέλος της Χρυσής Αυγής, από την οποία φαίνεται να αποχώρησε οικειοθελώς πριν από 8 μήνες. Κρατείται στις Φυλακές Αυλώνα, κατηγορούμενος για προμελετημένη απόπειρα ανθρωποκτονίας με ενδεχόμενο δόλο.

Ο δράστης είχε δεσμό με μια συμμαθήτρια και παιδική φίλη του θύματος, ο οποίος της έλεγε: «Μα τι κάνεις εσύ με αυτόν τον τραμπούκο; Είναι φασίστας». Η στιχομυθία μεταφέρθηκε και πυροδότησε την οργανωμένη επίθεση. Υπήρξε καθηγητής που μόλις αντίκρισε τον αιμόφυρτο μαθητή τού είπε: «Τι έγινε ρε μαλάκα, παίξατε μπουνιές;» Ο ίδιος καθηγητής κατέθεσε υπέρ του δράστη. Περίπου 50 παιδιά ήταν μάρτυρες της επίθεσης, μόνο δύο όμως τόλμησαν να καταθέσουν. Τους άλλους δεν τους άφησαν οι οικογένειές τους.

Εδώ και ένα μήνα βασιλεύει μια συνωμοσία σιωπής στο σχολείο, στη γειτονιά, ανάμεσα στους γονείς και τους καθηγητές. «Δεν είναι μια ιστορία ενδοσχολικης βίας, μας έλεγε πριν από λίγες μέρες ο σύλλογος γονέων, μη στιγματίσετε το σχολείο, δεν έχει σχέση με ρατσιστική επίθεση, ίσως είναι κάτι άλλο». Ενα μήνα μετά το περιστατικό η μητέρα του θύματος αποφασίζει να σπάσει αυτό το φράγμα του φόβου. Σοκαρισμένη ακόμα από το περιστατικό, αλλά με μια δύναμη ψυχής αξιοθαύμαστη.

«Εχω να κοιμηθώ βδομάδες, για 3 εκατοστά θα χάναμε το παιδί μας» μας λέει. «Πολλοί φίλοι και γνωστοί μού είπαν: Μη μιλήσεις, μπορεί να σε σκοτώσουν, μην τα βάλεις με αυτούς. Πρέπει να ανοίξουμε τα μάτια μας, αυτό που συμβαίνει στο δικό μου το παιδί θα μπορούσε να συμβεί στο οποιοδήποτε παιδί».

Στο σχολείο υπάρχει ένας πυρήνας παιδιών -τουλάχιστον 15- φίλα προσκείμενων στη Χ.Α., που δίνουν συγκεκριμένα ονόματα στους εξωσχολικούς μισθοφόρους οι οποίοι κάνουν περιπολίες στο απέναντι παρκάκι. Το σχέδιο είναι οργανωμένο: τα σχολεία είναι μοιρασμένα σε συγκεκριμένα άτομα, αυτοί βρίσκουν τους νταήδες του σχολείου και τους στρατολογούν.

«Αισθάνομαι ντροπή που δεν είχα ασχοληθεί πιο πριν. Μέσα από το περιστατικό του γιου μου έμαθα ότι παιδιά της περιοχής έχουν δεχτεί πολλές απειλές τελευταία και από τον ίδιο τον δράστη και από άλλους με μαχαίρι» διηγείται η μητέρα. «Είναι οι ίδιοι άνθρωποι που είχαν μπει σε 2 σχολεία της περιοχής, γράφανε συνθήματα της Χ.Α., ζωγραφίζανε σβάστικες στους τοίχους και όταν τα παιδιά τους είπαν «βγείτε έξω γιατί είστε εξωσχολικοί» απείλησαν «καθίστε φρόνιμα γιατί θα σας φάμε»».

Ο Λούκας από την Καλλιθέα

«Είχα πρηστεί από το αριστερό μέρος του κεφαλιού μου κι είχα κάποιες μελανιές. Και είχα ένα βαθούλωμα στο κεφάλι το οποίο το έχω ακόμα». Ονομάζεται Λούκας. Κατάγεται από την Πολωνία. Οι γονείς του ήρθαν στην Ελλάδα ως οικονομικοί μετανάστες το 2003. Ο πατέρας του δούλεψε ως ελαιοχρωματιστής και η μητέρα του ως καθαρίστρια. Τότε ήταν 9 ετών. Σήμερα είναι 19. Μαθητής στο 2ο Επαγγελματικό Λύκειο στη Σιβιτανίδειο. Πριν από ένα χρόνο δέχτηκε βίαια επίθεση στο κέντρο της Καλλιθέας, Δαβάκη και Θησέως. Γυρνούσε από τη βραδινή του έξοδο και δυστυχώς ήταν μόνος. «Οπως προχωράω εκεί πέρα στον δρόμο κεντρικά, ακούω από πίσω να μου φωνάζουν «Αντίφα!», αναρχικέ να το πω έτσι, γυρνάω και τελικά με χτύπησαν. Στην αρχή ήταν δύο άτομα μόνο και λέω εντάξει, δεν είχα άλλη επιλογή, έπρεπε να αμυνθώ. Αλλά στον καβγά πάνω ρίχτηκαν κι άλλα άτομα μέσα από το στενό της Φιλαρέτου και μέσα από τη στάση του 040, που ουσιαστικά με περικύκλωσαν». Οι δράστες ήταν συνομήλικοί του. Από 17 έως 20 χρονώ. «Κολλούσα σε όλο το σχολείο αυτοκόλλητα που έγραφαν «έξω οι φασίστες από τα σχολεία μας». Στις τουαλέτες, στους διαδρόμους, στο προαύλιο. Μάλλον φαίνεται ότι αυτό τούς ενόχλησε και έγινε ό,τι έγινε, είχαμε οργανωμένους χρυσαυγίτες μέσα στη σχολή της Σιβιτανιδείου» μας λέει.

Το πρώτο μεγάλο κρούσμα στην Καλλιθέα δεν ήταν η επίθεση στον Λούκας. Αυτό ήταν το αποκορύφωμα. Η πρώτη μεγάλη επίθεση έγινε από 10 μαθητές γυμνασίου. Βγήκαν οργανωμένα από το σχολείο και έδειραν άγρια μετανάστη που δούλευε ντελίβερι. Αίσθηση προκαλούν και οι επιθέσεις εναντίον Αιγυπτίων κατοίκων της περιοχής. Οχι από μαθητές, από μέλη της Χρυσής Αυγής. Οι επιθέσεις σε μετανάστες κορυφώθηκαν κατά την προεκλογική περίοδο. «Μετά τις εκλογές πληροφορηθήκαμε ότι ένα παρεάκι σκοπεύει να ανοίξει ένα χρυασαυγίτικο στέκι σε ένα υπόγειο. Με το που το μάθαμε ξεσηκωθήκαμε και τελικά εξαφανίστηκαν» λέει στην «Εφ.Συν.» η Πρωτοβουλία Καλλιθέας Ενάντια στον Φασισμό, η οποία μετά την επίθεση στον Λούκας ανέλαβε δράση. Διοργάνωσε δράσεις στον δρόμο κάθε Σάββατο, λαϊκές συνελεύσεις και τέσσερις μεγάλες διαδηλώσεις. «Είχαμε κάνει και μια μεγάλη συναυλία, όπου οι χρυσαυγίτες είχαν έρθει οπλισμένοι. Τελικά τους απωθήσαμε» λένε τα μέλη της Πρωτοβουλίας.

Νεοναζί στη Ν. Φιλαδέλφεια

«Πληροφορηθήκαμε ότι υπήρχε οργανωμένος πυρήνας της Χ.Α. μέσα σε σχολείο της περιοχής και μάλιστα με μαθητές που συμμετείχαν σε στρατιωτικά σώματα της Χ.Α. Δηλαδή μαθητές που κατέβαιναν στο κέντρο για να χτυπήσουν μετανάστες. Μαρτυρίες μάς έλεγαν ότι μαγνητοσκοπούσαν αυτές τις σκηνές, την ώρα που γινόταν ο ξυλοδαρμός των μαθητών και τις διακινούσαν στο Διαδίκτυο» λέει στην «Εφ.Συν.» η Γεωργία Κόφα, φιλόλογος στο 1ο Λύκειο Ν. Φιλαδέλφειας. «Η είσοδος των νεοναζί στα σχολεία έφερε και έναν πολύ μεγάλο φόβο. Αυτή τη στιγμή, σύμφωνα με τις καταγγελίες που δεχτήκαμε, υπάρχουν μαθητές που έρχονται με μαχαίρια στο σχολείο, απειλούν συμμαθητές τους, έχουν ρατσιστικές συμπεριφορές εναντίον όχι μόνο μεταναστών, αλλά και μαθητών που είναι αντιφασίστες. Οταν λοιπόν ο φόβος έρχεται και βαραίνει τις πλάτες των μαθητών, πολύ δύσκολα αυτά βγαίνουν προς τα έξω».

Οι καθηγητές της Ν. Φιλαδέλφειας, μιας περιοχής με παράδοση στην προσφυγιά, δημιούργησαν μια αντιφασιστική πρωτοβουλία. Στόχος τους η απώθηση του ρατσιστικού μίσους μέσω δράσεων και πολιτικών συζητήσεων με τα παιδιά. Τελευταίο πλήγμα για την περιοχή ήταν μια επερώτηση της Χρυσής Αυγής στη Βουλή. Αφορούσε ένα πρόγραμμα για τη «μετανάστευση και την προσφυγιά», που εφαρμόζεται στο 1ο Δημοτικό. Η Χρυσή Αυγή ζήτησε τον τερματισμό του και την ποινική δίωξη των υπευθύνων.

Το Δ.Σ. της ΕΛΜΕ Νότιας Αθήνας καλεί όλους τους εκπαιδευτικούς – γονείς – μαθητές στο διήμερο εκδηλώσεων που διοργανώνει 8 και 9 Μαρτίου 2013 στο Δημοτικό Θέατρο “Κάρολος Κουν” (Υψηλάντου & Θησείου, Άλιμος) με θέμα:

 “Το σχολείο ενάντια στο σκοτάδι του φασισμού”

 Παρασκευή 8 Μαρτίου

ΑΝΑΛΥΟΥΜΕ ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΦΑΣΙΣΜΟΥ

Εισηγήσεις – συζήτηση (6 – 9μμ):

Δημοσθένης Παπαδάτος, Πολιτικός επιστήμονας, “Ο Φασισμός από τον μεσοπόλεμο μέχρι σήμερα”

Πέτρος Παπακωνσταντίνου, Δημοσιογράφος – συγγραφέας, “Η κρίση και το φασιστικό φαινόμενο”

Βασίλης Παπαστεργίου, Νομικός, μέλος της ομάδας δικηγόρων για τα Δικαιώματα των Προσφύγων και των Μεταναστών, “Ακροδεξιά και μετανάστευση. Δημοφιλείς μύθοι – αντιδημοφιλείς αλήθειες”

Σάββατο 9 Μαρτίου

ΔΡΟΥΜΕ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΦΑΣΙΣΜΟΥ

Εισηγήσεις – συζήτηση (10πμ – 12μμ):

Νίκος Γκόβας, Υπεύθυνος Πολιτιστικών Θεμάτων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Αττικής, “Ένα Δίκτυο εκπαιδευτικών για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την αντιρατσιστική εκπαίδευση”

Γεώργιος Τσιάκαλος, Καθηγητής Παιδαγωγικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, “ΓΝΩΣΗ – Ασπίδα και όπλο κατά της ναζιστικής ακροδεξιάς”

Γιώργος Μόσχος, Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη για τα Δικαιώματα του Παιδιού, “Θετικές δράσεις για ένα σχολείο σεβασμού των δικαιωμάτων και της ανθρωπιάς”

Φιλιώ Τσουκαλά, Ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια, “Ψυχολογικοί παράγοντες της επιρροής του Νεοναζισμού στους νέους”

Διάλειμμα (12 – 12:30μμ)

Θέατρο Forum (12:30 – 2:30μμ): “Μικρές ιστορίες καθημερινής βίας” από την Ακτιβιστική Ομάδα Θεάτρου του Καταπιεσμένου

Για το χάρτη, ένα κλικ εδώ…

Μαζί με το Βοηθό Συνήγορο του Πολίτη για τα Δικαιώματα του Παιδιού Γιώργο Μόσχο επισκεφθήκαμε λύκειο της Αθήνας, στο Παλαιό Φάληρο, που αντιμετώπισε πρόσφατα το σοβαρό τραυματισμό ενός μαθητή. Πολλές οι αντιδράσεις στο σχολείο, έντονες οι συζητήσεις ανάμεσα σε μαθητές /μαθήτριες κι εκπαιδευτικούς.

Ο Γιώργος Μόσχος, έμπειρος συνομιλητής εφήβων, συντόνισε τη συζήτηση με τα παιδιά. Δημιούργησε χώρο για όλες τις φωνές και όλες τις απόψεις. Κάθε φορά που εκφραζόταν παράπονο για κάτι που δεν λειτουργεί σωστά, ζητούσε από τους εφήβους προτάσεις. Δεξιότητες ενεργητικής ακρόασης και ενδυνάμωσης ταυτόχρονα!

Μίλησαν πολλά παιδιά. Μεγάλη η πρόκληση, 150 μαθητές και μαθήτριες στην αίθουσα. Οι εκπαιδευτικοί του σχολείου στεκόντουσαν στο πίσω μέρος της αίθουσας, άκουγαν με προσοχή.

Η συζήτηση ξεκίνησε μέσα σε ένταση. Ακούστηκαν αγανακτισμένες φωνές που ζητούσαν εκδίκηση και την παραδειγματική τιμωρία του δράστη. Ποινή; «Ξύλο μέχρι θανάτου, ηλεκτρική καρέκλα. Θάνατος.» Αναρωτήθηκε ένας άλλος μαθητής: «Τι είναι χειρότερο; Ο θάνατος για το δράστη ή το στίγμα του τραύματος για το θύμα;». Ακούστηκαν φωνές φόβου, «υπάρχουν παιδιά που φοβόνται να μιλήσουν γιατί μπορεί να επιτεθούν και σε αυτούς».

Συνεχίστηκε η κουβέντα. Ένας – ένας, μία – μία, οι έφηβοι έπαιρναν το λόγο. Κάθε τοποθέτηση, κάθε σχόλιο πήγαινε τη συζήτηση ένα βήμα πιο πέρα. «Η βία φέρνει βία. Χρειαζόμαστε πιο σοβαρά μέτρα, όχι μόνο τιμωρία». Τι προτείνεις για πιο σοβαρό μέτρο; «Την αστυνόμευση των σχολείων. Ένοπλοι αστυνομικοί έξω από το σχολείο…. Ναι, αλλά η αστυνομία ορισμένες φορές ασκεί και αυτή βία. Δεν πυροβολεί μόνο τους ‘κακούς’. Χρειαζόμαστε πρόνοια, όχι καταστολή». Τι είναι η πρόνοια; «Να μπορούμε να μιλήσουμε ο ένας στον άλλον. Χρειαζόμαστε πνευματικό υπόβαθρο. Τα όπλα δεν είναι λύση. Τα όπλα θα φέρουν βία. Να προλάβουμε τα επόμενα! Να γίνονται συζητήσεις με τα παιδιά, στο σχολείο, αυτό έχει βαρύτητα. Η βία δεν είναι λύση…. Ναι, αλλά η βία δεν είναι πάντα κακή. Αρκεί να μη γίνεται με συμμορίτικο τρόπο. Τα παιδιά που καταφεύγουν σε συμμορίες νιώθουν ότι δεν τους έχουν δώσει οι άλλοι σημασία. Για αυτό πάνε στις συμμορίες. Μπορεί το σχολείο να μας δώσει πρακτικές, χρήσιμες για τη ζωή μας; Ποιες είναι αυτές οι πρακτικές; Θέλουμε νόημα! Δεν ευθύνεται μόνο το σχολείο, ευθύνονται και οι οικογένειες.»

«Ζούμε σα ρομποτάκια, πως θα αντισταθούμε; Οι περισσότεροι παραιτούνται. Πρέπει να αλλάξει το σύστημα. Θέλουμε ένα σχολείο που παράγει παιδεία, όχι μόνο γνώση! Που μας δίνει ευκαιρία να μιλάμε με τους καθηγητές. Να τους εμπιστευόμαστε. Θέλουμε εφόδια. Πως συνδέομαι με κάποιον που δεν συμφωνώ;…. Χρειάζομαι ασφάλεια. Για να υπάρχει ασφάλεια, πρέπει να ξέρω τα δικαιώματα μου!»

Οι έφηβοι, μίλησαν, αντέδρασαν, εκφράστηκαν. Καμιά φωνή δεν αποσιωπήθηκε. Προσκλήθηκαν να κάνουν προτάσεις. Τι σχολείο θέλουν;

• ένα σχολείο πιο ευέλικτο, που δεν θα παράγει μόνο γνώση
• καθηγητές πιο ανοιχτούς, να μην επικεντρώνονται μόνο στο μάθημα – «τι φταίνε κι αυτοί όμως; έτσι είναι το σύστημα εκπαίδευσης…»
• συζητήσεις – με προσοχή όμως, να μη γίνονται για την επιβολή απόψεων, αλλά για ανταλλαγή και σκέψη
• αν δεν μπορούν να το κάνουν οι καθηγητές, ας έρχονται ειδικοί
• έχουμε την ανάγκη να νιώσουμε ασφαλείς!

Κι όπως είπε μια μαθήτρια στο κλείσιμο της συζήτησης: Ασφάλεια θα νιώσουμε, αν γίνουν οι σχέσεις μας καλύτερες και χτίσουμε μεταξύ μας τη συνεργασία!.

Απίστευτη η ευελιξία των εφήβων, η ικανότητα τους να εκφράζουν διαφορετικές, άλλοτε αντίθετες, άλλοτε συμπληρωματικές απόψεις, να διατηρούν το διάλογο ζωντανό.

Πέρα από προσωπικές θέσεις, μάλλον μαζί με τις προσωπικές θέσεις, η ομάδα αυτή των 150 μαθητών, περίγραψε όλη τη δυναμική της βίας και της δημιουργίας κοινότητας.

• Η βία σαν αναγκαία αντίδραση όταν απειλείται η ζωή μου.
• Η βία σαν στάση ζωής.
• Η εκδίκηση που παράγει η βία (η ζωή μου, ο θάνατος σου)
• Η ανάγκη για προστασία. Η βία δημιουργεί φόβο. Ο φόβος μας οδηγεί σε ακραίες συμπεριφορές.
• Αν χρησιμοποιήσουμε πολεμική γλώσσα, θα μιλήσουμε και για πολεμοφόδια: όπλα, ξύλο, αίμα, θάνατος
• Αν αναζητήσουμε προστασία για όλη την κοινότητα και αντισταθούμε στην πολεμική ρητορική, θα βρούμε άλλου είδους εφόδια: προστασία μέσα από τη δημιουργία σχέσεων, μέσα από τη συνεργασία, μέσα από την αποδοχή του διαφορετικού και το χώρο για πολλές απόψεις, το σεβασμό πολλών απόψεων.
• Προστασία είναι η αυτονομία που συνοδεύεται από την ικανότητα να σχετίζομαι. Η αυτονομία μου χτίζεται όταν ακούγομαι και όταν ενημερώνομαι.

Respect στην ομάδα εφήβων… κι ένα ευχαριστώ που μας εμπιστεύτηκαν για αυτή την πολύτιμη μοιρασιά!

Πηγή: Η Εφημερίδα των Συντακτών

Λευκές κόλλες σε μαύρο μέλλον

Του Χρήστου Κάτσικα

Πληθαίνουν οι μαθητές, κυρίως από τα λαϊκά στρώματα (γόνοι αγροτών, εργατών, μικροϋπαλλήλων κ.λπ.), που γυρίζουν την πλάτη στη σχολική εκπαίδευση, η οποία δεν μπορεί πλέον να τους προσφέρει επαγγελματικές προοπτικές

Κάθε χρόνο, τόσο τα υψηλά ποσοστά χαμηλών βαθμολογιών που καταγράφονται στις πανελλαδικές εξετάσεις, όπου περίπου το 1/3 των εξετασθέντων γράφουν κάτω από τη βάση, όσο και τα βαθμολογικά «ναυάγια» (χιλιάδες εξετασθέντες δίνουν σχεδόν λευκή κόλλα) πριμοδοτούν την ανάπτυξη μιας δημόσιας συζήτησης γύρω από την εξήγηση του φαινομένου. Ωστόσο, τα τελευταία 2-3 χρόνια η συζήτηση για τις επιδόσεις των μαθητών έχει «πάρει φωτιά» καθώς ένα μεγάλο τμήμα εκπαιδευτικών επισημαίνει ότι υπάρχει μια ποιοτική διαφορά σε σχέση με το κοντινό παρελθόν.

Οι εκπαιδευτικοί υποστηρίζουν ότι έχουν πληθύνει οι «μαθητές των τελευταίων θρανίων», δηλαδή τα παιδιά εκείνα που νωρίς έχουν εγκαταλείψει κάθε προσπάθεια, ενώ από την άλλη είναι φανερή διά γυμνού οφθαλμού η συρρίκνωση της ομάδας των μαθητών που πασχίζει για καλά σχολικά αποτελέσματα. Δεν είναι λίγοι μάλιστα εκείνοι που υποστηρίζουν ότι, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, που συνδέονται με την οικονομική κρίση και τις συνέπειές της στις οικογένειες των μαθητών και στην υποχρηματοδότηση της εκπαίδευσης, το ελληνικό σχολείο τείνει να μεταλλαχθεί σε μια «βιομηχανία» ενός ιδιόμορφου αναλφαβητισμού.

Παράλληλα την ίδια ώρα έχει ανοίξει ένα μεγάλο, αγεφύρωτο χάσμα. Χάσμα στις βαθμολογίες, χάσμα στις προσδοκίες! «Αλογα κούρσας» και «ουραγοί»! Παράδοξο και πρωτότυπο; Η αλήθεια είναι ότι τα τελευταία χρόνια αυτή η κατάσταση παγιώνεται. Τι συμβαίνει; Σαν να αντανακλά η ίδια η κοινωνία πάνω στην κίνηση των βάσεων. Μια κοινωνία όπου οι φτωχοί γίνονται φτωχότεροι και οι πλούσιοι πλουσιότεροι. Και στη μέση, σμπαραλιασμένα τα μεσαία στρώματα.

Δίπλα στα όλο και λιγότερα «άλογα κούρσας» με τα 18άρια και τα 19άρια που τινάζουν τις επιδόσεις στον αέρα, διαμορφώνονται οι «ουραγοί», μια μεγάλη ομάδα (ίσως η μεγαλύτερη μετά τη Μεταπολίτευση) παιδιών, κυρίως από τα λαϊκά στρώματα (γόνοι αγροτών, εργατών, μικροϋπαλλήλων κ.λπ.) οι οποίοι έχουν γυρίσει την πλάτη στη σχολική εκπαίδευση σαν απάντηση στο γεγονός ότι η τελευταία δεν έχει πλέον να τους προσφέρει αυτό που απλόχερα, στο πεδίο των επαγγελματικών προοπτικών, πρόσφερε στο παρελθόν.

Πριν από περίπου 30 χρόνια, την ακαδημαϊκή χρονιά 1981/82, σύμφωνα με τις αντιλήψεις της συντριπτικής πλειονότητας των φοιτητών/τριών που απάντησαν στην ερώτηση «νομίζετε ότι στη σημερινή ελληνική κοινωνία τα άτομα έχουν τη δυνατότητα να μεταπηδούν σε μια κοινωνική τάξη ανώτερη από αυτή στην οποία βρίσκονται οι γονείς τους;» η καταφατική απάντηση συγκέντρωσε συνολικά το 95% των φοιτητών/τριών. Στην ερώτηση «με ποιους τρόπους επιτυγχάνεται η κοινωνική άνοδος στη σημερινή ελληνική κοινωνία;» φοιτητές και φοιτήτριες θεωρούσαν την περίοδο αυτή τη μόρφωση κύριο μέσο κοινωνικής ανόδου, εννοώντας βέβαια ότι οι πανεπιστημιακές σπουδές, ειδικότερα, συντελούν στην κοινωνική άνοδο.

Πρόκειται, βέβαια, για πεποίθηση που «χρωστούσε» τα οικοδομικά υλικά του σχηματισμού της σε εκείνη την περίοδο (και ακόμη προγενέστερα) στην οποία, πράγματι, η εκπαίδευση διαδραμάτισε αποφασιστικό ρόλο στην ένταξη εκατοντάδων χιλιάδων νέων από όλα τα κοινωνικά στρώματα στις πολλαπλές νέες θέσεις εργασίας που «αναφύονταν» κατά χιλιάδες. Οι πανεπιστημιακοί τίτλοι και τα διπλώματα αποκτούν την ίδια περίοδο τη λειτουργία που είχαν παλαιότερα οι «τίτλοι ευγενείας» για την κατάληψη μιας ευνοημένης επαγγελματικής θέσης και φυσικά μαγνητίζουν, ιδιαίτερα, εκείνα τα τμήματα του πληθυσμού που προσπαθούν να «σπρώξουν» τα παιδιά τους -μέσω της εκπαίδευσης- στην «άλλη» πλευρά του λόφου, εκεί όπου απουσιάζουν η χειρωνακτική εργασία, η ανασφάλεια και τα χαμηλά εισοδήματα. Η εκπαίδευση για τους φτωχούς και μεσαίους αγρότες της εποχής ήταν μια επένδυση για τα παιδιά τους προστατευμένη από τον πληθωρισμό που φλόγιζε την ελπίδα να τα δουν να περάσουν στην άλλη όχθη, στα μεσαία και ανώτερα στρώματα. «Να φύγει», «να σπουδάσει», «να γίνει δάσκαλος, γιατρός, καθηγητής, δημόσιος υπάλληλος», «χορτάρι να βοσκήσω, αλλά να σπουδάσει». Η ιδεολογία της κοινωνικής ανόδου αποκτά αυτή την περίοδο μια άνευ προηγουμένου εμβέλεια.

Είκοσι οκτώ χρόνια αργότερα, σήμερα, τα πράγματα έχουν αλλάξει σημαντικά. Μιλάμε για ανατροπή στις καταστάσεις, στα δεδομένα και στις πεποιθήσεις. Το «κλειδί του παραδείσου», το πανεπιστήμιο, που την προηγούμενη περίοδο πρόβαλε σαν το σκαλοπάτι που έπρεπε ν” ανέβουν τα παιδιά των λαϊκών οικογενειών για να «αποκατασταθούν-εξασφαλιστούν», δεν υπάρχει πια. Τα πτυχία έχουν χάσει την αποτελεσματικότητα που είχαν στο παρελθόν ως μέσα επαγγελματικής προώθησης καθώς η ολοένα και αυξανόμενη ανεργία «σαρώνει» όλων των ειδών τους τίτλους, ιδιαίτερα όταν δεν συνοδεύονται από υψηλή καταγωγή, «δίκτυο σχέσεων-γνωριμιών» και «κληρονομικά δικαιώματα». Ακόμη παραπέρα. Σε αντίθεση με το παρελθόν όχι μόνο το παιδί μιας εργατικής ή αγροτικής οικογένειας με το πτυχίο της φιλολογίας ή κάποιου τμήματος του Παντείου ή της Νομικής δεν έχει εγγυημένη επαγγελματική προοπτική, αλλά και το παιδί μιας οικογένειας εκπαιδευτικών ή δημοσίων υπαλλήλων ή μικροεμπόρων με το πτυχίο στο χέρι είναι πιθανόν να έχει καθοδική κοινωνική κινητικότητα, να βρεθεί, δηλαδή, σε χειρότερη θέση επαγγελματικά, κοινωνικά, οικονομικά από τους γονείς του οι οποίοι είχαν πετύχει ανοδική κοινωνική τροχιά στην προηγούμενη γενιά.

Είναι απαραίτητο να σημειώσουμε εδώ ότι αυτή η πραγματικότητα σημαίνει και την αναίρεση οποιασδήποτε εγγυημένης δυνατότητας ανοδικής κοινωνικής κινητικότητας μέσα από την πρόσβαση στον εκπαιδευτικό μηχανισμό, γεγονός που οδηγεί στη σταδιακή διάλυση των παραδοσιακών αντιλήψεων που συγκροτούνταν γύρω από τον εκπαιδευτικό μηχανισμό. Ακυρώνεται έτσι ένα ολόκληρο φάσμα κοινωνικών προσδοκιών, συγκροτημένο εδώ και αρκετές δεκαετίες για τη δυνατότητα εργασιακής απασχόλησης μέσα από την πρόσβαση στην εκπαίδευση και τα διαπιστευτήριά της. Οι προσδοκίες, βέβαια, αυτές την τελευταία 15ετία δέχθηκαν απανωτά χτυπήματα από την εργασιακή αβεβαιότητα, την ετεροαπασχόληση, την υποαπασχόληση, τη μισθολογική υποβάθμιση.

Κάτι για το τέλος, για να μην ξεχνιόμαστε. Η μπαταρία που φόρτιζε την πρώτη μεταπολιτευτική δεκαετία τη σχέση με το σχολείο και τη γνώση των παιδιών από τα λαϊκά στρώματα είχε δύο πόλους: Ο ένας πόλος συνδεόταν με το γεγονός ότι η Αριστερά είχε διεισδύσει βαθιά στη νεολαία και μαζί είχε διεισδύσει και η καλή της σχέση με τα «γράμματα». Ενα μεγάλο τμήμα των μαθητών της περιόδου εκείνης, όσοι κατάφερναν και ξέφευγαν από τους φανερούς και ενισχυμένους ταξικούς φραγμούς, θεωρούσαν τη γνώση δύναμη ανατροπής που συνδεόταν με ένα νήμα με τα «πληθωριστικά» όνειρα για αλλαγή του κόσμου. Γι” αυτό ένα μεγάλο τμήμα τους θριάμβευε σχολικά. Ο άλλος πόλος συνδεόταν με το γεγονός ότι οι εκπαιδευτικοί τίτλοι οδηγούσαν κατευθείαν σε εργασία. Αυτό πριμοδοτούσε τις προσδοκίες καθώς «άναβε» το πράσινο φως για «επαγγελματική αποκατάσταση» σε ένα τοπίο κοινωνικής κινητικότητας.

Σήμερα; Οι αριστερές ιδέες εδώ και χρόνια είναι ακόμη αδύναμες μέσα στη νεολαία και μαζί η εμπιστοσύνη για τη γνώση. Την ίδια στιγμή η διευρυμένη ανεργία των πτυχιούχων και το «βάθος» των μισθών αφοπλίζουν τις διαθέσεις και σβήνουν τις προσδοκίες.

………………………………………………………………………………………………………………………………..

Πώς εκτιμούν οι εκπαιδευτικοί σήμερα τις επιδόσεις των μαθητών τους σε σύγκριση με το κοντινό παρελθόν

Αυξάνεται ή μειώνεται ο αριθμός των μαθητών που δεν καταβάλλουν καμιά προσπάθεια σε σχέση με πριν από λίγα χρόνια; 87% 11% 2%

Αυξάνεται ή μειώνεται η ομάδα των μαθητών με υψηλές επιδόσεις σε σχέση με πριν από λίγα χρόνια; 19% 76% 5%

Οι προσδοκίες των μαθητών για εκπαιδευτικές και επαγγελματικές προοπτικές είναι αυξημένες ή μειωμένες σε σχέση με πριν από λίγα χρόνια; 3% 95% 2%

………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Ερευνα του Χρήστου Κάτσικα: Αναπαραστάσεις 514 καθηγητών για τις επιδόσεις και τις προσδοκίες των μαθητών τους σε σχέση με το κοντινό παρελθόν. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από 2/11/2012 έως 20/12/2012 σε 515 καθηγητές Γυμνασίων, Λυκείων και ΕΠΑΛ σε Καλλιθέα, Νέα Σμύρνη, Αλιμο, Πειραιά, Ηλιούπολη, Περιστέρι, Αιγάλεω, Θεσσαλονίκη, Ιωάννινα, Ηράκλειο (Κρήτη), Δράμα, Κέρκυρα, Βέροια.

“Είναι ανοησίες και ψέματα τα περί αφελληνισμού και εκτουρκισμού”

Πηγή: www.lifo.gr

Οι υπεύθυνες του προγράμματος «Εκπαίδευση των παιδιών της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη» για το επίκαιρο ζήτημα της ισονομίας και της ισοπολιτείας στην ελληνική κοινωνία.

Είναι ανοησίες και ψέματα τα περί αφελληνισμού και εκτουρκισμού. Το πρόγραμμα επί 15 χρόνια μαθαίνει ελληνικά στα παιδιά της μειονότητας και πολλαπλασιάζει τα ποσοστά τους σε δημόσια γυμνάσια και λύκεια

Είναι γνωστό σε όλους πως η κοινωνική ειρήνη έχει διασαλευτεί την εποχή της κρίσης. Η βία είναι ένα συνηθισμένο φαινόμενο πια. Αποκρουστικό, αλλά καθημερινό. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο έχει ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον η συνάντησή μου με την Άννα Φραγκουδάκη και τη Θάλεια Δραγώνα. Καθηγήτριες πανεπιστημίου και οι δύο, υπεύθυνες τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια για το πρόγραμμα «Εκπαίδευση των παιδιών της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη». Τις βρίσκω σε ένα ζηλευτό διαμέρισμα, στα όρια Συντάγματος και Πλάκας. Έχω κάνει αρκετές συνεντεύξεις, αλλά πρώτη φορά συνάντησα τέτοιο πάθος από συνεντευξιαζόμενο. Ξεκίνησαν να μιλάνε πριν ακόμα πατήσω το rec στο μαγνητόφωνο και δεν ήταν λίγες οι φορές που η μία μιλούσε πάνω στην άλλη.

Το πρόγραμμα ξεκίνησε πριν από δεκαπέντε χρόνια και ήθελε να λύσει ένα βασικό πρόβλημα: το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο της μουσουλμανικής μειονότητας και την ελλιπή γνώση της ελληνικής γλώσσας. Ήδη, από τις αρχές της δεκαετίας του ’90, οι πολιτικοί αρχηγοί των κοινοβουλευτικών κομμάτων εισηγούνται μια νέα κρατική πολιτική για τη Θράκη, εκτιμώντας πως η πολιτική που έχει ακολουθηθεί απέναντι στη μειονότητα είναι λανθασμένη. Η κ. Φραγκουδάκη θυμάται πως «διαπιστώθηκε τότε ότι η πολιτική που ασκούσε το ελληνικό κράτος, παραβιάζοντας τα δικαιώματα της μειονότητας, την έσπρωχνε προς την τουρκική προστασία και εξέθετε τη χώρα διεθνώς». Αποφασίστηκε έτσι απ’ όλους τους πολιτικούς αρχηγούς το 1990 να αλλάξει η κρατική πολιτική και να γίνει, όπως έγινε από τότε, πολιτική ισονομίας και ισοπολιτείας. Η νέα πολιτική απέναντι στη μειονότητα γίνεται η βάση για την εκπαιδευτική πολιτική του Γιώργου Παπανδρέου, υπουργού Παιδείας το 1996. Η κ. Δραγώνα εξηγεί πως «όταν φτάσαμε στη Θράκη το 1997, τα περισσότερα παιδιά τελείωναν το δημοτικό χωρίς να ξέρουν καλά ελληνικά. Πήγαιναν τα περισσότερα στο μειονοτικό δημοτικό, που είναι δίγλωσσο – ιδίως σε αυτό είναι μόνα τους τα παιδιά της μειονότητας, χωρίς επαφή με τα άλλα παιδιά της πλειονότητας. Επιπλέον, είναι δίγλωσσο με λανθασμένο τρόπο: τα μισά μαθήματα διδάσκονται στη μία γλώσσα και τα μισά στην άλλη. Έτσι π.χ. τα παιδιά, τελειώνοντας το δημοτικό, δεν ήξεραν καν το λεξιλόγιο που αφορά τα μαθηματικά. Συνεχίζει: «Η σχολική κατάσταση ήταν γενικότερα πολύ κακή, με αποτέλεσμα τα παιδιά της μειονότητας να μένουν σχεδόν αναλφάβητα. Έρευνα που κάναμε το 2000 στο σύνολο των μαθητών έδειξε ότι το 65% των παιδιών της μειονότητας δεν τελείωνε το υποχρεωτικό σχολείο, άρα έβγαινε στη ζωή και τη δουλειά χωρίς απολυτήριο γυμνασίου. Να σκεφτείτε ότι τότε ο εθνικός μέσος όρος όσων δεν τελείωναν το γυμνάσιο ήταν 7% και για τη μειονότητα 65%».

Από τότε ξεκινά μια συστηματική δουλειά στα μειονοτικά σχολεία αλλά και σε κοινωνικό επίπεδο. Αν και διάφορες παράμετροι οδηγούν τους μουσουλμάνους της Θράκης να μειώνονται πληθυσμιακά, τα παιδιά αυτήν τη στιγμή είναι κοντά στα 12.000. Σύμφωνα με μετρήσεις που έγιναν το 2.000, το 65% δεν ολοκλήρωνε την υποχρεωτική εννιάχρονη εκπαίδευση. Τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά σήμερα. «Ποσοτικά και ποιοτικά είναι καλύτερα. Άλλαξε η νοοτροπία, αφού άλλαξαν πολλά πράγματα. Φαντάσου πως όταν φτάσαμε σε ένα ορεινό σχολείο το 1998, τότε έμπαινε ο ηλεκτρισμός. Επί δεκαπέντε χρόνια η πολιτεία δίνει χρήματα και προσοχή για να εξυπηρετήσει τον ίδιο στόχο με τους ίδιους ανθρώπους», λέει η κ. Δραγώνα. Η κ. Φραγκουδάκη παίρνει τον λόγο, εξηγώντας το πρόγραμμα: «Στην αρχή αλλάξαμε τα βιβλία στα σχολεία. Φτιάξαμε βιβλία για τη διδασκαλία της ελληνικής ως ξένης γλώσσας. Για το ίδιο θέμα κάναμε εκατό ώρες τον χρόνο επιμόρφωση στους δασκάλους. Τα παιδιά δεν μπορούσαν να μάθουν ελληνικά με τα βιβλία που ήταν γραμμένα για ελληνόφωνα παιδιά. Καθώς η επίδραση στο σχολείο ήταν περιορισμένη, απλώσαμε το πρόγραμμα στην κοινωνία, ιδρύοντας κέντρα ελληνομάθειας του προγράμματος. Τα αρχικά τους είναι ΚΕΣΠΕΜ, που έχει γίνει πλέον ιδιωματισμός στην Θράκη. Έχουν πολιτιστικό χαρακτήρα, με υπολογιστές, δανειστική βιβλιοθήκη, προσωπικό μεικτό, μειονότητας και πλειονότητας, άρα πολύγλωσσο. Είναι κέντρα ελληνομάθειας και κοινωνικοποίησης. Σήμερα τα κέντρα είναι δέκα και υπάρχουν και τέσσερις κινητές μονάδες που πάνε στα πιο απομακρυσμένα χωριά». Κλείνοντας, η κ. Δραγώνα υπερθεματίζει στο γεγονός ότι τα κέντρα πέτυχαν «γιατί είναι ένας θεσμός της ελληνικής πολιτείας, του υπουργείου Παιδείας, που είναι φιλικός και προσφέρει στα παιδιά της μειονότητας. Τον εμπιστεύτηκαν οι μάνες που ήταν στην αρχή καχύποπτες απέναντί μας, πράγμα που ήταν μεγάλο κέρδος. Τώρα, και αυτές έρχονται να μάθουν ελληνικά».

Όλα φαίνονται ωραία, αλλά δεν είναι και τόσο. Οι κατηγορίες ήταν αρκετές και εμποτισμένες με αρκετές εθνικιστικές κορόνες. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια ακούγονταν γραφικές. Μίλαγαν για σπατάλη, για ανάγκες και άλλα προβλήματα της εκπαίδευσης αλλού, για εκτουρκισμό της ελληνικής κοινωνίας αλλά και για αναγκαστικό αφελληνισμό της μουσουλμανικής κοινότητας. Η Άννα Φραγκουδάκη απαντά συνοπτικά σε όλα: «Πρώτα για τα κονδύλια και τις άλλες ανάγκες: είναι ευρωπαϊκά κονδύλια που δίνονται για τις ομάδες σε κίνδυνο περιθωρίου, στους Τσιγγάνους, στη μειονότητα της Θράκης, στους μετανάστες. Όσον αφορά την υποτιθέμενη σπατάλη, τα κονδύλια αυτά, πέρσι π.χ., χρησιμοποιήθηκαν για τα εξής: μαθήματα Ελληνικών σε δημοτικά, μετά το κανονικό ωράριο του σχολείου, απογεύματα και Σαββατοκύριακα. Μαθήματα Ελληνικών σε γυμνάσια και λύκεια, πάλι μετά το σχολικό ωράριο. Για μαθήματα Ελληνικών σε δέκα κέντρα του προγράμματος, που δουλεύουν 7 μέρες την εβδομάδα και 12 μήνες τον χρόνο. Για μαθήματα από 4 κινητές μονάδες που ταξιδεύουν επίσης 7 μέρες την εβδομάδα, όλο τον χρόνο, στα απομονωμένα μειονοτικά χωριά, μέχρι τα σύνορα με τη Βουλγαρία και την Τουρκία. Ακόμα, για μαθήματα επαγγελματικού προσανατολισμού, ελληνικά σε μητέρες μαθητών, δημιουργικές δραστηριότητες για παιδιά και νέους σε μεικτές ομάδες, κατασκηνώσεις με παιδιά της μειονότητας και της πλειονότητας κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Όλα αυτά τα παρακολούθησαν πέρσι κοντά στα 7.000 (6.928) παιδιά της μειονότητας. Να πού πάνε τα κονδύλια». Η Θάλεια Δραγώνα συμπληρώνει ότι «είναι ανοησίες και ψέματα τα περί αφελληνισμού και εκτουρκισμού. Το πρόγραμμα επί 15 χρόνια μαθαίνει ελληνικά στα παιδιά της μειονότητας και πολλαπλασιάζει τα ποσοστά τους σε δημόσια γυμνάσια και λύκεια. Από το 1997 τα εκπαιδευτικά δεδομένα άλλαξαν ως εξής: από 1.501 οι μαθητές γυμνασίου έγιναν 2.750 (αύξηση 163%), από 547 οι μαθητές λυκείου έγιναν 2.750 (αύξηση 402%), τα κορίτσια της μειονότητας πλησίασαν τον εθνικό μέσο όρο στα γυμνάσια και λύκεια. Φέτος, κοντά 500 (493) παιδιά της μειονότητας μπήκαν σε ελληνικά πανεπιστήμια και ΤΕΙ. Ψεύδονται».

Η άνοδος της Χρυσής Αυγής, η πέραση που έχει στα σχολεία, μας προβληματίζει όμως πιο πολύ και προκύπτει το εξής ερώτημα: τι νόημα έχει να αφομοιώνονται καλύτερα οι μουσουλμάνοι, τη στιγμή που «αγριεύουν» οι Έλληνες; Ήδη, στην περιοχή έχουν εμφανιστεί διάφορα κρούσματα φασισμού από μέλη ακροδεξιών οργανώσεων που κάνουν εθνικιστική εκδρομή στη Θράκη. «Η Χρυσή Αυγή είναι επικίνδυνη για όλη την κοινωνία και πολύ επικίνδυνη για τη Θράκη, που είναι μια ιδιαίτερη και ευαίσθητη περιοχή. Πολύ σημαντικό είναι, ωστόσο, και τούτο. Η Χρυσή Αυγή εισάγει οπαδούς και βίαιες συμπεριφορές στη Θράκη, και από άλλες πόλεις. Από την άλλη μεριά, το υπουργείο Παιδείας συνεχίζει με το πρόγραμμα αυτό της Ε.Ε. να μαθαίνει ελληνικά στα παιδιά και στις μανάδες τους, να ταξιδεύει με τα βαν στα βουνά και να φέρνει στα απομονωμένα χωριά τα ελληνικά με υπολογιστές και ηλεκτρονικά παιχνίδια μάθησης, ενώ το καλοκαίρι, στις κατασκηνώσεις του προγράμματος, παιδιά της μειονότητας και της πλειονότητας κάνουν πράξη την αρμονική συμβίωση και τη συνεργασία, αξιοποιώντας τον πολιτισμικό πλούτο της Θράκης, με τις πολλές γλώσσες, κουλτούρες και γέφυρες με τον γύρω κόσμο και την Ευρώπη. Υπάρχουν λίγοι πια, πολύ λίγοι στη Θράκη που μάχονται αυτή την αλλαγή και είναι εναντίον μας», λέει εκνευρισμένη η κ. Φραγκουδάκη. «Οι Θρακιώτες είναι, σήμερα, συντριπτικά οι περισσότεροι υπέρ της νέας πολιτικής που συνεχίζουν επί 15 χρόνια όλες οι κυβερνήσεις και όλοι οι υπουργοί Παιδείας μέχρι σήμερα. Οι Θρακιώτες αναγνωρίζουν ότι αυτό είναι το συμφέρον ολόκληρης της επαρχίας, όπως και ολόκληρης της χώρας. Η αρμονική συνύπαρξη στη Θράκη έχει επιτευχθεί. Πρέπει με κάθε τρόπο να τη διατηρήσουμε», κλείνει με κάτι σαν ευχή τη συζήτησή μας η κ. Δραγώνα.

Τον Μάιο της προηγούμενης σχολικής χρονιάς είχα την τύχη να συνεργαστώ με ομάδα εκπαιδευτικών του 46ου Γυμνασίου Νεάπολης Εξαρχείων.

Είχαμε εστιάσει σε μερικές βασικές πτυχές της σύγκρουσης: τη σχέση της με τη βία, τις ικανότητες που είναι απαραίτητες για μια σφαιρική αντίληψη, τις βασικές ψυχολογικές ανάγκες και τη σχέση τους με τη βία και την επιθετικότητα. Η δουλειά με την ομάδα ήταν και ουσιαστική και πλούσια.

Χθες διάβασα αυτήν την είδηση:

Καθηγητής απειλεί αλλοδαπούς μαθητές ότι θα φέρει την Χρυσή Αυγή! Απίστευτο περιστατικό στα Εξάρχεια

Ένας καθηγητής του 46ου Γυμνάσιου Νεάπολης Εξαρχείων -σύμφωνα με επιβεβαιωμένες δημοσιογραφικές πληροφορίες του INSIDER – απείλησε για άγνωστο λόγο τους αλλοδαπούς μαθητές της Α΄ Γυμνασίου ότι θα φέρει την Χρυσή Αυγή για να τα συνετίσει! Ο τόνος του δεν είχε καμία δόση αστεισμού αλλά πραγματικής απειλής. Το πρωτοφανές περιστατικό συνέβει πριν δεκαπέντε ημέρες.

Αμέσως, οι έλληνες μαθητές αντέδρασαν έντονα, υπερασπίζοντας τους αλλοδαπούς συμμαθητές τους.

Επιπλέον σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες ο καθηγηγής απέβαλε από την τάξη τους Έλληνες μαθητές που υπερασπίστηκαν τα παιδιά που προέρχονται από άλλες χώρες.

Σε δηλώσεις της η διευθύντρια του σχολείου κυρία Βάντα Τσέλιου δεν διέψευσε το περιστατικό λέγοντας χαρακτηριστικά: «Κάποιο περιστατικό έχει συμβεί αλλά το σημαντικό σε ένα χώρο είναι η γενική κουλτούρα που υπάρχει και όχι αν μια μέρα στραβώσαμε.»

Και πρόσθεσε: «Είναι πράγματα που όπως ξέρετε γίνονται. Δεν υπάρχει κανένας χώρος που να είναι απαλλαγμένος από αυτές τις απόψεις. Εμείς εδώ πέρα είμαστε 500 νοματαίοι συνεπώς είναι φυσικό να υπάρχει και αυτή η άποψη. Όμως αυτό που μας ενδιαφέρει είναι ποια είναι η πολιτική του σχολείου. Δεν μπορώ να σας πω κιόλας ότι εδώ είναι ο παράδεισος».

Η κυρία Τσέλιου ξεκαθάρισε, ταυτόχρονα, ότι «η πολιτική του σχολείου μας δεν είναι ρατσιστική αλλά διακριτά αντίθετη από αυτή. Η κουλτούρα μας δεν έχει καμία σχέση με διακρίσεις. Εμείς εδώ και δέκα χρόνια έχουμε στο σχολείο μας πάντοτε προγράμματα για την ενίσχυση των αλλοδαπών μαθητών. Επίσης εδώ και τέσσερα χρόνια έχουμε τμήματα ένταξης δηλαδή ειδικής αγωγής. Εγώ λέω πως αυτή είναι η κουλτούρα τώρα αν μέσα σε αυτό υπάρξει ένα περιστατικό, το σχολείο έχει τα αντισώματα του για να το αντιμετωπίσει με εσωτερικές διαδικασίες.»

Διαβάζοντας την παραπάνω είδηση θυμήθηκα την επιμόρφωση που κάναμε στο σχολείο και την ατμόσφαιρα εκείνης της ημέρας. Είναι σημαντικό ότι η Γυμνασιάρχης ξεκαθαρίζει την πολιτική του σχολείου και μου αρέσει που υπερασπίζεται και στηρίζει το σχολείο.

Τα σχολεία είναι στην πρώτη γραμμή της κοινωνικής κρίσης. Οι εκπαιδευτικοί καλούνται να δημιουργήσουν μια κουλτούρα μάθησης, να ηγηθούν και να καθοδηγήσουν, διαμεσολαβώντας ταυτόχρονα ανάμεσα στις κεντρικές αξίες της κοινωνίας και τους πολλαπλούς κόσμους των παιδιών. Χαρακτηριστικό το παρακάτω άρθρο από την Καθημερινή.

Μαθήματα θράσους στα σχολεία από τη Χρυσή Αυγή

της Λινας Γιανναρου

Στο θρανίο είναι γραμμένο με μπλάνκο «Εδώ είναι Ελλάς». Δίπλα, ένας ζωγραφιστός αετός σκίζει την τουρκική σημαία. Η εικόνα συνοδεύει μία από τις τελευταίες αναρτήσεις στην επίσημη ιστοσελίδα της Χρυσής Αυγής, όπου έπειτα από ένα απόσπασμα του λόγου του Ι. Μεταξά(!) προς την ελληνική νεολαία αναφέρονται τα εξής: «Αυξάνει ραγδαία τη δύναμή της η Χρυσή Αυγή στα σχολεία, όπου βρίσκεται το μέλλον του ελληνισμού. Το γεγονός αυτό έχει προκαλέσει τρόμο και πανικό στους (ουκ ολίγους…) αριστεριστές καθηγητές, που δεν ξέρουν πώς να το αντιμετωπίσουν… Αλλαξαν οι καιροί και πέρασε η μπογιά σας, “σύντροφοι”. Οχι μόνο “δύσκολη” αλλά τελείως απίθανη είναι η “μείωση” ή η “εκμηδένιση” της επιρροής της Χρυσής Αυγής στην ελληνική νεολαία! Πάρτε το απόφαση, ΤΕΛΕΙΩΣΑΤΕ, οριστικά και αμετάκλητα! Γρήγορα στη χωματερή της Ιστορίας!».

Το άρθρο με ωμότητα αποκαλύπτει μια πραγματικότητα που πολλοί αρνούνται να αντικρίσουν: τη βαθιά διείσδυση της Χρυσής Αυγής στα ελληνικά σχολεία, τις συνθήκες τρόμου υπό τις οποίες πολλές φορές γίνεται το μάθημα, τις βαθιές διαχωριστικές γραμμές που έχουν κάνει την εμφάνισή τους στις τάξεις, στο προαύλιο, στα μαθητικά γκρουπ του facebook. Το πρόβλημα είναι εντονότερο στην επαρχία.

Ο Μιχάλης (ουδείς σε αυτές τις συνθήκες νιώθει άνετα να αποκαλύψει την ταυτότητά του) είναι καθηγητής σε λύκειο της Κοζάνης, μιας πόλης όπου όταν πρόσφατα άνοιξε γραφεία η Χρυσή Αυγή στα εγκαίνια παραβρέθηκαν και πολλοί μαθητές. «Ναι, έχω μαθητές χρυσαυγίτες», λέει. «Είναι πολύ φανατισμένοι, πωρωμένοι θα έλεγα, σε στυλ Ολυμπιακός – Παναθηναϊκός. Μόνο που τώρα είναι οι Χρυσαυγίτες και όλοι οι άλλοι».

Οπως λέει, στην τάξη σηκώνονται όρθιοι και είναι σαν να έχουν ψηλώσει δέκα πόντους. «Είμαι χρυσαυγίτης, λένε, και οι συμμαθητές τους φοβούνται να αντιδράσουν». Στα διαλείμματα φυσικά, αλλά και στις ονλάιν κοινότητες, γίνεται χαμός. «Θα πει ένας ότι οι μετανάστες μάς παίρνουν τις δουλειές, θα αντιδράσουν οι άλλοι και επειδή δεν έχουν πραγματικά επιχειρήματα, είναι εύκολο να ξεφύγει η κατάσταση». Ηδη καταγράφονται τα πρώτα κρούσματα βίας σε σχολεία. Μόλις πριν από λίγες ημέρες, σε λύκειο του Ηρακλείου συνεπλάκησαν άγρια ένας Ελληνας και ένας Αλβανός μαθητής με αφορμή ένα σύνθημα εναντίον της Χρυσής Αυγής στον τοίχο.

Το θέμα απασχολεί τους καθηγητές όλης της χώρας. «Εγώ έχω απαγορεύσει οποιαδήποτε πολιτική συζήτηση στην τάξη, αλλά δεν ξέρω εάν είναι λύση», λέει ο Μιχάλης. «Συζητάμε με συναδέλφους μήπως κάνουμε κάτι πιο δραστικό, αλλά υπάρχει πάντα ο φόβος μήπως φέρουμε το αντίθετο αποτέλεσμα και ενισχύσουμε αυτή την τάση». Κοινή είναι η πεποίθηση ανάμεσα στους διδάσκοντες πάντως ότι γίνεται ενός είδους «στρατολόγηση» μαθητών από τη Χρυσή Αυγή. Σύμφωνα με τους ίδιους, πρόκειται κυρίως για τους πιο παραβατικούς, τους μαθητές με τις μεγαλύτερες μαθησιακές δυσκολίες, τους οποίους συγκεντρώνουν στους κόλπους τους.

«Φοβάμαι ότι σύντομα θα αρχίσουν να δουλεύουν κανονικά ως νεολαία. Εάν δεν αλλάξει το κλίμα, φοβάμαι επίσης ότι θα μας ελέγχουν και στο έργο μας. Το λύκειο είναι ένας κατ’ εξοχήν προοδευτικός χώρος όπου συζητιούνται θέματα, όπως το έιτζ, η ομοφυλοφιλία, η θρησκεία. Εχω το άγχος ότι σύντομα θα παρεμβαίνουν ανοιχτά στο μάθημα». Ποτέ δεν περίμενε ότι θα είχε να αντιμετωπίσει τέτοια προβλήματα στο ελληνικό σχολείο. «Παλιά έρχονταν διάφοροι πολιτευτές στον αγιασμό και τα παιδιά αδιαφορούσαν. Τώρα δεν έρχεται κανείς, γιατί φοβούνται το γιουχάισμα. Η οργή των παιδιών είναι τεράστια»

Οι συνθήκες γύρω μας γίνονται ολοένα και πιο επιτακτικές με την ένταση να αυξάνεται και την πόλωση να γίνεται εντονότερη. Ο ανθρώπινος οργανισμός έχει δυο μηχανισμούς που προάγουν τη ζωή και φροντίζουν την επιβίωση: την ικανότητα να παράγει νέα ζωή και την ικανότητα να αμύνεται. Δεν μπορεί όμως να κάνει και τα δυο ταυτόχρονα!

Η αυξανόμενη κοινωνική ένταση μας κάνει όλους να λειτουργούμε σε συνθήκες στρες, ο εγκέφαλος μας πλημμυρίζει από ορμόνες του στρες, επηρεάζεται η ικανότητα μας για κριτική σκέψη, για σύνθεση. [δες αυτό το πολύ ενδιαφέρον άρθρο του βιολόγου Bruce Lipton – How Beliefs Control Your Biology (αγγλικά)]

Χρειάζεται να δημιουργήσουμε συνθήκες διαλόγου. Διάλογος που θα γίνεται με την ελάχιστη ασφάλεια που είναι απαραίτητη για να ακουστούν όλες οι φωνές, να υπάρχει χώρος για όλες τις απόψεις και να παράγει συνθήκες που επιτρέπουν να σχετιστούμε. Όχι μόνο με τους όμοιους αλλά και με κάθε τι διαφορετικό.

Ο διάλογος που γίνεται ως τώρα είναι βασισμένος στην ανταλλαγή στοιχείων και στατιστικών. Επιχειρήματα γεμάτα νούμερα, ποσοστά και στατιστικές. Λες και οι ακραίες θέσεις δημιουργούνται μόνο από παραπληροφόρηση. Οι έρευνες έχουν δείξει ότι

Όταν άνθρωποι, θύματα παραπληροφόρησης, εκτίθενται σε διορθωμένα, ακριβή στοιχεία, σπάνια αλλάζουν γνώμη. Αντίθετα, συχνά εντείνονται οι αρχικές τους πεποιθήσεις. Τα γεγονότα (τα ακριβή στοιχεία) δεν θεραπεύουν την παραπληροφόρηση. Σαν αποδυναμωμένα αντιβιοτικά καθιστούν την παραπληροφόρηση ακόμα πιο ισχυρή.

Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα η πόλωση, αντί να μειώνεται, να εντείνεται και γίνεται όλο και πιο βίαιη, όλο και πιο θανατηφόρος. Όταν οι άνθρωποι νιώθουν να απειλείται η επιβίωση τους οδηγούνται στον εξτρεμισμό. Αυτή η απειλή δεν χρειάζεται να είναι κυριολεκτική. Αρκεί και μια φαντασιακή απειλή για να ενεργοποιηθούν αυτές οι βιολογικές και ψυχολογικές διεργασίες.

Χρειαζόμαστε ένα περιβάλλον διαλόγου που θα ενθαρρύνει τη σχέση ανάμεσα σε όλες τις πλευρές και απόψεις. Να εξαλείψουμε το φασισμό, ναι. Αλλά να θυμόμαστε ότι άλλο εξαλείφω το φασισμό και άλλο εξαλείφω το φασίστα. Γιατί ο φασίστας είναι ένας άνθρωπος με φασιστικές απόψεις. Μπορούμε να προκαλέσουμε τις απόψεις, να διαπραγματευτούμε τις απόψεις και τις δυναμικές που τις δημιουργούν, χωρίς να σβήνουμε ανθρώπους;

Πως το πετυχαίνουμε αυτό; Χρειάζονται επιμορφώσεις εκπαιδευτικών και μαθητών /μαθητριών γύρω από θέματα διεργασίας ομάδας, επίλυσης συγκρούσεων, βίας και επιθετικότητας, εκφοβισμού. Να υπερασπιστούμε τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά να μην καθησυχαστούμε από νομοθετικά πλαίσια. Χρειάζεται όλοι να στηρίξουμε το διάλογο και να κάνουμε υπομονή στα δύσκολα, να μην απελπιστούμε, να εμπιστευτούμε τη δύναμη της ζωής της ίδιας. Να εμπιστευτούμε και τα παιδιά ότι αν δημιουργήσουμε τις συνθήκες ελάχιστης ασφάλειας που απαιτείται, είναι ικανά να μας δείξουν και καινούργιους δρόμους σε αυτόν το διάλογο. Να παρατηρούμε την τάση μας για πόλωση, την τάση μας για απλοϊκές γενικές απαντήσεις σε πολύπλοκα ερωτήματα. Να αποφεύγουμε την εύκολα κατηγοριοποίηση ανθρώπων σε ‘καλούς’ και ‘κακούς’. Να υπομένουμε την αμηχανία του διαφορετικού. Να αντισταθούμε στην ανάγκη μας να μείνουμε με το κοντινό και οικείο, να πάρουμε το ρίσκο και να βουτήξουμε και σε άγνωστα νερά.

Αυτή είναι η πρόκληση, αυτό είναι το στοίχημα.