Σώμα, Φύλλο, Σεξουαλικότητα: ΛOATK πολιτικές στην Ελλάδα
επιμέλεια: A. Aποστολέλλη, A. Xαλκιά
Το βιβλίο αυτό έρχεται να συνεχίσει αυτό που ξεκίνησε η ημερίδα που διοργάνωσε το Φεστιβάλ Υπερηφάνειας Αθήνας-Athens Pride τον Μάιο του 2009. Η δημόσια συζήτηση με αφορμή ακαδημαϊκές έρευνες και κινηματικές αναζητήσεις που αφορούν το φύλο και την σεξουαλικότητα είναι κάτι παραπάνω από αναγκαία. Η πολιτική/θεωρία του φύλου και της σεξουαλικότητας δεν είναι ούτε στην Ελλάδα, ούτε και διεθνώς, ένα καινούριο ζήτημα, αν και συχνά περιθωριοποιείται ως δευτερεύουσας σημασίας. Παράλληλα, το κοινό έδαφος μεταξύ «επιστήμης» και «ακτι βισμού» συχνά αμφισβητείται, με αποτέλεσμα την περιχαράκωση των δύο «κόσμων». Η διατάραξη αυτών των διευθετήσεων και η διάρρηξη αυτών των οχυρών είναι μέρος του ζητούμενου του βιβλίου.
Αναπαραστάσεις της κυρίαρχης κουλτούρας, διαδικτυακά ψήγματα, αποσπάσματα συνεντεύξεων, ανθρωπολογικές παρατηρήσεις, κοινωνιολογικές διαβαθμίσεις, ιντερνετικές τοπογραφίες γνωριμιών, διεπιστημονικά προτάγματα και ακτιβιστικά κείμενα αποτελούν την πρώτη ύλη των κειμένων που περιλαμβάνονται στο βιβλίο.
Τα κείμενα ασχολούνται με την εμπειρία, τη συγκρότηση του υποκειμένου, τις αναπαραστάσεις του εαυτού, τη δυναμική της συλλογικής ένταξης, τα όρια μεταξύ ικανονικοποιημένης τάξης και παραβατικής ζωής. Ξεδιπλώνονται προβληματισμοί για τις πειθαρχήσεις της έμφυλης τάξης καθώς και για τις πειθαρχήσεις της ανατρεπτικής δυναμικής της σεξουαλικότητας και των εμφυλοποιήσεων.
Ως εγχείρημα, η συλλογή αυτή επιχειρεί μια φυγή προς τα μπρος με στό χο την κατοχή αλλά κα τη δημιουργία εδάφους. Στόχος είναι η συμβολή τόσο στην κατεστημένη «επιστημονική», όσο και στην αντίστοιχη «κινηματική» πράξη, ενδεχομένως προσκαλώντας αμφότερες και σε αναμετρήσεις με τις έξεις τους και σε ρήξεις με το παρελθόν τους.
Το βιβλίο της Κλαίν, Το Δόγμα του Σοκ, κυκλοφορεί εδώ και καιρό και στα Ελληνικά. Στην περιγραφή της Ελληνικής έκδοσης, γράφει ο εκδότης:
Το Δόγμα του Σοκ είναι ένα από τα ελάχιστα βιβλία που μας βοηθούν να καταλάβουμε το παρόν, καθώς αποτελεί την πιο ολοκληρωμένη ανάλυση της συγκαλυμμένης ιστορίας της εποχής μας. Μια συναρπαστική περιγραφή της νέας παγκόσμιας τάξης, που βρίσκεται σε κατάσταση αμόκ. Η ανάλυση του καπιταλισμού της καταστροφής επιχειρείται από την Κλάιν με τέλεια διυλισμένη οργή, που διοχετεύεται μέσα από αδιάσειστα δεδομένα. Σε αυτή την πρωτοποριακή εναλλακτική ιστορία της πλέον κυρίαρχης ιδεολογίας της εποχής μας, της οικονομικής επανάστασης των ελεύθερων αγορών του Μίλτον Φρίντμαν, η Ναόμι Κλάιν αμφισβητεί το διαδεδομένο μύθο ότι η παγκόσμια νίκη του νεοφιλελεύθερου κινήματος υπήρξε ειρηνική. Καταδεικνύει ότι, από τη Χιλή του 1973 μέχρι το σημερινό Ιράκ, ο Φρίντμαν και οι υποστηρικτές του εκμεταλλεύτηκαν επανειλημμένα τη βία και μια σειρά από τρομακτικά σοκ για να επιβάλουν τις ακραίες πολιτικές τους. Αποκαλύπτει την εντυπωσιακή ομοιότητα ανάμεσα στις ανακριτικές τεχνικές της CIA και στις εκβιαστικές τεχνικές της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ΔΝΤ, στην προσπάθειά τους να επιβάλουν τον καπιταλισμό της καταστροφής σε ολόκληρο τον κόσμο. Ένα εξαιρετικό βιβλίο, ικανό να προκαλέσει τσουνάμι ντροπής-αλλά και πολιτικής δράσης, για να σταματήσει επιτέλους η θεραπεία – σοκ.
Αν δεν μπορείς να δανειστείς ή να αγοράσεις το βιβλίο (και γνωρίζεις αγγλικά) δες αυτό το βίντεο…
7.40-7.55. Ενδοσχολική βία και εκφοβισμός στο δημοτικό σχολείο – το πρόγραμμα «Δάφνη»
Ιωάννης Τσιάντης, Αν. Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών, Διευθυντής της Εταιρίας Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και Εφήβου (ΕΨΥΠΕ)
7.55-8.10. Συμπερασματικές σκέψεις
Γιώργος Μόσχος, Συνήγορος του Παιδιού
Συζήτηση
Συντονίστρια : Καθηγ. Άννα Μπενάκη- Ψαρούδα π. Πρόεδρος της Βουλής, Ακαδημαϊκός
Δεδομένου ότι ο κύριος σκοπός της Ειδικής Επιτροπής Μελέτης των Ομάδων Ενδοσχολικής βίας (ΕΕΜΟΕΒ) ήταν η υποβοήθηση των εκπαιδευτικών στη σωστή αντιμετώπιση της ομαδικής σχολικής βίας, το παρουσιαζόμενο βιβλίο έχει αποσταλεί δωρεάν στις οργανώσεις των εκπαιδευτικών για τα μέλη τους, θα διανεμηθεί δε δωρεάν και στους ακροατές της παρουσίασης εκπαιδευτικούς.
Δεν γράφουμε συχνά για βιβλία σχετικά με εστιατόρια σε αυτό το blog (μάλλον ποτέ δεν έχουμε γράψει για βιβλίο σχετικά με εστιατόριο). Αλλά αυτό το βιβλίο είναι μια ξεχωριστή περίπτωση. Το Balthazar του 1973-1983 το θυμούνται οι παλιοί. Άφησε ιστορία στην Αθήνα. Αυτή η ιστορία, μαζί με τις υπέροχες συνταγές του, είναι διαθέσιμη πλέον σε βιβλίο.
Η κουζίνα του Balthazar (1973-1983)
Συνταγές και ιστορίες από ένα εστιατόριο της Αθήνας
Κείμενα και Επιμέλεια: Λίλα Παλαιολόγου – Βαγγέλης Πελέκης
Εκδόσεις: Ιστός
Κυκλοφόρησε το Δεκέμβριο του 2010 το βιβλίο “Η κουζίνα του Balthazar 1973-1983” από τις εκδόσεις Ιστός. Στις 325 σελίδες του βιβλίου παρουσιάζονται με καλαίσθητο τρόπο 277 δοκιμασμένες συνταγές από όλη την Ελλάδα και τον κόσμο, με ειδικό κεφάλαιο για την ινδική κουζίνα. Οι πρωτότυπες αυτές συνταγές έκαναν το εστιατόριο Balthazar διάσημο όταν πρωτοάνοιξε τις πόρτες του τον Σεπτέμβριο του 1973. Οι Αθηναίοι ακόμα μιλούν για τις γευστικές αλλά και κοινωνικές εμπειρίες που έζησαν εκεί.
Στο χώρο κυριαρχούσαν οι προσωπικότητες των ιδιοκτητών: της Καίη Τσιτσέλη και του Νίκου Παλαιολόγου. Συγγραφέας η πρώτη, με διεθνή ακτινοβολία (κρατικό βραβείο διηγήματος 1999), κοσμοπολίτης, Μυκονιάτης στην καταγωγή ο δεύτερος, έκαναν μαζί ένα εκρηκτικό συνδυασμό. Το εγχείρημά τους να στήσουν το Balthazar, ένα εστιατόριο υψηλών προδιαγραφών και πρωτότυπων γεύσεων, βρήκε ανταπόκριση στην αστική τάξη της Αθήνας ενώ ταυτόχρονα έδωσε στέγη σε καλλιτέχνες και διανοούμενους της μεταπολίτευσης. Το πνεύμα αυτό μεταφέρεται και στο βιβλίο που εκτός από τις ενδιαφέρουσες συνταγές διανθίζεται και με φωτογραφίες από δεκάδες μοναδικά έργα τέχνης καλλιτεχνών-θαμώνων του εστιατορίου αλλά και με ιδιαίτερα αντικείμενα από τις συλλογές του συλλέκτη Νίκου Παλαιολόγου. Έργα του Αλέξη Ακριθάκη, του Μίνου Αργυράκη, του Περικλή Βυζάντιου, του Γιάννη Γαΐτη, του Τάκη, του Paolo Colombo, του Γιάννη Τσαρούχη, του Κοσμά Ξενάκη, του Θέμου Μάιπα και πολλών άλλων καλλιτεχνών κοσμούν τις σελίδες του βιβλίου.
Η κόρη τους Λίλα Παλαιολόγου και ο σύζυγός της Βαγγέλης Πελέκης ξεκίνησαν την προσπάθεια αυτής της έκδοσης ήδη από το 2003 όταν ακόμα ο Νίκος Παλαιολόγος ζούσε, μιας και βρέθηκε στα χέρια τους ένας ολόκληρος κόσμος από φωτογραφίες, κείμενα, άρθρα, επιστολές, συνταγές, όλα γύρω από το Balthazar.
Μαγείρεψαν μαζί με το Νίκο, δοκίμασαν, διόρθωσαν και… ιδού το αποτέλεσμα, δέκα χρόνια μετά: “Η κουζίνα του Balthazar 1973-1983”. Ο σχεδιασμός έγινε από την ίδια την Λίλα Παλαιολόγου ενώ τα κείμενα τα έγραψαν μαζί με το Βαγγέλη Πελέκη. Στη εισαγωγή παρατίθενται κείμενα των Καίη Τσιτσέλη, Λίλας Παλαιολόγου, Edmund Keeley, Παναγιώτη Παπαϊωάννου, Προκόπη Δούκα, Francoise Arvanitis, Κerin Hope, Μαρίνας Ηλιάδη και Jean Bernier, Νίκης Καναγκίνη, Έρσης Σωτηροπούλου, Βαγγέλη Πελέκη, Νίκου Παλαιολόγου και ένα ποίημα της Αγγλίδας ποιήτριας Ruth Padel, όλοι μάρτυρες αυτού του μύθου!
Το νέο βιβλίο του Anrold Mindell “ProcessMind: A User’s Guide to Connecting with the Mind of God” θα κυκλοφορήσει 1 Νοεμβρίου στις ΗΠΑ και μπορεί κανείς να το παραγγείλει από την ιστοσελίδα του amazon
Αυτή είναι μια συνέντευξη για το βιβλίο που έδωσε ο Mindell στον Tomasz Stawiszyńskiγια το περιοδικό Newsweek που θα κυκλοφορήσει τέλη Οκτωβρίου στην Πολωνία:
Tomasz: You call your new book “Processmind. A User’s guide to connecting with the mind of God”. One may think that you’re no more a psychologist and you became some kind of mystic? Is it true?
Arny: Thanks for this question. The term, “mind of God” is a term many physicist’s use. For example, Einstein, Paul Davies, Stephen Hawking as well as many others sometimes refer to the “mind of God” as the surprising appearance of observable patterns and mathematical laws that correctly describe the observable physical universe. When scientists ask themselves, “where do these laws come from?”, a creative and stimulating answer is “the mind of God”, that is, an organizing factor in background of our universe..
So to answer your question, “am I becoming a mystic” the answer is yes and no. Yes; as a therapist I understand the phenomenological reality of dreams and the dreaming process. Yes, dreaming is a level of observable reality that must be taken into account. At the same time, as a physical scientist, I seek practical, reasonable, and evidence-based results. I am mainly interested in theories that touch ALL levels of reality in a practical way.
Tomasz: So actually, in your opinion, there is a strong similarity between modern physics, psychology and ancient Taoist teachings or Aboriginal traditions?
Arny: Yes aspects of what I call the processmind can be found in the occasional sense in everyday life that some kind of “field” or force moves us about. It appears in our dreams and body experiences. Physicists intuit this field in their hope for a “unified field theory” embracing strong, weak, electromagnetic, and gravity force fields. But Aboriginal Australians and native peoples everywhere have always spoken of a “field-like” presence, such as the “Dreaming”.
So yes, there are strong similarities between modern physics, psychology and spiritual traditions. And the processmind is one way of describing these similarities.
Tomasz: What you think about such authors as Fritjof Capra – he was very popular but many scientists do not take his statements seriously? Aren’t you afraid that the reaction for your book will be the same?
Arny: I love critical thinking! I myself don’t believe in anything unless I have experienced it many times, and seen it in the reality and dreams of hundreds of other people. Today’s scientific paradigm is wonderful, but it limit’s itself mainly to repetitive observable results. I call this attitude, an approach of modern consensus reality. But this is only one of our realities.
Consensus reality is not the only reality human beings experience, and a truly scientific person should be open to dreaming and the Tao-fields as well.
As a process oriented therapist, I take the dreaming process as a reality as well, for it can give people in all states of consciousness a sense of wellness. And beyond visual dreams, there is the sense many have of a “processmind,” Jung’s “Unus Mundus,” or unifying field experience. These essence level experiences appear to just about everyone at some point during their lives.
So getting back to your question about scientific doubt, my answer is yes! PLEASE DO DOUBT any “unified field theory” or T.O.E. (Theory of Everything) unless you see it work in all realities –including your personal experiences!
Tomasz: How can we deal with a statement that there is some organizing factor in the world, some kind of teleology and at the same time there is so much senseless suffering, accidents (in which many people die), catastrophes etc. etc. everywhere around…?
Arny: The processmind is not the popular “God” image which is essentially “good” and stands against “evil”. The processmind is an organizing factor that is open to all vectors, that is all directions, all forces. By having greater access to this, the processmind, the tensions of everyday life, relationships, and even large group diversity conflicts become easier to facilitate. Finally, as I show in my book, the processmind idea even makes sense of near death experiences.
Κυκλοφορεί στα ιντερνετικά βιβλιοπωλεία το πολυαναμενόμενο βιβλίο του φίλου και συναδέλφου Joe Goodbread! Με τίτλο ‘Befriending Conflict: How to make conflict safer, more productive and more fun’ υπόσχεται οδηγίες βήμα-βήμα για συκγρούσεις που οδηγούν σε πιο παραγωγικές σχέσεις, ενδυνάμωση και προσωπικό μεγάλωμα.
Κάνε ένα κλικ εδώ για να διαβάσεις το πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου (σε pdf)…
Φήμες, ολοένα και περισσότερες, λένε πως πάμε ολοταχώς για τη δραχμή. Γνώριμη και παλιά αγαπημένη… Μια από τις πολλές συνέπειες αυτής της επιστροφής στη δραχμή, η συρρίκνωση των επιλογών μας, αποτέλεσμα της επερχόμενης χρεοκοπημένης οικονομίας μας. Θυμήθηκα μαι ομιλία που είχα ακούσει στο TED, και τη δουλειά του ψυχολόγου Barry Schwartz. Στο βιβλίο του “The Paradox of Choice: Why More is Less” υποστήριζε οτι μείωση των επιλογών του καταναλωτή, μειώνει και το άγχος. Εδώ και η ομιλία που έκανε το 2005 στο TED.
(για ελληνικούς υπότιτλους, κάνε ένα κλικ στο ‘view subtitles’ και από το menu διάλεξε ‘Greek’)
Process Mind A User’s Guide to Connecting with the Mind of God
September 2010 • ISBN 978-0-8356-0886-2• $17.95 pb • 6x 9 • 304 pages By Arnold Mindell
Join Your Mind with the Untapped Energies of the Universe for Increased Powers of Perception!
In Processmind Arnold Mindell, therapist and conflict resolution consultant, extends and deepens known patterns behind the universe as evidenced in physics and connects them to basic experiences found in psychology and mystical traditions. Processmind shows not only connections between modern physics, psychology, and the “gods” of spiritual traditions, but also describes practical methods to resolve problems in everyday life. In 20 inspiring and interactive chapters, this book provides tested methods that actualize our deepest, unitive consciousness for ourselves, relationships, organizations, and world.
What is “Processmind?” It is an earth-based experience of the “mind” behind our personal and large group processes. “Processmind” is perhaps our most basic, least known, and greatest power. The concept combines the physics of nonlocality with specific altered states of consciousness found in peak experiences. By calling on ideas about Aboriginal totem spirits, quantum entanglement and nonlocality, Mindell describes “Processmind” as the “structure of God experiences.”
Drawing upon his extensive in individual and large-group conflict resolution, Mindell has created a kind of user’s guide to the universe’s hidden dimensions. However, Mindell himself advises against believing any processmind theory or related belief system about the universe’s possible code. Don’t believe anything until you test and prove that a theory works in everyday life! Such questioning, he hopes, will bring the belief systems of spiritual traditions and sciences closer together. It is for this reason that Processmind includes more than 30 exercises designed to help readers experience “Processmind” for themselves.
Mindell’s Processmind can help readers with dreams, body symptoms, relationships, and organizational and large-group conflict issues by guiding them to rely upon earth-based inner experience and rational thinking. A special workbook section at the end of the book allows readers to record the details of their engagement with the exercises.
Arnold Mindell has a MS from the Massachusetts Institute of Technology and a PhD in psychology. He was a Jungian analyst. He is the originator of process-oriented psychology and author of 19 other books, including The Quantum Mind.
O Will Hall, εκπαιδευόμενος του Process Work στο Process Work Institute, έγραψε ένα κεφάλαιο για το βιβλίο των Daniel Mackler and Matthew Morrissey,“A Way Out of Madness: Dealing with Your Family After You’ve Been Diagnosed with a Psychiatric Disorder”. Γραμμένο με συγκινητική ειλικρίνεια, αξίζει μιά ανάγνωση.
Life After Family Will Hall
“…what is usually called hypnosis is an experimental model of a naturally occurring phenomenon in many families. In the family situation, however, the hypnotists (the parents) are already hypnotised (by their parents) and are carrying out their instructions, by bringing their children up to bring their children up… ”
“I consider that the majority of adults (including myself) are or have been, more or less, in a post-hypnotic trance, induced in early infancy: we remain in this state until — when we dead awaken, as Ibsen makes one of his characters say, we shall find that we have never lived.” R.D. Laing, The Politics of the Family
In 1979, when I was 13 years old, my mother volunteered at one of the first rape crisis centers in Florida. She was on-call and they gave her a pager, one of the early kinds, so they could contact her whenever a woman came to the center needing help. I had never seen a pager before. It was about seven inches tall and didn’t do anything except glow with a steady red light until it was activated. Then it went off with a loud electronic whoop. When Mom went to bed she put the pager on the center of the kitchen counter, and it sat there all night, like a small ticking bomb.
It wasn’t until years later that my mother’s pager took on a special significance for me. I always loved science fiction and secret agents, and here was an advanced technology hinted at in movies that had taken up residence in our family. It waited until some unknown moment came, listening electronically for a distant invisible signal. And then suddenly it exploded our entire house into a panic, one moment quiet and still and the next screeching like a siren with its message that we were in the midst of an emergency.
When I was finally hospitalized in my mid-twenties and given a diagnosis of schizophrenia, the alarm was sounding for me.
Μοιάζει ενδιαφέρον το βιβλίο, και σημαντική η συμβολή του σε όσους θεραπευτές δουλεύουν με θύματα παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης. Από το βιβλίο και το παρακάτω απόσπασμα:
As a graduate student at Harvard in the mid-1990s, I participated in research studies carried out by the psychology department that began in October 1996 and continued until August 2005 to interview adults who had experience sexual abuse as children and learn what effects the abuse had had on their lives. Although I was sure I knew what I would discover—that the abuse would be remembered as a horrible experience that overwhelmed the people I interviewed with fear when it happened and had always been viewed as a traumatizing occurrence—what I heard in the hundreds of interviews I conducted was quite different. In nearly all the cases, the adults I questioned had not experienced the abuse as traumatic when it occurred and only came to regard it as so years later. And in many of the cases, they had never been questioned about their evolving sense of the abuse and the ongoing impact that it had on their lives, but only about what the traumatic experience had been like at the time. These findings led me to question the progress professionals in the sexual abuse field have made when it comes to understanding and treating child sexual abuse.
Certainly we have advanced to the point that the right things are being said (sexual abuse is common and harmful; it is never the child’s fault). Funding in the trauma field has been secured, research conducted, studies and books published, treatment centers established, and public awareness raised through sex-education programs and campaigns in the media. But is any of it translating into actual progress for victims? Do they feel that they’re being helped, that they’re understood and their needs are being served effectively?
The trauma model’s main purpose—one of the primary reasons why mental health professionals welcomed it with such enthusiasm in the 1980s—was to provide an explanation for how and why sexual abuse wreaks such psychological and social havoc in victims. Armed with a better understanding of the impact of abuse, mental health professionals hoped to be better able to help victims cope with and recover from these damaging crimes.
The problem is that today, after more than twenty-five years, predictions based on the trauma model have not proved accurate. Characteristics of the sexual abuse experience related to trauma (like how frightening it was, whether penetration or force was involved, and how many times it happened) do not do a good job of forecasting the level of long-term psychological harm experienced. There appears to be no direct, linear relationship between the severity of the abuse and the psychosocial difficulties victims experience in adulthood. Worst of all, we have developed no clearly effective treatments for sexual abuse victims. They continue to suffer from psychological and social problems in the aftermath of their abuse, and mental health professionals still have not reached a consensus as to exactly why or what precisely to do to help them recover.
This state of affairs is far from surprising. How can trauma be the cause of harm if most victims say that the abuse was not traumatic when it happened? A growing number of scholars in the sexual abuse field are coming to agree that understanding how and why sexual abuse damages victims probably has little to do with the actual abuse and a lot to do with what happens in its aftermath. For example, as David Finkelhor concluded in his recent book Childhood Victimization, continuing research efforts that seek to track the consequences of early events through developmental, cognitive, and behavioral pathways may prove more fruitful than continuing the restrictive focus on the severity and nature of event-specific trauma. I believe that the victims themselves have always known this. Με ένα κλικ εδώ θα διαβάσεις όλο το άρθρο από το Psychotherapy Nerworker…
Η ανθρωπολόγος Λιόπη Αμπατζή ταξίδεψε από τη Θράκη ως την Κρήτη, δούλεψε ως κονσοματρίς σε μπαρ για να περιγράψει τη διασκέδαση της πληρωμένης γυναικείας συντροφιάς. Εξηγήσεις και ερωτήματα…
Μια ανθρωπολόγος, η κυρία Λιόπη Αμπατζή, λέκτορας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, στο οποίο παραδίδει μαθήματα περί φύλου, ανέλαβε να ρίξει φως στη «νύχτα», όπως καλούνται συλλήβδην τα μπαρ με κονσομασιόν ή όπως αλλιώς είναι γνωστά αυτά τα μαγαζιά της νύχτας. Για τον λόγο αυτόν εργάστηκε η ίδια επί τέσσερις μήνες ως κονσοματρίς· ρώτησε, έμαθε, κατέγραψε συμπεριφορές και κώδικες, αποκωδικοποίησε τον ερωτικό πολιτισμό της σημερινής Ελλάδας. Το βιβλίο της είναι μια επιστημονική- δημοσιογραφική έρευνα η οποία διαβάζεται κάθε τόσο σαν παραμύθι με καλούς, κακούς και άσχημους. Μιλήσαμε με τη συγγραφέα για τα πορίσματα της έρευνάς της.
Αρχές της δεκαετίας του ’90 άκουσα για πρώτη φορά τον Arnold Mindell να μιλα για τρόπους επικοινωνίας με ανθρώπους σε κώμα. Μαζί με την Amy Mindell δούλευαν με ασθενείς που το ιατρικό σύστημα θεωρούσε μη ικανούς για επικοινωνία. Χρόνια αργότερα, βρέθηκα σε δημόσιο νοσοκομείο της Αθήνας μαζί με τα αδέριφα μου, με τη μάνα μας σε βαθύ κώμα, από ένα βαρύ εφκεφαλικό. Περάσαμε 5 εβδομάδες εκεί, μέχρι τη μέρα που η μάνα έκλεισε τα μάτια της και έφυγε για το μεγάλο ταξίδι. Σαν χθες, πριν τρία χρόνια. Τις τελευταίες μέρες της, με τη βοήθεια των Mindell, επικοινωνήσαμε μαζί της, ακολουθήσαμε τα ανεπαίσθητα σινιάλα της. Μέσα στο δύσκαμπτο σύστημα του νοσοκομείου και την καχυποψία για κάθε τι έξω από τα ‘ευρέως αποδεκτά’ είχαμε μεγάλες δυσκολίες να δημιουργήσουμε την ησυχία και το χρόνο για τη δουλειά αυτή. Μια ειδικευόμενη γιατρός, φρόντισε ένα απόγευμα να έχουμε την κατάλληλη ησυχία. Λίγες μέρες μετά της πήγα το βιβλίο της Amy Mindell, “Coma: A Healing Journey“, για να καταλάβει τι προσπαθούσαμε να κάνουμε. Με βρήκε στο διάδρομο την επόμενη μέρα, και με έκπληξη μου είπε ‘κα Βασιλείου, δεν ήξερα οτι έχει γίνει τόσο σοβαρή δουλειά’. Ήταν μια γλυκειά στιγμή, μια νέα επιστήμονας ανοιχτή να δει και καινούργιους τρόπους δουλειάς με τους ασθενείς της.
Επί 23 χρόνια ένας άνδρας από το Βέλγιο ζούσε “παγιδευμένος” στο παράλυτο σώμα του, χωρίς να μπορεί να επικοινωνήσει με τους συγγενείς και τους γιατρούς του που θεωρούσαν ότι βρισκόταν σε κώμα και δεν είχε επαφή με το περιβάλλον. Ο 46χρονος Ρομ Χουμπέν, 46 ετών σήμερα, ήταν νεαρός φοιτητής, λάτρης των πολεμικών τεχνών, όταν έπεσε θύμα σοβαρού τροχαίου ατυχήματος, το 1983. Οι γιατροί και οι νοσοκόμες στο νοσοκομείο όπου μεταφέρθηκε διέγνωσαν ότι είχε πέσει σε άγρυπνο κώμα. Χρειάστηκε να περάσουν σχεδόν δυόμισι δεκαετίες και να γίνουν ειδικές ιατρικές εξετάσεις στο Πανεπιστήμιο της Λιέγης για να διαπιστωθεί ότι ο εγκέφαλός του λειτουργούσε κανονικά και ότι ο άτυχος άνδρας αντιλαμβανόταν τα πάντα αλλά δεν μπορούσε να επικοινωνήσει. Τα τελευταία τρία χρόνια ο Χουμπέν υποβάλλεται σε θεραπεία και κατάφερε, με τη βοήθεια ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή, να αφηγηθεί το Γολγοθά που έζησε όλα αυτά τα χρόνια.
‘Red Book’ (Κόκκινο Βιβλίο) είναι ο τίτλος ενός αδημοσίευτου βιβλίου 600 σελίδων του C.G. Jung που εκδίδεται φέτος για πρώτη φορά. Η εφημερίδα New York Times, δημοσιεύει στην έντυπη έκδοση, την Κυριακή 20 Σεπτεμβρίου, ένα ενδιαφέρον άρθρο για το βιβλίο.
“Ένα περιοδικό που μου άρεσε τότε -προτιμούσα δηλαδή να το πάρω παρά να ‘χω ένα χιλιάρικο και να πάω να ‘γίνω’- ήταν το Εxperiment. Και τώρα που έγινε Γαιόραμα, πήγα και πήρα όλα τα χαμένα τεύχη. (…) Αυτά τα περιοδικά μιλάνε για τα ζώα, μιλάνε για τα φαινόμενα της γης… μιλάνε για τα πάντα… Εxperiment που να μιλάει για τους καρχαρίες, για τους λύκους, για τις αρκούδες… Με συνάρπαζε να διαβάζω πράγματα που με κάνανε να μένω με ανοιχτό το στόμα… Έμενα με ανοιχτό το στόμα διαβάζοντας πόσο μπορεί να πετάει ένα πουλί, πόσο δυνατό είναι το μυρμήγκι…”
Το βιβλίο του Ηλία Λυκούδη “Η δύναμη του μυρμηγκιού” είναι η ανάλυση μιας βιογραφίας για τη χρήση ναρκωτικών και τη θεραπεία απεξάρτησης. Κάτι τέτοιο, όπως σημειώνει ο συγγραφέας στο εισαγωγικό του σημείωμα, αποτελεί πρόκληση για τον ερευνητή. Η πρόκληση συνίσταται στο κατά πόσο, μέσα από τη μελέτη της βιογραφίας αυτής, μπορεί να μάθει κάτι άλλο από αυτό που ήδη γνωρίζει, κάτι που θα τον ξαφνιάσει και θα τον ταξιδέψει σε έναν κόσμο που προκαλεί την έμπνευση και τη φαντασία του.
Το κεντρικό πρόσωπο του βιβλίου, ο Μάρκος, μεγαλώνοντας σε μια εργατική, φτωχή συνοικία αισθάνεται ότι ανήκει στους “πολλούς”, τους “αδύναμους”, σε αυτούς που η ζωή τους προδιαγράφεται δεδομένη, δίχως εκπλήξεις, γόητρο, δύναμη, κύρος. “Δεν ήμουνα κάτι, ήμουν ένας μέτριος παίχτης ποδοσφαίρου, ένας μέτριος μαθητής, ένας μέτριος… κάτι”. Η χρήση ναρκωτικών θα αποτελέσει όχημα για το ταξίδι του στη δυνατότητα, εκεί όπου ο αντικειμενικός και ο φανταστικός του εαυτός συμπίπτουν. Στον κόσμο της νύχτας, ο Μάρκος ανακαλύπτει μιαν εγκόσμια, προσωπική ουτοπία, όπου οι “έσχατοι έσονται πρώτοι” και γίνεται αυτό που φαντάστηκε ότι μπορούσε να γίνει – “δυνατός” και “σημαντικός”.
Η ανάλυση της βιογραφίας έρχεται να κλονίσει μια διαδεδομένη ερμηνεία, σύμφωνα με την οποία η χρήση ουσιών αποτελεί σύμπτωμα μιας αποδιοργάνωσης του εαυτού, έκφραση μιας ζωής που στερείται νοήματος: Οι άνθρωποι δεν βρίσκουν νόημα στη ζωή τους κι έτσι πέφτουν στα ναρκωτικά. Από τη σκοπιά αυτής της αντίληψης, η θεραπεία απεξάρτησης νοείται ως διαδικασία, μέσω της οποίας οι χρήστες ουσιών καταφέρνουν να δώσουν νόημα στη ζωή τους.
Η παρούσα μελέτη επιχειρεί να καταδείξει το θετικό περιεχόμενο της χρήσης ουσιών, δηλαδή τη σημασία της για τη συγκρότηση της υποκειμενικότητας των ατόμων. Αφετηρία της είναι η παραδοχή ότι δεν υφίσταται ζωή άνευ νοήματος, γιατί κάθε ανθρώπινο ον είναι οντολογικά εφοδιασμένο με την ικανότητα να ερμηνεύει και να νοηματοδοτεί τον κόσμο του. Η μόνη διάκριση λοιπόν που υφίσταται δεν αφορά ζωές που είναι πλήρεις ή κενές νοήματος, αλλά αφορά νοήματα που είτε αξιολογούνται θετικά είτε απορρίπτονται ως προβληματικά. Επειδή η χρήση ναρκωτικών έχει νόημα, καθοριστικό για τη συγκρότηση της υποκειμενικότητας των ατόμων, μπορεί η θεραπεία της απεξάρτησης να μεταπλάσει αυτό το νόημα σε ένα νέο, κοινωνικά αποδεκτό, τρόπο ζωής, που θα επιτρέψει την κοινωνική τους επανένταξη.
O Ηλίας Λυκούδης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1965. Εργάστηκε στο Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕΘΕΑ) από το Σεπτέμβριο του 1990 έως το Σεπτέμβριο του 2008, αρχικά ως μέλος του θεραπευτικού προσωπικού της Θεραπευτικής Κοινότητας “Παρέμβαση” (Ραφήνα) και από το 1994 ως Υπεύθυνος του Θεραπευτικού Προγράμματος του ΚΕΘΕΑ “Νόστος” (Πειραιάς – Σαλαμίνα) και του Ανοικτού Θεραπευτικού Προγράμματος Εφήβων Πειραιά “Εξάντας”. Ήταν μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Οικογενειακής Θεραπείας (EFTA) και πιστοποιημένος σύμβουλος τοξικοεξάρτησης από την Παγκόσμια Ομοσπονδία Θεραπευτικών Κοινοτήτων (WFTC / USA). Εκπαιδεύτηκε στη Συστημική / Διαλεκτική προσέγγιση και την Οικογενειακή Θεραπεία στο Αθηναϊκό Κέντρο Μελέτης του Ανθρώπου (AKMA) με το οποίο και συνεργάστηκε από το 2005 έως το 2008. Το 2001 ολοκλήρωσε τη μελέτη του (MΑ), στο Middlessex University, με τίτλο “Being ‘open’ about addiction and rehabilitation. Approaching the use and abuse of substances’ through life histories”. “Η δύναμη του μυρμηγκιού” βασίζεται σε αυτή τη μελέτη και είναι το πρώτο του βιβλίο. Πέθανε από λευχαιμία το 2008.
