Το φονικό στο Orlando αποκαλύπτει μια δυναμική που πολλοί γνωρίζουμε, αλλά λίγοι συζητάμε. Ο δράστης του φονικού μοιάζει, από τα στοιχεία που βγαίνουν στην επιφάνεια, να ήταν άνθρωπος που ο ίδιος πάλευε με δικά του θέματα σεξουαλικού προσανατολισμού, χωρίς καμία στήριξη, προσωπική ή πολιτισμική. Ήταν ένας άνθρωπος που πάνω από όλα δεν ήξερε πώς να αγαπήσει τον εαυτό του και όλες τις εμπειρίες του.
Αν είναι αλήθεια όλα αυτά που βγαίνουν στην επιφάνεια, ο δράστης/δολοφόνος, θύμα της ομοφοβίας αυτοκτόνησε και ταυτόχρονα έγινε ο ίδιος φονιάς, παίρνοντας άλλους πενήντα μαζί του. Δεν αρκεί η εσωτερικευμένη ομοφοβία για να γίνει κάποιος φονιάς. Χρειάζονται κι άλλες επιρροές, απαιτούνται βιώματα κι ένας τρόπος αντίληψης και σκέψης που αποσυνδέει από τον «άλλον», που απανθρωποποιεί τον οποιονδήποτε «άλλον» και κάνει πιο πιθανή μια τέτοια πράξη.
Το κοινωνικό περιβάλλον ομοφοβίας και τρανσφοβίας μέσα στο οποίο ζούμε ξεκινάει από μικρά ‘αθώα’ ανέκδοτα, στερεότυπες και αγκυλωμένες αντιλήψεις και καταλήγει σε φονική βία. Η εκπαίδευση ξεκινάει μέσα από τα σπίτια και τα σχολεία μας. Η πρόληψη χρειάζεται να ξεκινήσει από εκεί. Η κοινωνική αλλαγή απαιτεί χρόνο. Είναι μέγιστης σημασίας η επίγνωση της επιρροής της ομοφοβίας και τρανσφοβίας πάνω στους ανθρώπους, είτε είναι lgbt, είτε είναι μέλη της οικογένειας τους, της ανθρώπινης κοινότητας που ανήκουν. Δυστυχώς, συχνά χρειάζονται αδικοχαμένοι άνθρωποι για να επιταχυνθεί…
Αδυνατώ αυτή τη στιγμή να γράψω γι’ αυτά που αισθάνθηκα βλέποντας τους χώρους στους οποίους μεταφέρθηκαν οι πρόσφυγες από την Ειδομένη. Είμαι πολύ κουρασμένος, περισσότερο ψυχικά παρά σωματικά, και μόνον η οργή με κρατάει ενεργό και δραστήριο. Λίγες γραμμές μόνον ως αναγκαίο συνοδευτικό κείμενο σε κάποιες φωτογραφίες που υποσχέθηκα στους/στις πρόσφυγες ν’ αναρτήσω. Κι’ αυτές ακόμη οι φωτογραφίες λίγες, καθώς ντρεπόμουν να φωτογραφίσω, αλλά η δική τους παρότρυνση ήταν πιο ισχυρή.
Σήμερα κατάλαβα γιατί δυσπιστούσαν -τόσο πολύ περισσότερο από εμένα- στα λόγια αυτής της Πολιτείας, και προτιμούσαν να μένουν στις λάσπες της Ειδομένης. Στην ερώτηση που δέχτηκα παρά πολλές φορές τους τελευταίους μήνες, αν θεωρώ ότι θα ήταν καλύτερα γι’ αυτούς/ες αν έφευγαν από εκεί και επέλεγαν την παραμονή σε κάποιες από τις επίσημες δομές, απαντούσα ότι μάλλον θα ήταν προτιμότερο να το κάνουν.
Η δική μας απόφαση ν’ ανοίξουμε το σπίτι μας δεν ήταν «μήνυμα προς την κοινωνία» (όπως σχολίασε κάποιος δημοσιογράφος κι έσπευσα να τον διορθώσω), ήταν μήνυμα προς τους ανθρώπους στην Ειδομένη ότι πολλοί και πολλές από εμάς δεν αντέχουμε να τους βλέπουμε να ζουν σε τέτοιες συνθήκες, ότι τους θέλουμε κοντά μας να μοιραστούμε τα προβλήματά τους, να διεκδικήσουμε από κοινού λύσεις, να υπερασπιστούμε με επιτυχία την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.
Άκουγαν την άποψή μου με ευγένεια, δυσκολεύονταν όμως να την ακολουθήσουν. «Να οφείλεται άραγε αυτό στο γεγονός ότι δικές τους γνώσεις και πληροφορίες είναι λιγότερες από τις δικές μου», αναρωτιόμουν. Σήμερα επισκέφτηκα δύο από τα Κέντρα Φιλοξενίας όπου μεταφέρθηκαν. Ομολογώ: αυτοί είχαν δίκιο με τη δυσπιστία τους. Ναι υπάρχουν και χειρότερα μέρη από την Ειδομένη, και είναι (κάποια από) αυτά που τους προσφέρει η Ελληνική Πολιτεία. Πως κατάφεραν και τα βρήκαν, αφού πόδια επισήμου ποτέ δεν πάτησαν στα μέρη εκείνα; Μέσα από ποια μονοπάτια της σκέψης οδηγήθηκαν σ’ αυτές τις αποφάσεις; Ποια να είναι άραγε η εικόνα που έχουν για τους/τις πρόσφυγες και τις ανάγκες τους, είναι ακόμα εικόνα ανθρώπων σαν κι εμάς;
Μακριά, πολύ μακριά από το δικό μας κόσμο, να μην ερχόμαστε σ’ επαφή, ούτε να βλεπόμαστε, ούτε ν’ ακουγόμαστε, ούτε καν να γεννιέται η σκέψη ότι κάπου εδώ είναι κι αυτοί. Μόνο η αδιάκοπη κυκλοφορία στην εθνική οδό, που περνάει πάνω από το κεφάλι τους, θα θυμίζει σ’ αυτούς/ες και τα παιδιά τους ότι υπάρχει ο δικός μας κόσμος, όμοιος μ’ αυτόν που είχαν κι εκείνοι πριν τον πόλεμο και όμοιος μ’ αυτόν που επιθυμούν και πάλι να βρουν. Εμείς όμως θα περνούμε από δίπλα τους με ταχύτητα 120 χιλιομέτρων, πώς να προσέξουμε στο βάθος τον άλλο, τον εντελώς διαφορετικό κόσμο που ετοίμασε γι’ αυτούς η δική μας πολιτική ηγεσία!
Από τις λάσπες της Ειδομένης μεταφέρθηκαν στη μέρα-νύχτα σκοτεινή, εγκαταλελειμμένη από χρόνια αποθήκη της SOFTEX, οι έξι τουαλέτες έξω, για εκατοντάδες προσφύγων. Δεν μπορούσα μέχρι προχθές να φανταστώ ότι θα ερχόταν μια στιγμή που οι πρόσφυγες θα νοσταλγούσαν τις συνθήκες διαβίωσης της Ειδομένης. Nάτη όμως που ήρθε.
Και χαρακτηριστική για την εποχή μας είναι η διαμετρικά αντίθετη άποψη του αλλοδαπού μέλους μιας νεότευκτης «Μη Κερδοσκοπικής Οργάνωσης» ότι «ο χώρος αυτός δίνει πολλές δυνατότητες παρέμβασης». Την εκφράζει με ενθουσιασμό, διαβεβαιώνει ότι θα καταφέρει να κάνει την αποθήκη παράδεισο, και στην ερώτηση αν έχει τέτοια άδεια, παραπέμπει στις εξαιρετικές σχέσεις της ηγεσίας της δικής τους οργάνωσης με τη δική μας κυβέρνηση. GONGO (Government Oriented NGO)!
Εκατό μέτρα παραπέρα μερικές δεκάδες σκηνές στημένες επάνω σε χοντρό χαλίκι. Λάσπες ασφαλώς δεν θα υπάρχουν, αλλά ούτε δυνατότητα να περπατήσεις χωρίς χοντρά παπούτσια. Για θέα απέναντι τα διυλιστήρια της ΕΚΟ. Παντού σκόνη από τις χωματουργικές εργασίες που γίνονται για τη διεύρυνση του στρατοπέδου.
«Έτοιμα όλα», είπε ο υπουργός, που πάει να πει: «γι’ ανθρώπους προφανώς δεν κάνουν, αλλά για πρόσφυγες αρκούν».
Λένε «μη βιάζεστε, όλα θα γίνουν καλύτερα», αλλά σήμερα κατάλαβα για άλλη μια φορά: Τίποτε το καλό δεν γίνεται, αν δεν το κάνουμε εμείς! Συνεπώς, θα είμαστε εκεί, όπως είμασταν και στην Ειδομένη. Μέρα και νύχτα.
ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
Ιερά Οδός 48 & Μεγάλου Αλεξάνδρου 134-135
104 35 Κεραμεικός, Αθήνα (Μετρό Κεραμεικός)
Προβολή του ντοκιμαντέρ «Ο πιο μακρύς δρόμος»
της Μαριάννας Οικονόμου
Δευτέρα 30 Μαΐου, 20:00 στην Ταινιοθήκη
Θα ακολουθήσει συζήτηση με τους: Αντιεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ξένη Δημητρίου, σκηνοθέτιδα Μαριάννα Οικονόμου, Πρόεδρο της ΜΕΤΑδρασης Λώρα Παππά και τον φωτογράφο Ενρί Τσανάι.
«Ο πιο μακρύς δρόμος» παρακολουθεί την ιστορία δύο προσφύγων στις φυλακές ανηλίκων του Βόλου και στη αίθουσα του δικαστηρίου της Κομοτηνής.
Η εκδήλωση είναι μέρος του αφιερώματος ‘Πρόσφυγες: Απόδραση προς την ελευθερία;’ που οργανώνει η Ταινιοθήκη σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και την Περιφέρεια Αττικής, 29 Μαΐου – 1 Ιουνίου 2016.
Η μεγάλη δυσχέρεια στην πρόσβαση των προσφύγων στη διαδικασία ασύλου υπήρξε η γενεσιουργός αιτία δημιουργίας της Καμπάνιας μας το 2012. Σήμερα, τέσσερα χρόνια αργότερα, το πρόβλημα αυτό όχι μόνο δεν έχει επιλυθεί αλλά έχει οξυνθεί σε βαθμό εκρηκτικό.
Παρά την έναρξη λειτουργίας της Υπηρεσίας Ασύλου ήδη από το 2013, η Υπηρεσία αυτή δεν οργανώθηκε ούτε στελεχώθηκε εξαρχής κατά τρόπο ώστε να παρέχει την προβλεπόμενη από την νομοθεσία απρόσκοπτη πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου σε όλους όσοι το επιθυμούν. Σημειώνουμε ότι οι οργανώσεις μας υπέβαλαν κατ’ επανάληψη προτάσεις αντιμετώπισης του προβλήματος στην Υπηρεσία, ωστόσο υπήρξε απροθυμία για διεξαγωγή ουσιαστικού διαλόγου και εξεύρεση αποτελεσματικών λύσεων.
Έτσι όταν την άνοιξη του 2015 ξεκίνησε το μεγάλο προσφυγικό ρεύμα, η Υπηρεσία Ασύλου εξακολουθούσε να ευρίσκεται σε επιχειρησιακή αδυναμία να ανταποκριθεί στην υποχρέωσή της να παράσχει πρόσβαση στο άσυλο (βλ. σχετικό δελτίο τύπου: http://asylum-campaign.blogspot.gr/2015/06/blog-post.html). Μόνη αντίδραση της Υπηρεσίας ήταν να εισαχθεί η μέθοδος της χρήσης του Skype για τον ορισμό ημερομηνίας καταγραφής των αιτημάτων ασύλου και μάλιστα ως σχεδόν αποκλειστικός τρόπος πρόσβασης των προσφύγων στην διαδικασία ασύλου. Τονίζουμε ότι η πρακτική αυτή έχει αποδειχθεί αναποτελεσματική και εν τέλει στερεί το δικαίωμα στην πρόσβαση στο άσυλο, αφενός σε όσους δεν έχουν εξοικείωση με την τεχνολογία ή πρόσβαση στο διαδίκτυο και αφετέρου σε όσους καλούν επανειλημμένα (στις δοθείσες ανεπαρκείς ώρες) μέσω Skype χωρίς να απαντά η Υπηρεσία. Έτσι, η πρακτική της χρήσης αποκλειστικά του Skype για το κλείσιμο ραντεβού προς καταγραφή αιτήματος ασύλου, στερεί ουσιαστικά από τους ενδιαφερόμενους τη δυνατότητα πρόσβασης στο άσυλο.
Σήμερα, ένα χρόνο αργότερα, και μετά το –από μακρού αναμενόμενο από όλους τους ασχολούμενους με το προσφυγικό– κλείσιμο των βόρειων συνόρων της χώρας, πάνω από 50.000 νεοαφιχθέντες πρόσφυγες βρίσκονται στη χώρα μας. Η μόνη τους νομική διέξοδος είναι η πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου, η οποία μεταξύ άλλων αποτελεί προϋπόθεση και για την υπαγωγή στη διαδικασία μετεγκατάστασης και οικογενειακής επανένωσης σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ωστόσο αυτή η πρόσβαση είναι αδύνατη για την συντριπτική πλειοψηφία τους τόσο στους χώρους φιλοξενίας όσο και στα κατά τόπους Γραφεία Ασύλου.
Το πρόβλημα έχει πλέον λάβει εκρηκτικές διαστάσεις δεδομένου ότι:
Πρόκειται για πληθυσμό ιδιαίτερα ταλαιπωρημένο (από τις κακουχίες του πολέμου και των διώξεων, από τη διαδρομή προς τη χώρα μας, αλλά και από τις σοβαρότατες ελλείψεις που διακρίνουν την υποδοχή στη χώρα μας) ο οποίος τελεί σε κατάσταση έντονης αβεβαιότητας.
Μεγάλο ποσοστό αυτών ανήκει σε ιδιαίτερα ευάλωτες ομάδες (το 40% είναι παιδιά, υπάρχει μεγάλος αριθμός ασθενών και ατόμων με ειδικές ανάγκες).
Σημαντικό ποσοστό αυτών κατέχει υπηρεσιακά σημειώματα της Ελληνικής Αστυνομίας τα οποία έχουν λήξει και κινδυνεύει ανά πάσα στιγμή με σύλληψη, κράτηση και απέλαση, καθώς βρίσκεται σε καθεστώς ανασφάλειας δικαίου.
Το τελευταίο χρονικό διάστημα παρατηρούνται κάποιες προσπάθειες από την πλευρά της Πολιτείας ώστε να αμβλυνθεί το πρόβλημα. Ειδικότερα:
Ακολουθείται η μέθοδος προ-καταγραφής αιτημάτων ασύλου και χορήγησης ειδικού δελτίου.
Εξαγγέλθηκε έκτακτο σχέδιο της Υπηρεσίας Ασύλου για την προ-καταγραφή αιτημάτων ασύλου στους χώρους φιλοξενίας των προσφύγων, με χρονικό ορίζοντα έξι μηνών για την πλήρη καταγραφή, η υλοποίηση του οποίου δεν έχει ακόμα ξεκινήσει.
Από την πλευρά μας τονίζουμε ότι είναι απολύτως αναγκαία η άμεση πλήρης καταγραφή και εν συνεχεία η δίκαιη εξέταση των αιτήσεων ασύλου προκειμένου να χορηγηθεί καθεστώς προστασίας σε όσους αιτούντες το δικαιούνται αλλά και να προχωρήσει η μεταφορά αιτούντων σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες στο πλαίσιο των διαδικασιών οικογενειακής επανένωσης και μετεγκατάστασης. Διαφορετικά θα δημιουργηθεί και πάλι ένας τεράστιος αριθμός εκκρεμών υποθέσεων (backlog), πράγμα που θα επιβαρύνει την κατάσταση και θα καταστεί πηγή εντάσεων.
Ως εκ τούτου απαιτείται:
αποφασιστική και ουσιαστική ενίσχυση της Υπηρεσίας Ασύλου σε εξειδικευμένο προσωπικό και υποδομές, έτσι ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί με επάρκεια στις αυξημένες ανάγκες,
ριζική αλλαγή του προσανατολισμού της Υπηρεσίας, έτσι ώστε να λειτουργεί με πρωταρχικό κριτήριο την παροχή ουσιαστικής προστασίας στους πρόσφυγες.
Κατόπιν αυτών:
ΔΙΑΜΑΡΤΥΡOΜΑΣΤΕ ΕΝΤΟΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ ΣΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΣΥΛΟΥ.
ΖΗΤΑΜΕ ΤΗΝ ΑΜΕΣΗ ΛΗΨΗ ΜΕΤΡΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΧΕΙΑ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΩΝ ΑΙΤΗΜΑΤΩΝ ΑΣΥΛΟΥ.
… για ό,τι γιορτάζεις, με όποιον τρόπο το γιορτάζεις. Ευχές για ένα διάλλειμα από την κανονικότητα, για περισυλλογή με νόημα, για παρουσία αγαπημένων ανθρώπων και μοιρασιά.
Ένας εργαζόμενος πατέρας, μια εργαζόμενη μητέρα, δυο παιδιά που αναγκάζονται να δουλεύουν για να βγάλουν τα προς το ζην, εγκαταλείπουν τον τόπο τους που έχει γίνει επικίνδυνος, τη ζωή τους που έχει γίνει αβίωτη, τις οικογένειές τους που δεν μπορούν να ακολουθήσουν, για να αρχίσουν μια ζωή που θα τους επιτρέπει να σκέφτονται όχι πια με τη μέρα και τον μήνα, αλλά να σχεδιάσουν το μέλλον τους εν ειρήνη, να δουλέψουν, να σπουδάσουν, να ζήσουν ανάμεσά μας με ίσα δικαιώματα στη συμμετοχή, στη δημοκρατία, στην κοινωνία, στον πολιτισμό. Οι ιστορίες είναι βασισμένες σε πραγματικές αφηγήσεις προσφύγων που συναντήσαμε στην Αθήνα και στο Βερολίνο. Ιστορίες τυχαίες, χωρίς ιδιαίτερες κορυφώσεις. Διαλέξαμε να τις μετατρέψουμε σε κόμικς για να ξεγελάσουμε τη δραματικότητα χωρίς να χάσουμε τη λεπτομέρεια της αφήγησης. Τα βασικά πρόσωπα των ιστοριών μας είναι άνθρωποι που θα μπορούσαν ίσως να είναι μέλη της οικογένειάς μας, φίλοι μας, γείτονες. Είναι όμως σίγουρα άνθρωποι που στο κοντινό μέλλον θα γίνουν οι συνάνθρωποί μας στις κοινωνίες μας, στους τόπους μας. Ας τους υποδεχτούμε.
Το Παράρτημα Ελλάδας του Ιδρύματος έχει ήδη εκδώσει το βιβλιαράκι Η μετανάστευση στην Ελλάδα: Έντεκα μύθοι και περισσότερες αλήθειες, γραμμένο από την Ελένη Τάκου και τον Βασίλη Παπαστεργίου, το οποίο αποδομεί τους συνήθεις μύθους που κυκλοφορούν και διαδίδονται στην ελληνική κοινωνία. Το κείμενο εκείνο εξετάζει το διάστημα έως και τις αρχές του 2015. Με την απότομη αύξηση των μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών, θεωρήσαμε αναγκαίο να συμβάλουμε εκ νέου στον δημόσιο διάλογο, με μια έκδοση που στρέφεται σε πραγματικές ιστορίες ανθρώπων. Η έκδοση συμπληρώνεται από ένα λογοτεχνικό κείμενο και δύο μικρά δοκίμια για τη μετανάστευση.
Το κόμικ, όπως και όλες οι εκδόσεις του Ιδρύματος, διατίθεται δωρεάν. Για αντίτυπα, ελάτε σε επαφή με το Παράρτημα Ελλάδας.
(φωτογραφία από το fb του Joost Rentema, της ομάδας Movement on the Ground/Ολλανδία)
Επιστροφή από ταξίδι στη Λέσβο. Ένα νησί που προσπαθεί με κάθε τρόπο να αντιμετωπίσει την απίστευτη εισροή προσφύγων και μεταναστών του τελευταίου χρόνου. Ένα νησί αγνώριστο από τα εγκαταλελειμμένα ναυάγια στις ακτές του. Με την ΒΑ πλευρά του γεμάτη εγκαταστάσεις των ΜΚΟ, διεθνών κι ελληνικών, ομάδων αλληλέγγυων, ντόπιων και ξένων που προσπαθούν να αντιμετωπίσουν την κατάσταση. Ένα νησί τραυματισμένο, αλλαγμένο. Με μια διαφορετική οικονομική δραστηριότητα που έφερε αυτή η εισροή. Ένα νησί όπου ακούς όλες τις γλώσσες του κόσμου, όπου ανακατεύονται οι εθελοντές με τους ντόπιους, οι επίσημες οργανώσεις με τις ομάδες αλληλέγγυων. Ένα νησί γεμάτο πρόσφυγες και μετανάστες που αγωνιούν να συνεχίσουν το ταξίδι τους προς την Ευρώπη. Ένα νησί όπου όλοι και παντού κουβεντιάζουν την κατάσταση. Ένα νησί που ο πόνος φαίνεται, χαραγμένος στα πρόσωπα όλων, βουβός. Αμίλητος.
«Η απελπισία δεν διαθέτει φτερά, δεν κάθεται απαραιτήτως σε ένα ξεστρωμένο τραπέζι, σε μια βεράντα, στην ακροθαλασσιά […] Γνωρίζω σε γενικές γραμμές την απελπισία με μακριές λεπτές εκπλήξεις, την απελπισία της υπερηφάνειας, την απελπισία της οργής […] Σε γενικές γραμμές η απελπισία δεν έχει καμία σημασία. Είναι μια αγγαρεία από δέντρα που πάνε πάλι να σχηματίσουν ένα δάσος, είναι μια αγγαρεία από αστέρια που πάνε πάλι να δημιουργήσουν μια μέρα λιγότερη, είναι μια αγγαρεία από όλο και λιγότερες μέρες που πάνε πάλι να αποτελέσουν τη ζωή μου» – Αντρέ Μπρετόν, «Γαιόφως και άλλα ποιήματα»
Το χαρακτηρίζουν πανδημία. Είναι το μεγαλύτερο παράδοξο και το πιο δύσκολο να ερμηνευθεί. Η ανεργία, η δουλειά-λάστιχο, η μαύρη εργασία, όλα αυτά είναι απολύτως κατανοητά κι εξηγήσιμα σε συνθήκες βαθιάς ύφεσης και με πολιτικές λιτότητας και νεοφιλελευθερισμού. Τι είναι αυτό που κάνει 1.200.000 εργαζομένους, που δεν πληρώνονται από τα αφεντικά τους, να εξακολουθούν να παρέχουν την εργασία τους κάθε μέρα; Η απλήρωτη εργασία έχει μετατραπεί σε νέα κανονικότητα κι είναι ίσως η ουσιωδέστερη α-συνέχεια του κόσμου, όπως τον ξέραμε επί δεκαετίες: ο εργαζόμενος παρέχει εργατική δύναμη και σε αντάλλαγμα παίρνει μισθό. Τώρα πια όμως είμαστε αντιμέτωποι μ’ ένα νέο φαινόμενο, παράδοξο μεν, αλλά μέρος της νέα κανονικότητας εκτάκτου ανάγκης: την άμισθη σκλαβιά.
«Μουγκή» δύναμη
Στην Ελλάδα των Μνημονίων μιλάμε πολύ για την ανάπτυξη, λιγότερο για την ανεργία και καθόλου για την απλήρωτη εργασία. Εχουμε γίνει η πολιτεία που περιγράφει ο Αζίζ Νεσίν: «Κατάπιαμε τη γλώσσα μας. Στόμα έχουμε και μιλιά δεν έχουμε. Φτιάξαμε τον σύλλογο του “σώπα” και μαζευτήκαμε πολλοί, μια πολιτεία ολόκληρη, μια δύναμη μεγάλη, αλλά μουγκή!».
Οχι μόνο πια δεν εξεγειρόμαστε για την ανεργία, αλλά και θεωρούμε κανονικό το να μην πληρωνόμαστε, όταν εργαζόμαστε. Το νούμερο είναι εξωπραγματικό: ένα εκατομμύριο (1.000.000) είναι οι απλήρωτοι εργαζόμενοι, σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, στους 1.200.000 τούς ανεβάζει το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ. Τα 2/3 όσων έχουν ακόμα δουλειά στον ιδιωτικό τομέα πληρώνονται με καθυστέρηση.
Τα αφεντικά έχουν προσχωρήσει μαζικά στο κίνημα «δεν πληρώνω»: περίπου δύο στις τρεις επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα έχουν προχωρήσει σε στάση πληρωμών. Έτσι, ο ένας μήνας χωρίς αμοιβή δεν θεωρείται πια καν καθυστέρηση, ο μέσος χρόνος απληρωσιάς είναι οι πέντε μήνες, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις τα αφεντικά μπορεί και να μην πληρώνουν ακόμα και επί δύο χρόνια.
Μια απλή αναζήτηση στο google με τον όρο «απλήρωτοι εργαζόμενοι» δίνει 396.000 αποτελέσματα σε 0,40 δευτερόλεπτα και μια ατελείωτη λίστα: από τον «Αγγελιοφόρο» μέχρι το ΙΓΜΕ, από το Μέγαρο Μουσικής μέχρι μεγάλα ξενοδοχεία, από το Πάρκο Τρίτση μέχρι τους εργαζομένους σε πτηνοτροφεία, από το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο μέχρι το μπακάλικο της γειτονιάς σου. Ακόμη και τα κόμματα, που δηλώνουν πως θέλουν να σώσουν τον τόπο από τη μάστιγα της ανεργίας, έχουν καθυστερήσει κατά περιόδους την πληρωμή των εργαζομένων τους –κι αυτό ισχύει και για τη Νέα Δημοκρατία και για το ΠΑΣΟΚ και για τον ΣΥΡΙΖΑ. Μέχρι και οι εργαζόμενοι του Ινστιτούτου Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας, που λειτουργεί υπό την αιγίδα της ΓΣΕΕ, βρέθηκαν απλήρωτοι από 3 έως 6 μήνες!
«Πρόκειται για επιδημία τα τελευταία πέντε χρόνια», μας λέει η Μαργετίνα Στεφανάτου, μάχιμη δικηγόρος κι εξαιρετικά έμπειρη στα εργατικά. «Το ‘’φαινόμενο’’ εμφανίστηκε αρχικά με τη μορφή της πολύμηνης καθυστέρησης μισθοδοσίας. Σταδιακά -και δη τα τελευταία 2-3 χρόνια- υπάρχουν εργαζόμενοι που δουλεύουν χωρίς να πληρώνονται καθόλου πάνω από 5-6 μήνες, μέχρι και 10-12 μήνες.
»Το ‘’φαινόμενο’’ δεν αφορά μόνο τον ιδιωτικό τομέα, αλλά εμφανίζεται συχνά και σε επιχειρήσεις του ευρύτερου δημόσιου τομέα, αλλά και σε αναπτυξιακές εταιρείες δήμων ή εταιρείες που δουλεύουν με προγράμματα ΕΣΠΑ κ.λπ. Το ‘’φαινόμενο’’ πολλές φορές αιτιολογείται και δικαιολογείται λόγω της υστέρησης και εν τέλει της στάσης πληρωμών εκ μέρους του ελληνικού Δημοσίου, γεγονός πραγματικό που έχει φέρει σε οικονομικό αδιέξοδο πολλές επιχειρήσεις του ιδιωτικού και του ευρύτερου δημόσιου τομέα».
Υπάρχουν κι άλλες κατηγορίες στη στρατιά των απλήρωτων, όπως μας εξηγεί η νομικός Μαρίλη Ζαλαώρα, που εργάζεται στη ΓΣΕΕ:
«Υπάρχουν εργαζόμενοι, θύματα μιας συχνά προσχηματικής κι ανειλικρινούς εργοδοτικής συμπεριφοράς που έχουν να πληρωθούν κανονικά ακόμα και περισσότερο από τρία χρόνια, ζώντας με τα “έναντι”. Παράλληλα με αυτούς συμπορεύεται μια ακόμα κατηγορία απλήρωτων εργαζομένων, εκείνη των “δοκιμαστικών” υπαλλήλων, οι οποίοι αντιμετωπίζονται ως αναλώσιμα από τον εργοδότη κι αντικαθίστανται αμέσως μετά τη λήξη της δοκιμαστικής περιόδου, χωρίς να λάβουν την παραμικρή αμοιβή.
»Πρόκειται επομένως για κατ’ όνομα εργαζομένους, αλλά στην πραγματικότητα για κατ’ ουσία ανέργους. Καμιά στατιστική δεν ασχολείται μαζί τους ενώ εκείνοι, συνεχώς αυξανόμενοι, εξακολουθούν να ακροβατούν στωικά στο τεντωμένο σκοινί μιας ιδιότυπης ομηρίας».
Μια κατηγορία μόνοι τους
«Σύγχρονη δουλεία» χαρακτηρίζει την απλήρωτη εργασία η νομικός Σοφία Παπαοικονόμου στη μελέτη της «Η απλήρωτη εργασία στα χρόνια των Μνημονίων και της κρίσης»:
«Οι απλήρωτοι εργαζόμενοι αποτελούν “sui generis” κατηγορία: ενώ αναγκάζονται να παρέχουν τις υπηρεσίες τους με τους ίδιους ή και σκληρότερους όρους, δεν απολαμβάνουν το αυτονόητο αντίτιμο της εργασίας τους. Ενώ δεν είναι τυπικώς άνεργοι, βρίσκονται όμηροι σε επιχειρήσεις και διαβιούν χειρότερα από τους ανέργους, αφού δεν δικαιούνται ούτε κι αυτό το γλίσχρο επίδομα ανεργίας.
»Είναι οι σύγχρονοι δούλοι, που υπομένουν στωικά ως αναγκαία κατάσταση τα έναντι-ψίχουλα, που “βάζουν πλάτη” για τη “διάσωση” της επιχείρησης, για να μη χαθούν ολότελα οι θέσεις εργασίας. Κι έτσι “επιχορηγούν” τις επιχειρήσεις, στις οποίες εργάζονται, με τους “βερεσέ” μισθούς τους.
»Με τη συνέργεια του κράτους, μέσω των συνεχών μειώσεων του μισθολογικού και συνταξιοδοτικού κόστους, των κοινωνικών παροχών και της συστηματικής καθιέρωσης της απλήρωτης εργασίας, πραγματοποιείται μια γιγαντιαία μεταφορά εισοδήματος από τους εργαζομένους και τα ασφαλιστικά ταμεία προς τις επιχειρήσεις, σε όφελος του μεγάλου κεφαλαίου».
Εργασιακές γαλέρες στα ΜΜΕ
Ο κλάδος των μέσων μαζικής ενημέρωσης είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα, προκειμένου να αντιληφθεί κανείς τι έχει συμβεί στον κόσμο της εργασίας τα τελευταία χρόνια. Σε… κρίση πολύ πριν από την κρίση, οι εργαζόμενοι του Τύπου ήταν τα πρώτα θύματα της «ευελιξίας» που έφερε ο Κώστας Σημίτης, όταν έχτιζε τον μύθο της ισχυρής Ελλάδας και κατεδάφιζε, ακολουθώντας τα βήματα Σρέντερ, τα εργασιακά δικαιώματα.
Αργότερα, όταν η χώρα μπήκε (και επισήμως) σε κρίση, οι βαρονίες του Τύπου άρχισαν να κλυδωνίζονται: η αρχή έγινε με το λουκέτο που έβαλε εν μιά νυκτί η Γιάννα Αγγελοπούλου στον «Ελεύθερο Τύπο». Στη συνέχεια βυθίστηκε αύτανδρο το «Αλτερ» κι ακολούθησε το ναυάγιο της «Ελευθεροτυπίας». Ακολούθησαν μαζικές απολύσεις, ατομικές συμβάσεις και ο χώρος του Τύπου γέμισε γαλέρες.
Ο μισθός στον μαγικό κόσμο των ΜΜΕ κατάντησε μαγική εικόνα ή -αλλιώς- «μια πονεμένη ιστορία», όπως μας λέει συνάδελφος που εργάζεται στον «Ελεύθερο Τύπο», απλήρωτος εδώ κι 9 μήνες: «Από το 2012 μέχρι σήμερα οι εκδότες έχουν κάνει τρεις… εθελούσιες και δύο μειώσεις μισθών. Ήδη ετοιμάζονται για την τρίτη. Κάθε φορά μάς έλεγαν τα ίδια πράγματα: “Δεν θα υπάρξουν άλλες μειώσεις. Έτσι κατοχυρώνετε τις θέσεις εργασίας και δεν θα κάνουμε απολύσεις. Θα πληρώνεστε κανονικά”. Το 2013 είχαμε μπει ήδη δυόμισι μήνες μέσα. Το 2014 νέα μείωση μισθών με τα ίδια επιχειρήματα. Τη μια φταίει η πολιτική κατάσταση, την άλλη η διαπραγμάτευση, την τρίτη τα capital controls. Φτάσαμε να πληρωνόμαστε, όποτε οι εργοδότες θυμούνται.
»Κι όταν γίνεται αυτό το… θαύμα, ο μισθός δεν ξεπερνάει τα 400 ευρώ. Υπάρχουν συνάδελφοι που δεν έχουν στο πορτοφόλι τους ούτε ένα ευρώ για βενζίνη. Οι περισσότεροι δεν πληρώνουν τους λογαριασμούς τους στις τράπεζες, στις ΔΕΚΟ, σε όσους τέλος πάντων χρωστάνε. Τώρα οι εκδότες ετοιμάζουν… καινούργιες μειώσεις μισθών, φαντάζομαι με τα ίδια επιχειρήματα. Πέρασαν πάνω από δύο χρόνια από τότε που πήραμε για τελευταία φορά ολόκληρο μισθό. Μάλλον θα περιμένουμε πολύ. Εκτός αν τα 400 ευρώ τα λες ολόκληρο μισθό»…
Από το 2012!
Η Μαργαρίτα Συγγενιώτου είναι μέτζο σοπράνο και συνεργάζεται με το Μέγαρο, που έχει να πληρώσει τους εργαζομένους από το 2012. Η Μαργαρίτα είναι γραμματέας της Ενωσης Λυρικών Πρωταγωνιστών και μέλος του Δ.Σ. της Ομοσπονδίας Θεάματος Ακροάματος –εξ ου και τολμά να μιλήσει επωνύμως:
«Στην αρχή της κρίσης (η οποία φαίνεται τελικά να παίρνει διαστάσεις Νέας Τάξης Πραγμάτων) νόμιζα ότι εμείς οι ελεύθεροι επαγγελματίες του πολιτισμού θα τη βιώναμε πιο εύκολα από τους άλλους: η οικονομική αστάθεια είναι μέρος της δουλειάς.
»Μετά γνωρίστηκα με τον νεοφιλελευθερισμό. Χωρίς ΣΣΕ, τι να διεκδικήσεις; Η αγορά καθορίζει την τιμή. Με τόση ανεργία, λοιπόν, οι τιμές έπεσαν στο επίπεδο ενός καλού φιλοδωρήματος. Και δεν είναι μόνο η ανεργία, ο καλλιτέχνης θέλει να πατήσει στη σκηνή, ποια αγορά δεν θα εκμεταλλευόταν αυτή την ανάγκη; Έβλεπες παντού αγγελίες για εθελοντές. Και πάντα έβρισκαν.
»Ταυτόχρονα μας επέβαλλαν έναν άλλον, ακούσιο εθελοντισμό: το Μέγαρο μας χρωστάει από το 2012. Η Λυρική χρωστάει έως κι έναν χρόνο στους εξωτερικούς της συνεργάτες (εξαιρούνται οι ξένοι κι ελάχιστοι Έλληνες…), για τους δήμους να μη μιλήσω καλύτερα.
»Όταν είμαι στις καλές μου, το παίρνω χαλαρά: η μποέμικη ζωή του καλλιτέχνη δικαιώνεται μέσα από την αφραγκία. Μετά, όμως, γυρίζω σπίτι και βλέπω έναν λογαριασμό, η μικρή θέλει λεφτά για την εκδρομή του σχολείου και η μποέμικη ελευθερία εξαερώνεται μέσα στον καταναγκασμό της αναγκαιότητας. Αδιέξοδο».
Το φαινόμενο της απλήρωτης εργασίας πλήττει κυρίως τον κλάδο του τουρισμού και επισιτισμού, της καθαριότητας, των εταιρειών φύλαξης, τον χώρο των ΜΜΕ (εφημερίδες-ραδιοτηλεοπτικοί σταθμοί), τις ιδιωτικές κλινικές, τη ναυτιλία, τις κατασκευές, το λιανεμπόριο.
Πρόκειται για τους ίδιους κλάδους που εμφανίζουν θλιβερή πρωτιά στην παραβατικότητα της εργατικής νομοθεσίας, ενώ ταυτόχρονα υπέστησαν τις μεγαλύτερες μειώσεις στις κατώτατες συμβατικές πραγματικές αποδοχές τους.
2/3 επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα έχουν προχωρήσει σε στάση πληρωμών.
550.000 εταιρείες(μικρομεσαίες και μεγάλες) πληρώνουν με έναντι, καταγράφοντας καθυστέρηση στην καταβολή των δεδουλευμένων τους από έναν έως και… 24 μήνες!
200% αυξήθηκετο ποσοστό των επιχειρήσεων που πληρώνουν με έναντι από το 2012 μέχρι σήμερα!
2014 χρονιά-ορόσημο, καθώς διπλασιάστηκαν τόσο ο αριθμός των εργαζομένων όσο και οι μήνες στην καθυστέρηση πληρωμής.
1.000.000 εργαζόμενοι δεν πληρώνονται επίδομα άδειας, χιλιάδες εργαζόμενοι πληρώνονται το δώρο Χριστουγέννων ή Πάσχα σε είδος (κουπόνια για τρόφιμα ή καύσιμα).
1.000.000 είναι οι «αόρατοι»: εργάζονται ανασφάλιστοι ή εργάζονται ως μισθωτοί, αλλά αμείβονται με μπλοκάκι ελεύθερου επαγγελματία ή εργάζονται με πλήρες ωράριο, δηλώνονται όμως ως μερικώς απασχολούμενοι.
Στοιχεία από τη μελέτη«Η απλήρωτη εργασία στα χρόνια των Μνημονίων και της Κρίσης» της νομικού και επιστημονικής συνεργάτιδας της κ. Κούνεβα, Σοφίας Παπαοικονόμου
Ψυχολογικές επιπτώσεις
Απλήρωτη εργασία ή ένας «μικρός θάνατος»;
Τι είναι αυτό που οδηγεί τους εργαζομένους να αποδέχονται μια τέτοια ταπεινωτική κι αβίωτη συνθήκη; «Οι μακροχρόνια απλήρωτοι εργαζόμενοι είναι πολύ επιφυλακτικοί, ακόμη και να ασκήσουν τα ελάχιστα δικαιώματα που τους δίνει η εργατική νομοθεσία», μας λέει η Μαργετίνα Στεφανάτου.
«Προτιμούν να διατηρούν μια “δουλειά”, όπου δεν εισπράττουν τίποτα, παρά να πέσουν στη χοάνη της μακροχρόνιας ανεργίας. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι επιχειρήσεις τελικά πτωχεύουν, οπότε και άνεργοι και απλήρωτοι παραμένουν».
Υπάρχουν κι άλλοι, βαθύτεροι λόγοι που εξηγούν την απλήρωτη εργασία, όπως μας εξηγεί η δρ Κοινωνικής Ψυχολογίας, Αλεξάνδρα Βασιλείου:
«Η εργασία υπηρετεί διαφορετικές ανθρώπινες ανάγκες ταυτόχρονα. Πρώτη μπορεί να μοιάζει η ανάγκη για επιβίωση, αλλά εξίσου σημαντική και η ανάγκη του ανθρώπου να νιώθει χρήσιμος και συνδεδεμένος με την κοινωνία. Αν χάσει τη δουλειά του, χάνει κι αυτή την αίσθηση αξίας και σύνδεσης. Χιλιάδες άνθρωποι παραμένουν στον χώρο εργασίας τους απλήρωτοι, ακόμη κι όταν ξέρουν ότι οι πιθανότητες να πληρωθούν τα δεδουλευμένα τους είναι απειροελάχιστες έως μηδενικές.
»Αυτό συνδέεται άμεσα με την ανεργία, άρα και με την απώλεια ελπίδας ότι θα βρουν κάτι καλύτερο. Καλύτερα εν ενεργεία και απλήρωτος, παρά αφημένος στην απελπισία της ανεργίας. Καλύτερα “έξω στον κόσμο” κι ενεργός, παρά στο σπίτι μόνος κι απελπισμένος. Από τη μια, ο φόβος για την απελπισία της ανεργίας, από την άλλη η ματαίωση γύρω από κοινωνικούς αγώνες, ότι μπορεί να είναι έστω και ελάχιστα αποτελεσματικοί. Αυτά δημιουργούν ψυχολογική παράλυση.
»Μένοντας απλήρωτος, ο εργαζόμενος αποδέχεται εργασιακές συνθήκες που δεν φανταζόμασταν πριν από λίγα χρόνια, αλλά κι ελπίζει για κάτι που δεν υπάρχει πια. Αν εγκαταλείψει την απλήρωτη εργασία, έχει να αντιμετωπίσει έναν μικρό θάνατο. Έχει να αποδεχτεί την ήττα στον αγώνα για εργασιακή αξιοπρέπεια και να αναθεωρήσει την πραγματικότητα, μέσα στην οποία ζει.
»Χρειάζεται να αναρωτηθεί: Τι μου δίνει αξία, πώς εξασφαλίζω την επιβίωσή μου, πώς συνδέομαι με τον κόσμο γύρω μου. Οι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα δίνονται προσωπικά και συλλογικά, όταν αναθεωρήσουμε τον τρόπο με τον οποίο ζούμε και τον τρόπο με τον οποίο η ζωή, εμείς και οι άλλοι αποκτούμε αξία».
Οι δύο (αδιέξοδοι) δρόμοι για τη διεκδίκηση του αυτονόητου
Άοπλοι οι εργαζόμενοι στον εργοδοτικό παράδεισο
Τι γίνεται, όταν οι εργαζόμενοι αποφασίσουν να διεκδικήσουν το αυτονόητο; Οι δρόμοι που έχουν, για να αντιδράσουν, είναι δύο: ο συνδικαλιστικός και ο νομικός. Άλλοτε επιλέγουν μόνο τον έναν, άλλοτε και τους δύο μαζί ταυτόχρονα. Δυστυχώς, με δεδομένο τον εργοδοτικό παράδεισο που δημιούργησαν τα μνημόνια, σε ελάχιστες περιπτώσεις οι μάχες είναι νικηφόρες.
Το πρώτο βήμα που κάνει ένας απλήρωτος εργαζόμενος είναι ή να καταφύγει στο σωματείο του ή να προσφύγει στην Επιθεώρηση Εργασίας. Το πώς θα αντιδράσει το σωματείο του εξαρτάται από το πόσο μαχητικό κι αποτελεσματικό είναι (τα παραδείγματα ποικίλλουν όσο και τα σωματεία, αν και ο μαχόμενος κι αποτελεσματικός συνδικαλισμός είναι μάλλον είδος σπάνιο και εν ανεπαρκεία).
Οι καταγγελίες στην Επιθεώρηση Εργασίας για καθυστέρηση ή μη καταβολή δεδουλευμένων από το 2008 έως το τέλος του 2013 αυξήθηκαν κατά 56%. Σήμερα έξι στις δέκα καταγγελίες είναι από απλήρωτους. Το 2014 ερευνήθηκαν από το ΣΕΠΕ συνολικά 13.840 υποθέσεις μπαταχτσήδων εργοδοτών: 6.700 επιλύθηκαν, χωρίς να καταλήξουν στα δικαστήρια, κι οι εργοδότες πλήρωσαν συνολικά 15 εκατ. ευρώ.
Τα νούμερα αποδίδουν την πραγματική εικόνα; Μάλλον όχι, όπως μας εξηγεί η Μαρίλη Ζαλαώρα:
«Οι Επιθεωρήσεις Εργασίας αδυνατούν να βοηθήσουν ουσιαστικά τον εργαζόμενο, όπου τις περισσότερες φορές το μόνο κέρδος που αποκομίζει από την καταγγελία του είναι μια ανώφελη και αδιέξοδη στοχοποίηση. Έτσι, οι περισσότεροι απλήρωτοι αρνούνται πεισματικά να απευθυνθούν στις Επιθεωρήσεις Εργασίας ή τη Δικαιοσύνη, αντίθετα αποδέχονται με ακατανόητη (;) μοιρολατρία να ζουν με την ελπίδα ότι κάποτε η κατάσταση θα διορθωθεί.
»Η καθημερινή επαφή μας στο Κέντρο Πληροφόρησης της ΓΣΕΕ με τους απλήρωτους εργαζομένους δεν μας επιτρέπει να είμαστε αισιόδοξοι. Προσπαθώντας να βοηθήσουμε κυρίως στην ψυχολογική υποστήριξή τους κι αμήχανοι απέναντι στο μέγεθος του προβλήματος, αναρωτιόμαστε πόσο ουτοπικό είναι πλέον να επιμένουμε στο στερεοτυπικά χιλιοειπωμένο ευχολόγιο ότι οι ελεγκτικοί μηχανισμοί θα πρέπει επιτέλους να κάνουν σωστά τη δουλειά τους».
Η ολομέτωπη επίθεση που δέχεται ο κόσμος της εργασίας αντανακλάται και στις δικαστικές διεκδικήσεις των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα, όπως μας εξηγεί η νομικός Ευαγγελία Κουβέλη:
«Σήμερα κύρια διεκδίκηση αποτελεί το άλλοτε αυτονόητο: η καταβολή του μισθού για την προσφερόμενη εργασία. Το πλέγμα διατάξεων της ελληνικής νομοθεσίας προστατεύει θεωρητικά τους αναρίθμητους πλέον απλήρωτους εργαζομένους, οι οποίοι -εγκλωβισμένοι- εξακολουθούν να εργάζονται με την προσδοκία πληρωμής και την ελπίδα της μη απώλειας των κεκτημένων.
»Στην πράξη η θετική δικαστική έκβαση της “προσωπικής υπόθεσης” του εργαζομένου δεν συνιστά λύση του προβλήματος, καθώς αυτή συνοδεύεται από πολυδάπανη και μακρόχρονη μάχη για την είσπραξη των μισθών, αναζήτηση τρόπου εκτέλεσης της δικαστικής απόφασης σε βάρος του πρώην εργοδότη και, συνήθως, αδυναμία είσπραξης.
»Πώς άλλωστε να καταφέρει να εισπράξει από έναν πρώην εργοδότη, ο οποίος είτε δεν δύναται να καταβάλει είτε οχυρώνεται πίσω από το “δικό του προστατευτικό νομικό πλέγμα”; Οταν οι εργοδότες είχαν κέρδη, ξεχνούσαν τους εργαζομένους. Σήμερα τους ζητούν να μοιραστούν τη ζημιά».
«Αυτονόητη συνέπεια»
Ο Αποστόλης Καψάλης είναι επιστημονικός συνεργάτης του Ινστιτούτου Εργασίας της ΙΝΕ/ΓΣΕΕ. Στην πρώτη κυβέρνηση της Αριστεράς ανέλαβε ειδικός γραμματέας στο τιμόνι του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας και παραιτήθηκε αμέσως μετά την υπογραφή του τρίτου Μνημονίου.
Η εμπειρία του κάνει τη μαρτυρία του εξαιρετικά σημαντική:
«Το φαινόμενο της απλήρωτης εργασίας αποτελεί μια από τις πλέον σημαντικές εκφάνσεις της παραβατικότητας στην αγορά εργασίας και ταυτόχρονα μια αυτονόητη συνέπεια της καταστροφικής επίδρασης της ύφεσης και των μνημονιακών πολιτικών στην ελληνική οικονομία.
»Η διαπίστωση και ο κολασμός τέτοιων παραβατικών συμπεριφορών σε ελάχιστες περιπτώσεις μπορούν, εν τέλει, να αποβούν προς όφελος του αδύναμου πόλου της εργασιακής σχέσης. Οι διαστάσεις και η διακλαδικότητα του φαινομένου απαιτούν τη συμπερίληψη της αντιμετώπισής του στο πλαίσιο μιας εθνικής στρατηγικής επανεκκίνησης της ελληνικής οικονομίας, με έμφαση στην προστασία/εξακολούθηση της απασχόλησης μέσα από σχήματα κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας, εργατικής-συνεργατικής επιχειρηματικής δραστηριότητας και πολιτικής αμφισβήτησης, τόσο του διευθυντικού δικαιώματος όσο και της απόλυτης προστασίας της ιδιοκτησίας των μέσων παραγωγής».
«Ο ξένος είναι μέσα μας. Και όταν τον αποφεύγουμε ή τον καταπολεμούμε, παλεύουμε ενάντια στο ασυνείδητό μας – αυτό το “αλλότριο” της ανέφικτης “προσωπικής μας επικράτειας”». Αυτό αναφέρει για τους μετανάστες και τους πρόσφυγες η Τζούλια Κρίστεβα, παραθέτοντας ουσιαστικά τον Φρόιντ, ο οποίος, όπως λέει η μεγάλη Γαλλίδα ψυχαναλύτρια, δεν μιλάει για ξένους: «μας μαθαίνει να ανακαλύψουμε το ξένο μέσα μας. Είναι ίσως ο μόνος τρόπος για μην το καταδιώκουμε έξω».
Με αυτή την έννοια είμαστε όλοι ξένοι. Επιτομή της ανθρώπινης κατάστασης, περιστασιακά άρνηση ή επιβεβαίωσή της. Αντιφατικά όντα που αναζητούν διαρκώς ταυτότητα, που ψάχνουν εναγωνίως το «εμείς», που μαθαίνουν να το βρίσκουν στην ομοιότητα και να απορρίπτουν τη διαφορά.
Ομως είναι ακριβώς αυτή η διαφορά στο πρόσωπο του ξένου που αποδεικνύει τον πλούτο της ανθρώπινης ποικιλομορφίας και φανερώνει κατά την Κρίστεβα την «ανυπαρξία της κοινοτοπίας στον άνθρωπο». Κάθε ένας και ένα δακτυλικό αποτύπωμα, κάθε ένας και μια προσωπική ιστορία, μια νέα εκδοχή της ανθρώπινης περιπέτειας, ένα πρωτότυπο σενάριο.
Οι ξένοι προσφέρουν μια μοναδική ευκαιρία σ΄ εμάς τους (συγκυριακά) προνομιούχους, στους βολεμένους: να δούμε μια εκδοχή της δικής μας κατάστασης, να εκπαιδευτούμε να βλέπουμε τον κόσμο με τα μάτια των άλλων, να μάθουμε να μπαίνουμε στη θέση τους.
Προπαντός το τελευταίο. Ο ατομικισμός, ο εγωκεντρισμός και η περιχαράκωση που έχουν καλλιεργήσει οι συνθήκες του όψιμου καπιταλισμού δημιουργούν όχι μόνο την «Ευρώπη-φρούριο», αλλά και τον άνθρωπο-στρείδι. Κλειστό στο καβούκι του, φυλακισμένο στον περιοριστικό ορίζοντα των προσωπικών του εμπειριών και των ατομικών του συμφερόντων.
Τα μεγάλα φιλοσοφικά ρεύματα, μέχρι ενός ορισμένου βαθμού ο ιουδαϊσμός και ο χριστιανισμός, αλλά και η παράδοση του ουμανισμού στον Διαφωτισμό λειτούργησαν στο παρελθόν ως εκπαίδευση στην αποδοχή και ως ανάχωμα στην απόρριψη. Ο ίδιος ο Ιησούς εμφανίζεται ως «ξένος επί γης», ο οποίος ζητά την αποδοχή και την προσέγγιση. Αυτό δεν συνάδει με τον σημερινό φανατισμό των θρησκειών, με τους διαχωρισμούς, τις εντάσεις και τους αποκλεισμούς. Η διδασκαλία σήμερα δεν γίνεται στο όνομα της αλήθειας που, υποτίθεται, ότι εμπεριέχει ένα δόγμα, αλλά για να επιβεβαιώσει την ταυτότητα και να αποκλείσει την ετερότητα. Σ΄ αυτό το φως πρέπει να δούμε και τη θέση της διδασκαλίας των Θρησκευτικών, θέμα που επανήλθε για ακόμα μία φορά στην επικαιρότητα, βγάζοντας από τη μακαριότητα την κεφαλή της Εκκλησίας.
Η τραυματική εμπειρία του ναζισμού αποτελεί την επιτομή της προσπάθειας να επιβληθεί η ταυτότητα στην ετερότητα. Σ΄ αντίθεση με τη ρήση του Τερέντιου «Είμαι άνθρωπος, τίποτα από τ΄ ανθρώπινα δεν μου είναι ξένο», ο εθνικοσοσιαλισμός ενστερνίστηκε το δόγμα «Είμαι Γερμανός και κάθε τι άλλο μου είναι ξένο». Εξ ου και η τάση καθυπόταξης, εξόντωσης και εξαφάνισης κάθε ετερότητας: των αλλοεθνών, των ανάπηρων, των ομοφυλόφιλων, των Εβραίων, των κομμουνιστών κ.λπ..
Ο Φρόιντ μιλά για την προσπάθεια να προβάλουμε έξω από τον εαυτό μας αυτό που θεωρούμε μέσα μας επικίνδυνο και δυσάρεστο και να κατασκευάσουμε έναν ανησυχητικό «δαιμονικό σωσία». Ετσι, ο «άλλος» καταλήγει να είναι το (δικό μου) ασυνείδητο: ένας ξένος μέσα μου.
Αν έχεις καλώδιο να συνδέσεις τον υπολογιστή με την τηλεόραση, δες τα παρακάτω βίντεο σε μεγάλη οθόνη. Κάνει διαφορά!
HUMAN is a collection of stories about and images of our world, offering an immersion to the core of what it means to be human. Through these stories full of love and happiness, as well as hatred and violence, HUMAN brings us face to face with the Other, making us reflect on our lives. From stories of everyday experiences to accounts of the most unbelievable lives, these poignant encounters share a rare sincerity and underline who we are – our darker side, but also what is most noble in us, and what is universal. Our Earth is shown at its most sublime through never-before-seen aerial images accompanied by soaring music, resulting in an ode to the beauty of the world, providing a moment to draw breath and for introspection.
HUMAN is a politically engaged work which allows us to embrace the human condition and to reflect on the meaning of our existence.
Το ναυάγιο στα ανοιχτά της Αλικαρνασσού, και η εικόνα του τρίχρονου νεκρού προφυγόπουλου Αϋλάν , σοκάρει όλη την Ευρώπη και ευαισθητοποιεί όλους τους πολίτες. Την ίδια ημέρα, λες και ήθελε να συνοδεύσει τον μικρό Αϋλάν, φεύγει από τη ζωή ο Παπαστρατής Δήμου, ο «Μπαμπα Νουρ» των προσφύγων, που χρόνια τώρα στην Καλλονή με τους άξιους συντρόφους του στην «Αγκαλιά», πρόσφερε βοήθεια σε χιλιάδες προσφύγων που πέρασαν από το νησί…
Κράτα γερά. Την ώρα που η Σλοβακία δέχεται να υποδεχτεί στο έδαφος της μόλις 100 πρόσφυγες, αλλά μόνο χριστιανούς, τα ίδια λένε Πολωνία και Τσεχία. Στην Ουγγαρία η κυβέρνηση κλείνει τους σιδηροδρομικούς σταθμούς για να μην μεταφερθούν πρόσφυγες με τα τρένα και στη Γερμανία οι φασίστες καίνε δομές φιλοξενίας προσφύγων. Στο Καλέ οι Γάλλοι μπλοκάρουν τη μετάβαση των προσφύγων στη Μεγ Βρετανία, στα σύνορα Ελλάδας – ΠΓΔΜ ξυλοφορτώνουν του δύσμοιρους πρόσφυγες που προσπαθούν να περάσουν κάτω από τα συρματοπλέγματα. Την ίδια ώρα, η Μυτιλήνη, η Λέσβος, οριακά αντέχει.
Όλο το νησί έχει γίνει ένας απέραντος προσφυγικός καταυλισμός. Χιλιάδες προσφύγων υπάρχουν παντού, και έρχονται σε απίστευτους αριθμούς καθημερινά. Οι δυο καταυλισμοί προσφύγων ασφυκτιούν, το λιμάνι είναι γεμάτο πρόσφυγες, το ίδιο και όλα τα πάρκα της πόλης. Χιλιάδες προσφύγων σε μια πόλη με δημόσιες τουαλέτες μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού, σε μια πόλη όπου η αποκομιδή των απορριμμάτων ήταν ούτως ή άλλως προβληματική πόσο μάλλον με χιλιάδες απελπισμένων και εξαντλημένων προσφύγων να περιφέρονται σε αυτή. Παρόλαυτα οι υπηρεσίες του Δήμου μάχονται να κρατήσουν την κατάσταση σε υποφερτά επίπεδα. Ευτυχώς ο Δήμος Λέσβου, σε αντίθεση με αυτόν της Κω, αλλά και της περιφέρειας βορείου Αιγαίου, από την πρώτη στιγμή, αναλαμβάνει πρωτοβουλίες, είναι ενεργός και δεν κρύβεται στην ανάληψη ευθυνών για την επίλυση τους ζητήματος.
Μόνο προχθες κατεγράφησαν 4,000 ψυχές που έφτασαν στη Λέσβο. Τα στατιστικά του Ellis island στην Αμερική δείχνουν ότι το ημερήσιο ρεκόρ εισόδου μεταναστών στις ΗΠΑ σημειώθηκε το 1907 με 11,747 μετανάστες, και ευτυχώς δεν έχουμε φτάσει, ακόμα, αυτά τα νούμερα. Τα στατιστικά στοιχεία όμως σοκάρουν πραγματικά, περίπου 200 χιλιάδες πρόσφυγες μπήκαν στη χώρα μας τους πρώτους 8 μήνες του 2015, περίπου το 50% από αυτούς πέρασαν από τη Λέσβο, 40,000 έφτασαν στη Λέσβο μόνο τον Αύγουστο εκ των οποίων το 70% ήταν πρόσφυγες από τη Συρία. Η Λέσβος έχει γίνει το Ellis island της Ευρώπης, δεχόμενη τον κύριο όγκο προσφύγων από Συρία και Αφγανιστάν, χώρες που πλήττονται από πολέμους, τα όπλα των οποίων εξασφαλίζει η πολεμική βιομηχανία της «γηραιάς» ηπείρου.
Τις τελευταίες ημέρες παντού στην Μυτιλήνη η κατάσταση είναι οριακή, ο κόσμος πιέζεται, οτιδήποτε βγάζει εκτός της καθημερινής του ρουτίνας τον μέσο πολίτη, τον δυσανασχετεί. Το ναυάγιο στα ανοιχτά της Αλικαρνασσού, και η εικόνα του τρίχρονου νεκρού προφυγόπουλου Αϋλάν , σοκάρει όλη την Ευρώπη και ευαισθητοποιεί όλους τους πολίτες. Την ίδια ημέρα, λες και ήθελε να συνοδεύσει τον μικρό Αϋλάν, φεύγει από τη ζωή ο Παπαστρατής Δήμου, ο «Μπαμπα Νουρ» των προσφύγων, που χρόνια τώρα στην Καλλονή με τους άξιους συντρόφους του στην «Αγκαλιά», πρόσφερε βοήθεια σε χιλιάδες προσφύγων που πέρασαν από το νησί. Ο Παπαστρατής, στα τελευταία του λόγια, όπως μας τα μετέφερε ο φίλος Γιώργος Τυρίκος Εργάς, καλεί όλους μας να «Αγαπάτε Αλλήλους. Ο Θεός είναι η αγάπη. Αγαπάτε το ίδιο και χωρίς διακρίσεις όλον τον κόσμο όπως το λέει το καταστατικό της «Αγκαλιάς» που φτιάξαμε. Δηλαδή άσχετα από τη θρησκεία, την εθνικότητα, το φύλο, τη φυλή, τις πολιτικές πεποιθήσεις. Άσχετα από οτιδήποτε αγαπάτε δίχως όρια ο ένας τον άλλο. Μόνο έτσι λεγόμαστε άνθρωποι, μόνο έτσι νικάμε τον θάνατο.»
Στο τελευταίο μου κείμενο τον Ιούνιο σημείωνα ότι η Λέσβος μετέχει σε ένα γιγάντιο κοινωνικό «πείραμα» που πρέπει να σταματήσει. Από τότε, δύο μόλις μήνες μετά, τα νούμερα των προσφυγικών ροών μεγάλωσαν ακόμα περισσότερο, γιγαντώθηκαν, και η Λέσβος οριακά είναι «ζωντανή». Οι αλληλέγγυοι εθελοντές στον Μόλυβο, την Καλλονή και τη Μυτιλήνη παλεύουν σε απίστευτα αντίξοες συνθήκες να μείνουν ενεργοί. Δεκάδες εθελοντές από όλο τον κόσμο επισκέφτηκαν τη Λέσβο για να προσφέρουν βοήθεια στους πρόσφυγες. Δεν ήρθαν να κάνουν διακοπές στο νησί, αλλά να προσφέρουν εθελοντική εργασία. Η κατάσταση είναι κρίσιμη, η κοινωνία του νησιού έχει περάσει προ πολλού τα όρια της, αλλά ακόμα αντέχει. Το θέμα συζητιέται όπου και να πας, παντού, πολλοί δυσανασχετούν, αλλά ακόμα και κάποιοι που ξεφεύγουν σε σχόλια, εάν συζητήσεις μαζί τους, καταλαβαίνουν ότι πρέπει να σταθούμε στους πρόσφυγες.
Η μεγάλη πλειοψηφία της κοινωνίας, μένει σιωπηλή, κάνοντας υπομονή, συμπάσχοντας με το δράμα των προσφύγων. Είναι σίγουρο ότι σε άλλες περιοχές της Ελλάδας ή της Ευρώπης οι κοινωνίες θα αντιδρούσαν πολύ άσχημα, αλλά η Μυτιλήνη της προσφυγιάς και της βαθιάς δημοκρατικής παράδοσης κρατά ακόμα, περιμένοντας επιτέλους την οργάνωση του κράτους, τη βοήθεια της ΕΕ και των διεθνών οργανισμών για τη διαχείριση του ζητήματος. Έτσι, η κοινωνία μας στέκει ακόμα όρθια και αλληλέγγυα, αποτελώντας υπόδειγμα ανθρωπιάς σε πανευρωπαϊκό επίπεδο….
Κράτα γερά Μυτιλήνη, κράτα γερά..
ΥΓ. Αυτό το τείχος στον Έβρο γιατί το κρατάνε ακόμα όρθιο; Πόσα μωρά θα πρέπει να θρηνήσουμε ακόμα;
* Ο Μιχάλης Μπάκας είναι Περιβαλλοντολόγος, ΜΔΕ στην Περιβαλλοντική Πολιτική και Διαχείριση, Περιφερειακός σύμβουλος Βορείου Αιγαίου με τον Οικολογικό Άνεμο (2013-14), συντονιστής ΠΚ Λέσβου των Οικολόγων Πράσινων.
Παπά Στρατής: «Το δάκρυ τρέχει ασταμάτητα στη Λέσβο»
Της Γεωργίας Λινάρδου
Ο παπά-Στρατής από την Λέσβο είναι ένας ιδιαίτερος άνθρωπος, ένας πολυσήμαντος ιερέας. Το 2009 δημιούργησε την ΜΚΟ “Αγκαλιά” μετά από δύο χρόνια σκληρής δουλειάς και προσφοράς σε όσους ανθρώπους έφταναν με καραβιές στις ακτές της Λέσβου. Ξεκινάει στις έξι το πρωί και κοιμάται συνήθως στις δύο τα ξημερώματα.
Χθες το βράδυ μια ακόμη καραβιά άφησε 200 με 300 ανθρώπους στο Μόλυβο. «Ανάμεσά τους πολλά ασυνόδευτα γυναίκες σε ενδιαφέρουσα, νήπια και μικρά παιδιά», περιέγραφε ο παπά Στρατής. Μιλάω μαζί του αργά το βράδυ. «Γίνεται χαμός. Ευτυχώς που τρέχει ο κόσμος και βοηθάει και μπορούμε να τους κρατήσουμε όρθιους μέχρι να φτάσουν στη Μυτιλήνη για να συλληφθούν», μου λέει. Η πρώτη αντίδραση είναι να τον ρωτήσω τι χρειάζονται. Μου απαντά: «Τα πάντα. Κόβουμε κούτες από χαρτόνια και τα κάνουμε παπούτσια για να γιατρέψουμε τις πατούσες κι αυτά γίνονται δεκτά με κραυγές χαράς! Χρειαζόμαστε τα πάντα, φόρμες για γυναίκες και άντρες, ξηρά τροφή, πάνες και πράγματα για παιδιά…»
Οι κάτοικοι της Λέσβου τα δίνουν όλα. Καθημερινά. «Παρ’ όλη την φτώχεια και την κρίση, έχουν δώσει τον καλύτερο τους εαυτό». Από το 2007 μέχρι σήμερα, έχει δει καραβιές και καραβιές, έχει αντικρίσει δυστυχίες και… δυστυχίες.
Πως βλέπετε να πηγαίνουν τα πράγματα;
«Αυτή η ιστορία θα συνεχιστεί. Θα πρέπει να έχουμε τη δύναμη να σηκωθούμε από τους καναπέδες μας και να υψώσουμε τα χέρια μας. Να καταλάβουν οι ισχυροί του κόσμου ότι πρέπει να σταματήσουν οι πόλεμοι για να σταματήσουν οι ξεριζωμοί».
Το τελευταίο διάστημα δεν έχει πληθύνει μόνον ο κόσμος που καταφτάνει στις ακτές της Λέσβου. Το θέμα είναι ότι έρχονται όλο και περισσότερες οικογένειες με μικρά παιδιά. «Γυναίκες σε ενδιαφέρουσα, γυναίκες που έχουν χάσει τους άντρες τους. Αν τους δεις θα δεις ότι είναι άνθρωποι που έχουν χάσει την ελπίδα τους για την ζωή», απαντά.
Ο παπά Στρατής όπου πηγαίνει πια, παίρνει μαζί του και τα «μηχανάκια» του οξυγόνου. «Ό,τι υπάρχει στους πνεύμονες», μου λέει, «το έχω». Αλλά, όπως περιγράφει, είναι άνθρωπος που ποτέ δεν χάνει την ελπίδα του. Αναφέρεται στην κρίση: «Δεν είναι οικονομική. Είναι πρώτα ηθική. Αυτοί που την έφεραν, αυτοί που την δημιούργησαν, αυτοί που πέταξαν το καράβι στην στεριά, δεν πρέπει να μιλούν. Είναι οι καπετάνιοι που έριξαν το καράβι. Κάποια στιγμή πρέπει να καταλάβουν όσοι έχουν βάψει τα χέρια τους με αίμα, οι λεηλατητές της γης, ότι θα πρέπει να σταματήσουν. Ομως, για να γίνει αυτό θα πρέπει να σηκωθούμε από τους καναπέδες. Εμείς απ’ τα χαμηλά θα πρέπει να υψώσουμε την φωνή μας να την ακούσουν αυτοί που ‘ναι ψηλά. Και μία ζωή να σωθεί, είναι κέρδος».
«Η Ελλάδα δε χάθηκε από τους ξένους»
«Η Ελλάδα δε χάθηκε από τους ξένους, αλλά από τους Ελληνες. Το λέω και το φωνάζω. Χάσαμε τα ήθη, τα έθιμα, τις παραδόσεις μας. Κάναμε σπίτια πολυτελή, αλλά πήγαμε μακριά τις αγκαλιές μας. Πρέπει να καταλάβουμε ότι ο απέναντί μας είναι άνθρωπος. Είναι πλάσμα του Θεού, έχει πλαστεί από τον ίδιον τον Θεό. Για να αγαπήσουμε τον Θεό, πρέπει πρώτα ν’ αγαπήσουμε τους Ανθρώπους. Ο Θεός τους έχει τους ανθρώπους αδελφούς. Πως εμείς τους πετάμε στο δρόμο; Δε με ενδιαφέρει εμένα η θρησκεία. Με ενδιαφέρει ο άνθρωπος. Να είναι άνθρωπος που αγαπάει τον κόσμο».
Οι καθημερινοί… εφιάλτες
«Εχουμε δει κόσμο να τρώει ωμά κολοκύθια από την πείνα. Μητέρες να ουρλιάζουν πάνω από τα άψυχα κορμιά των παιδιών τους. Το δάκρυ να τρέχει ασταμάτητα».
Ρατσισμός;
«Ο κόσμος δεν ξεχωρίζει. Ο κόσμος δεν βλέπει ούτε φίλο, ούτε φυλή, ούτε θρησκεία. Προχθές ήρθε ένας μουσουλμάνος να με ασπαστεί διότι βρήκαμε την γυναίκα και το παιδί του. Η θρησκεία δεν έχει σύνορα. Το θέμα του ρατσισμού στην Ελλάδα είναι οικονομικό. Οταν θα έρθει κάποιος πλούσιος απ’ έξω με κελεμπία με πολλά λεφτά να αγοράσει ένα νησί να φτιάξει ξενοδοχείο, όλοι θα τον υποδεχθούμε με ανοιχτές αγκάλες ανεξαρτήτως φυλής και θρησκείας. Οταν, όμως, βλέπουμε φτωχούς ανθρώπους να έρχονται, μπαίνει μέσα μας ο φόβος κι αρχίζουμε να μουρμουρίζουμε: τι θέλουν αυτοί εδώ;»
Η 22α Μαΐου ήταν μία από τις δυσκολότερες ημέρες της ζωής του.
Μία από τις δυσκολότερες μέρες της ζωής μου. Βρεθήκαμε με τα μέλη της Αγκαλιάς να διαχειριστούμε και να απαλύνουμε τον πόνο των μανάδων και των παιδιών του πολέμου. Περίπου στις δέκα το πρωί χτύπησε το τηλέφωνο και μία τρεμάμενη γυναικεία φωνή, αφού ζήτησε συγνώμη για την ενόχληση, με πληροφόρησε ότι τρεις γυναίκες με μικρά παιδιά που οι δύο είναι σε ενδιαφέρουσα κατάσταση, έχουν κατασκηνώσει κάπου στην Καλλονή. Κατάλαβα αμέσως ότι ήταν από αυτούς που κατέβαιναν από το Σκαλοχώρι που είχαν στρατοπεδεύσει και είχαν γνωρίσει την αγάπη και την ζεστή αγκαλιά των κατοίκων του χωριού. Αμέσως σηκώθηκα και κατευθύνθηκα στο μέρος που μου είπαν για να τις βρω και ταυτόχρονα ενημέρωσα τα μέλη της Αγκαλιάς για το πρόβλημα, λέγοντας να φέρουν νερό, γάλα, τοστ, κρουασάν, χυμό για την πρώτη επαφή. Δεν χρειάστηκε να ψάξω πολύ για να τις εντοπίσω μέσα σε μία οικοδομή. Δύο νεαρές γυναίκες και μία μεγαλύτερη κάθονταν στη σκιά έχοντας ένα παιδί στην αγκαλιά κι ένα στην κοιλιά!!! Με τον πόνο και την κούραση να καθρεπτίζεται στο πρόσωπο τους. Χαιρέτησα κουνώντας το χέρι και ανταπέδωσαν με τον ίδιον τρόπο. Προσπάθησα να τους πως ότι θα βοηθήσουμε όσο μπορούμε να νιώσουν ανθρώπινα και να ελπίζουν για καλύτερη μέρα. Μου έδωσαν να καταλάβω ότι πίσω έχουν αφήσει κι έχουν χάσει τους άνδρες τους μαζί με άλλα παιδιά. Είδα το δάκρυ τους να τρέχει και τους έδωσα να καταλάβουν ότι πρέπει να κάνουν λίγο υπομονή και θα προσπαθήσουμε να τους φέρουμε εδώ. Τότε είδα την ελπίδα στο πρόσωπό τους κι ένα αχνό χαμόγελο στα χείλη τους. Εκείνη τη στιγμή το ένα παιδί κούνησε το χεράκι του και με χαιρετούσε και λες κατάλαβε τι λέγαμε. Πάνω στην ώρα πλάκωσαν οι ενισχύσεις από τα μέλη της Αγκαλιάς. Γιώργος Τυρίκος Εργάς, Κατερίνα Σελάχα, Ελένη Σελάχα και άρχισαν το έργο της ανασυγκρότησης της ελπίδας και την προσπάθεια να απαλύνουμε τον πόνο της μάνας. Ξεκίνησαν με τρία αυτοκίνητα και πήραν το δρόμο για Σκαλοχώρι, αφού είχαμε πληροφορία ότι κάπου εκεί βρισκόταν το υπόλοιπο γκρουπ. Εγώ παρέμεινα και περίμενα τα αποτελέσματα. Σε κάποια στιγμή βλέπω τη μάνα να χαϊδεύει την κοιλιά της και τα μάτια να τρέχουν ασταμάτητα. Τα δάκρυα του πόνου της απελπισίας, της αβεβαιότητας για την επόμενη μέρα. Η διπλανή γυναίκα την αγκάλιασε και άρχισαν να κλαίει σχεδόν με αναφιλητά. Χωρίς να το καταλάβω, έπιασα τον εαυτό μου να κλαίει και ένα μεγάλο γιατί βγήκε από τα βάθη της καρδιάς μου. Μαζί θαρρώ πως δάκρυσε κι αυτή… Εκείνη την στιγμή έφτασαν τα μέλη της Αγκαλιάς φέρνοντας μαζί τους παιδιά, πατεράδες και κάποιες γυναίκες. Σε λίγο οι οικογένειες ήταν πάλι μαζί. Τώρα το δάκρυ ήταν δάκρυ ανακούφισης και χαράς που φαίνονταν καθαρά στα πρόσωπά τους. Κάποια στιγμή είδα τη μάνα να λέει κάτι στον άνδρα της και να δείχνει προς το μέρος μου. Δεν του έδωσα σημασία. Ομως εντελώς ξαφνικά, είδα το παλικάρι δίπλα στο αυτοκίνητό μου να κάνει μία μεγάλη υπόκλιση, να με ευχαριστεί και πριν καλά καλά το καταλάβω, δέχθηκα μία αγκαλιά κι ένα ευχαριστήριο φιλί αγάπης-δύναμης για να συνεχίσει η Αγκαλιά να προσφέρει στην ανθρώπινη ανάγκη, στον ανθρώπινο πόνο. Ηταν ένας μουσουλμάνος που ασπάστηκε έναν ορθόδοξο παπά, αποδεικνύοντας πως η Αγάπη δεν έχει σύνορα, δεν έχει θρησκεία και πως η Αγάπη τα πάντα σκεπάζει, τα πάντα ελπίζει.
Υ.Γ., Τα τηλέφωνα του Παπά Στρατή για όποιον θέλει να βοηθήσει είναι: 6945 936 856 και 6936 865 055.
Πέθανε ο σκηνοθέτης και ψυχοθεραπευτής Βίκος Ναχμίας
Ο Βίκος Ναχμίας, ψυχολόγος – ψυχοθεραπευτής, δημιουργός του θεάτρου, αλλά και γνώστης του εκστατικού «δερβίσικου» στροβιλισμού, «έφυγε» από τη ζωή σήμερα το πρωί, σε ηλικία 64 ετών, έπειτα από σκληρή μάχη με τον καρκίνο.
Μάλιστα, το έργο του Στροφοδίνες, που αναφέρεται στην απελευθερωτική, ευφορική επενέργεια της τεχνικής της περιδίνησης των δερβίσηδων, είναι προγραμματισμένο να παρουσιαστεί στις 20-22 Ιουνίου στο Φεστιβάλ Αθηνών.
Γεννημένος στην Θεσσαλονίκη το 1951, ο Βίκος Ναχμίας δραστηριοποιήθηκε στην Αθήνα στη συμβουλευτική ψυχοθεραπεία, ατομική και ομαδική. Είχε εκπαιδευθεί σε πολλές ψυχολογικές προσεγγίσεις, μεταξύ των οποίων ο «νευρογλωσσολογικός προγραμματισμός» και η «ψυχολογία της διεργασίας», καθώς και με τον περίφημο Ελβετό μύστη ψυχοθεραπευτή Μάνουελ Σοχ για πάνω από 20 χρόνια στην Αθήνα και στη Ζυρίχη.
Με τους στροβιλισμούς ασχολήθηκε τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια. Ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με τον εκστατικό στροβιλισμό όταν σπούδαζε με τον φιλόσοφο Άρνολντ Κέσερλινγκ στη Βιέννη. Ακολουθώντας την τεχνική της περιδίνησης των Μεβλεβί δερβίσηδων, σταδιακά συγκρότησε τον δικό του τρόπο εκστατικής ανάτασης. Επιπλέον, δίδαξε τάι τσι και τσι κουνγκ επί 20 χρόνια.
Στο θέατρο δούλευε τα τελευταία δέκα χρόνια, όπου έγραψε και σκηνοθέτησε περισσότερα από δέκα έργα. Μεταξύ αυτών Τα λόγια της Κασσάνδρας με την Όλια Λαζαρίδου (Φεστιβάλ Αθηνών, 2010), η ανάγνωση της ραψωδίας Ω της Ιλιάδας, με την Αμαλία Μουτούση (Εθνικό Θέατρο, 2011), ενώ φέτος τον χειμώνα είχε σκηνοθετήσει και παρουσιάσει μια θεατρική ανάγνωση των Ελεγειών του Ντουίνο, του Ρίλκε, με τίτλο Ντουίνο-Αθήνα, στον χώρο «Προσωρινός», με τις Όλια Λαζαρίδου, Αμαλία Μουτούση και Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου.
Επίσης, μετέφρασε στα ελληνικά τα Οκτώ μονόλογοι του Jean Cocteau, Άγρα, και Μικρό απάνθισμα από την ποίηση του Ρουμί, Ντέφι.
Συλλυπητήριο μήνυμα από τον Νίκο Ξυδάκη
Τα συλλυπητήριά του για τον θάνατο του Βίκου Ναχμία εξέφρασε στους οικείους του, ο αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού, Νίκος Ξυδάκης. Συγκεκριμένα, ο κ. Ξυδάκης έκανε την ακόλουθη δήλωση:
«Λίγο πριν η παράστασή του παρουσιαστεί στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, ο Βίκος Ναχμίας έφυγε από τη ζωή. Γνώστης της ποίησης, του εσωτερισμού της Ανατολής αλλά και των διδαγμάτων της ψυχοθεραπείας, μετέφερε δημιουργικά την ευρεία παιδεία του σε μια ιδιαίτερη θεατρική τέχνη. Τα συλλυπητήριά μου στους οικείους του».
Το θέατρο Σηµείο από τα µέσα Νοεµβρίου έως και τις αρχές Απριλίου για κάθε Πέµπτη παρουσιάζει την παράσταση «Under –κρυµµένες φωνές». Η παράσταση αφορά ζητήµατα µετανάστευσης και αποτελείται από ντοκουµέντα, λογοτεχνικά κείµενα και µαρτυρίες της πορείας ενός µετανάστη ή ενός πρόσφυγα από τη στιγµή που εγκαταλείπει την πατρίδα του µέχρι να καταφέρει να ενταχθεί στην ελληνική κοινωνία.
Όπως αναφέρει στον πρόλογό του ο σκηνοθέτης της παράστασης Νίκος ∆ιαµαντής, το «Under» φιλοδοξεί να αποτελέσει µια πλατφόρµα έκφρασης, όπου κάθε Μ.Κ.Ο που έχει µεταναστευτική ατζέντα, θα της δίνεται η δυνατότητα να φωτίσει µία από τις πτυχές του πολύπλοκου αυτού κοινωνικού ζητήµατος.
Σε αυτό το πλαίσιο η PRAKSIS, συµµετέχοντας στην πανευρωπαϊκή εκστρατεία «Οι λέξεις µετράνε!» σας καλεί στη 1 Απριλίου 2015 να δείτε την παράσταση και να συµµετέχετε κατόπιν σε ένα σχολιασµό σχετικά µε τη χρήση των λέξεων «λαθραίος» και «παράνοµος» και τις επιπτώσεις τους στην προσπάθεια ένταξης των µεταναστών και των προσφύγων στην ελληνική και ευρωπαϊκή κοινωνία. Από την PRAKSIS θα παρουσιαστούν η γλωσσική και η νοµική προσέγγιση για την χρήση των όρων.
Under – κρυµµένες φωνές
Τετάρτη 1 Απριλίου 2015
Ώρα έναρξης 21.30
Θέατρο Σηµείο: Χαρ. Τρικούπη 10, πίσω από το Πάντειο Πανεπιστήµιο, τηλ. 2109229579
Στις 29 Μαρτίου η Ζωντανή Βιβλιοθήκη θα βρίσκεται στα Πετράλωνα, στο 76ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών
Με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Ρατσισμού και των Διακρίσεων στις 21 Μαρτίου, η Ζωντανή Βιβλιοθήκη μετακομίζει για δεύτερη συνεχή χρονιά στο 76ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών και διαθέτει τα Ανθρώπινα Βιβλία της προς ανάγνωση σε εκπαιδευτικούς, γονείς και το αναγνωστικό κοινό, στα πλαίσια μιας συνδιοργάνωσης με την Ένωση Γονέων της Γ΄δημοτικής κοινότητας του Δήμου Αθηναίων, το Σύλλογο Γονέων του 76ου Δημοτικού Σχολείου και το σχολικό σύμβουλο της 10ης Περιφέρειας Αθηνών κ. Χάρη Παπαδόπουλο.
Η Ζωντανή Βιβλιοθήκη προτείνει την ανθρώπινη επαφή ως το καλύτερο αντίδοτο στις διακρίσεις, και μια φιλική κουβέντα πρόσωπο με πρόσωπο με τα Ζωντανά Βιβλία, με ανθρώπους δηλαδή που αφηγούνται πώς έχουν δεχτεί το ρατσισμό μέσα από τα προσωπικά τους βιώματα, ως το απλούστερο εργαλείο για την κατανόηση του άλλου και την αντιμετώπιση της άγνοιας που γεννά προκαταλήψεις.
Η Ζωντανή Βιβλιοθήκη δημιουργήθηκε στην Ελλάδα το 2009 από μια ομάδα εθελοντών και εθελοντριών, ως μέρος ενός παγκόσμιου κινήματος για κοινωνική αλλαγή, το HumanLibraryOrganization, το οποίο προσμετρά εκατοντάδες Ζωντανές Βιβλιοθήκες σε όλο τον κόσμο. Από τότε η ομάδα μεγάλωσε και εμπλουτίστηκε, για να φτάσει σήμερα να αποτελείται από 50 και πλέον άτομα με διαφορετικές εμπειρίες διακρίσεων: πρόσφυγες, μετανάστριες, άτομα με αναπηρία, γκέι άντρες, οροθετικούς, τρανς άτομα, αντιρρησίες συνείδησης, χρήστες ψυχιατρικών υπηρεσιών, άτομα με διατροφικές διαταραχές.
Την Κυριακή 29 Μαρτίου 2015 από τις 12:00 ως τις 17:00, η Ζωντανή Βιβλιοθήκη θα βρίσκεται στο 76ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών, στην οδό Κυκλώπων 6, στα Πετράλωνα (δίπλα στον σταθμό ΗΣΑΠ Πετράλωνα, έξοδος προς Άνω Πετράλωνα). Οι επισκέπτες της Ζωντανής Βιβλιοθήκης θα έχουν τη δυνατότητα να συνομιλήσουν με τα Ζωντανά Βιβλία, να ακούσουν τις ιστορίες τους, να τους κάνουν ερωτήσεις για να μάθουν όσα ίσως φοβόντουσαν να ρωτήσουν και να έρθουν τελικά αντιμέτωποι με τις προκαταλήψεις τους.
Ο χώρος είναι προσβάσιμος στα Άτομα με Αναπηρία, ενώ θα υπάρχει και κατάλογος βιβλίων σε γραφή Braille και μεγαλογράμματη γραμματοσειρά. Θα παρέχονται ακόμα Ζωντανά Λεξικά (διερμηνεία) στα Αγγλικά αλλά και στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα, στην περίπτωση που ο αναγνώστης δεν μιλάει τη γλώσσα του βιβλίου. Επιπλέον, θα παρέχεται η δυνατότητα δημιουργικής φύλαξης των παιδιών των αναγνωστών κατά τη διάρκα της επίσκεψής τους στη Ζωντανή Βιβλιοθήκη.
ΤΙ: Ζωντανή Βιβλιοθήκη, μια βιωματική δράση για την προώθηση ενός πολιτισμού πολυμορφίας, ενάντια στις διακρίσεις, την προκατάληψη, τον ρατσισμό και τον κοινωνικό αποκλεισμό.
ΠΟΥ:76ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών, Κυκλώπων 6, στα Πετράλωνα (δίπλα στο σταθμό ΗΣΑΠ Πετράλωνα, έξοδος προς Άνω Πετράλωνα)
