Χθες πήγα μια βόλτα από το δημοτικό σχολείο της βαφτιστήρας μου. Πρωτάκι, είχε ‘ρόλο’ στο θεατρικό. Η γιορτή σεμνή, χωρίς εθνικιστικές κορόνες. Αυτό που έκανε τη γιορτή σημαντική, ήταν τα λόγια του διευθυντή πριν αρχίσει το θεατρικό. Μίλησε στα παιδιά για το φασισμό, και πως αυτός εκφράζεται στο σήμερα. Όχι κοινωνικά, αλλά μέσα στο σχολείο, μέσα στον τρόπο που σχετίζονται μεταξύ τους τα παιδιά. Είπε, ανάμεσα σε άλλα, ‘φασισμός είναι και όταν μιλάς με το συμμαθητή σου και νομίζεις πως μόνο εσύ έχεις δίκιο, κι επιμένεις τα πράγματα να γίνουν όπως θες εσύ’. Μιλούσε σε παιδιά 6 – 12 ετών, με λόγια απλά και κατανοητά. Και σοφά, προσθέτω.
Πόσα ‘όχι’ έχουμε να πούμε; Αλλά κυρίως, με τι τρόπο θα τα πούμε; Θα αναπαράγουμε τη βία ‘τσακίζοντας’ το φασισμό; Ή θα τον καταλάβουμε, θα τον νιώσουμε, θα τον αναγνωρίσουμε, θα ψάξουμε να βρούμε τις συνθήκες που τον τρέφουν και θα αλλάξουμε;
Ελπίζω για το δεύτερο, μέρα που είναι…. Η αλλαγή αυτή θέλει δουλειά, και πάνω από όλα σχέση. Διάλογο, όχι μόνο με όσους τα βρίσκουμε και συμφωνούμε, αλλά και αυτούς που διαφωνούμε, διαφέρουμε. Ενίοτε επικίνδυνος διάλογος. Δεν ξέρεις πως θα εξελιχθεί. Αλλά όπως λέει -εύστοχα- ο Malcolm Gladwell στο εξαιρετικό άρθρο του στον New Yorker, η αλλαγή γίνεται έξω στον κόσμο, με κόστος και θυσίες, όχι στο facebook και στο twitter. ‘The revolution will not be tweeted’.