ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΓΙΑ ΕΝΑ ΠΟΛΥΜΟΡΦΟ ΚΙΝΗΜΑ ΣΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ
ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΝ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΒΑΡΒΑΡΟΤΗΤΑ
ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΔΙΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ
ΔΙΑΔΗΛΩΣΗ – ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, 12 ΙΟΥΝΙΟΥ 2015, 12μ.
Είναι κοινή διαπίστωση ότι το σύστημα Ψυχικής Υγείας βρίσκεται σε κατάσταση διάλυσης εξαιτίας της εφαρμογής των πολιτικών του μνημονίου. Η κρίση στην Ψυχική Υγεία είχε, φυσικά, ξεκινήσει πολύ πριν την εφαρμογή αυτών των πολιτικών, ως προϊόν του ανολοκλήρωτου και στρεβλού χαρακτήρα της λεγόμενης «Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης», εδώ και 30 χρόνια, της χρόνιας υποχρηματοδότησης του συστήματος και με το κράτος να απεκδύεται διαχρονικά των ευθυνών του για μια δημόσια και δωρεάν Ψυχική Υγεία, κοινοτικά βασισμένη, με κουλτούρα και πρακτικές εναλλακτικές στον εγκλεισμό και με πλήρη σεβασμό στα δικαιώματα ατόμων με ψυχιατρική εμπειρία. Ήταν αυτή την κατάσταση που ήλθε να συναντήσει η εφαρμογή των στυγνών, νεοφιλελεύθερων πολιτικών, οι οποίες οδηγούν το κυρίαρχο σύστημα των υπηρεσιών στην προϊούσα αποστράγγισή του από την όποια δυνατότητα είχε ποτέ παροχής θεραπευτικών απαντήσεων στις ανάγκες των ψυχικά πασχόντων.
Λίγο πριν τις πρόσφατες εκλογές και στα πλαίσια αυτών των πολιτικών, ήταν επικρεμάμενο το βίαιο κλείσιμο των εναπομεινάντων ψυχιατρείων. Μετά τις εκλογές, η ίδια κατάσταση διάλυσης της Ψυχικής Υγείας παραμένει, διαρκώς επιδεινούμενη λόγω των επιπτώσεων των ήδη ειλημμένων μέτρων, την ίδια στιγμή που η νέα ηγεσία του Υπουργείου Υγείας δεν έχει κάνει, στο διάστημα που υπάρχει, την παραμικρή ανακοίνωση, δήλωση, νύξη για θέματα που αφορούν στην Ψυχική Υγεία. Με μόνη εξαίρεση την δήλωση μετά το τραγικό συμβάν της 17ης Μαίου στο ΨΝΑ, με μιαν ανακοίνωση διεκπεραιωτικού κλεισίματος του όλου ζητήματος.
Είμαστε αντίθετοι στην όποια διαπραγμάτευση με την ΕΕ για απλώς αναβολή της εφαρμογής του συμφώνου «Αντόρ-Λυκουρέτζου», βάσει του οποίου προωθείτο το βίαιο κλείσιμο των ψυχιατρείων και μια σειρά από άλλα μέτρα, κυρίως λογιστικού χαρακτήρα και όχι στη βάση των αναγκών των ανθρώπων με ψυχιατρική εμπειρία. Υποστηρίζουμε την οριστική αποδέσμευση και ακύρωση του συμφώνου αυτού και του όποιου τέτοιας φύσης συμφώνου και διεκδικούμε μια σειρά από αιτήματα τα οποία συνδέουν τα μέτρα που πρέπει άμεσα να ληφθούν για την αντιμετώπιση της διαλυτικής κρίσης στην Ψυχική Υγεία, με τον ταυτόχρονο μετασχηματισμό του κυρίαρχου νοσοκομειοκεντρικού και κατασταλτικού συστήματος προς ένα κοινοτικά βασισμένο και ολοκληρωμένο σύστημα Ψυχικής Υγείας.
“Ανάπτυξη δεξιοτήτων για τη διαχείριση συγκρούσεων” – Αλεξάνδρα Βασιλείου, Ph.D.
Μεταπτυχιακό πρόγραμμα ‘Αντιμετώπιση του Πόνου’
Εργαστήριο Ιατρικής Ψυχολογίας της Ιατρικής Σχολής Ιωαννίνων
Χθες ολοκληρώσαμε το μάθημα “Ανάπτυξη δεξιοτήτων για τη διαχείριση συγκρούσεων” του Μεταπτυχιακού προγράμματος ‘Αντιμετώπιση του Πόνου’ που διοργανώνει το Εργαστήριο Ιατρικής Ψυχολογίας της Ιατρικής Σχολής Ιωαννίνων. Θέμα αυτής της συνάντησης η αναγνώριση αναγκών, ο τρόπος επικοινωνίας τους, ο ρόλος της συνειδητοποίησης τους για την επίλυση συγκρούσεων. Φτιάξαμε προσωπικούς ‘χάρτες’ αναγκών και δικαιωμάτων, ‘ναυαγήσαμε’ στον Ατλαντικό και εξερευνήσαμε τον τρόπο που επηρεάζεται η κρίση μας από άλλους, αλλά και τις αυξημένες πιθανότητες επιβίωσης μέσα από την συνεργασία στην ομάδα. Εξερευνήσαμε τις δυναμικές ανταγωνισμού/συνεργασίας που δημιουργούνται στις σχέσεις και πως αυτές επηρεάζονται από τις ανάγκες μας. Πλούσια συνάντηση, γόνιμη.
Στην ερώτηση ‘πως φεύγεις από εδώ σήμερα;’ η ομάδα απάντησε:
… ανακουφισμένη και με σκεπτική διάθεση
… με αίσθηση πρόκλησης και εγρήγορσης
… με την υπενθύμιση να μην επαναπαύομαι… και με ένα πλάκωμα ευθύνης
… με λύπη για κάποια λάθη μου και με αναγνώριση κάποιων αναγκών
… με διάθεση επανεξέτασης και συνεχούς διείσδυσης στα πράγματα
… με την αίσθηση ότι έκανα ανασκαφή στις δικές μου ανάγκες και στων άλλων- δεν τις υπολογίζουμε αρκετά
… με ευθύνη και στεναχώρια… Κάτι δικό μου; Για λάθη ίσως;
… προβληματισμένη, με διάθεση να αλλάξω πράγματα
προβληματισμένη και απορημένη
… έμαθα πράγματα, νιώθω ένα ‘μπάχαλο’ μέσα μου!
… με ικανοποίηση και αισιοδοξία
Ένα μεγάλο ευχαριστώ στην ομάδα για τις συναντήσεις μας και ευχές για καλή ολοκλήρωση του μεταπτυχιακού!
Δεν νομίζω πως υπήρξε άνθρωπος σ’ αυτή τη χώρα που να μη συγκλονίστηκε από τον φρικτό θάνατο της μικρής Άννυς. Η υπόθεση έχει τρεις διακριτές διαστάσεις. Η πρώτη είναι η ανθρώπινη και αφορά τις ψυχολογικές διαδρομές των πρωταγωνιστών του δράματος: Είχαν ενεργή ψυχοπαθολογία και τι είδους; Πώς οδηγήθηκαν στις μοιραίες αποφάσεις; Έπαιξε ρόλο η εξάρτηση από ουσίες ή η επήρειά τους τις κρίσιμες ώρες; Ποια η ατομική τους διαδρομή, ποια η προοδευτική ψυχοκοινωνική τους έκπτωση που οδήγησε σε αυτή την κατάληξη; Ερωτήματα τα οποία μπορούν να απαντηθούν μόνον ύστερα από καιρό και -ίσως μόνο εν μέρει- από τους επαγγελματίες της ψυχικής υγείας και της δικαιοσύνης, που θα εμπλακούν. Τα υπόλοιπα, που λέγονται με ευκολία από γνωστούς τηλεψυχίατρους, τηλεψυχολόγους, πανελίστες εγκληματολόγους και νομικούς είναι εντελώς εκ του περισσού: ούτε διάγνωση ούτε πραγματογνωμοσύνη ούτε δικαστική απόφαση εκδίδεται με μια ματιά ή εξ αποστάσεως. Η κωμικοτραγική ιστορία της αυτόκλητης ψυχίατρου-μαϊμού τα λέει όλα επ’ αυτού.
Κι αυτό μας πάει στη δεύτερη διάσταση, την επικοινωνιακή, που αφορά τη διαχείριση του συμβάντος. Αυτή η διάσταση είναι πιο σημαντική όσο περισσότερο μια κοινωνία προχωράει στον δρόμο της «κοινωνίας του θεάματος». Οι δημοσιογράφοι ζητούν «να χυθεί άπλετο φώς», οι επαγγελματίες της κλειδαρότρυπας κοινοποιούν φρικιαστικές λεπτομέρειες του ειδεχθούς φονικού, οι νοσταλγοί της θανατικής ποινής βρίσκουν ξανά ευκαιρία να προπαγανδίσουν λυσσαλέα τη δολοφονία ανθρώπων από το κράτος, οι ανθρωπιστές αναμασούν κοινοτοπίες περί της κοινωνίας που διαφθείρει τους αρχικά καλούς καγαθούς ανθρώπους, οι φιλάνθρωποι σπεύδουν να δηλώσουν παρόντες στο εγχείρημα της προστασίας των παιδιών. Όλοι αυτοί δεν αποτελούν πλέον ένα χωριστό φαινόμενο από το αρχικό (το στυγερό έγκλημα), αλλά μάλλον την ουσία του για τον δημόσιο διάλογο. Με αφορμή μια ανθρώπινη τραγωδία, προωθεί ο καθένας την προαποφασισμένη ατζέντα του, αδιαφορώντας αν αυτό περνάει μέσα από την επίταση ενός γενικευμένου πανικού στην κοινωνία, είτε ηθικού («πού οδηγούμαστε;») είτε πραγματικού («πώς θα προστατέψουμε τα παιδιά μας;»).
Με μια πιο ψύχραιμη αντιμετώπιση όλα τα παραπάνω φαίνονται εντελώς άστοχα. Είναι άλλωστε πλέον δεδομένο (βλ. και τις περιπτώσεις του μικρού Άλεξ και του Β. Γιακουμάκη) πως η υπερβολική δημοσιότητα και η εμπλοκή άσχετων δεν βοηθούν καθόλου στη διερεύνηση τέτοιων υποθέσεων, ούτε από ψυχοκοινωνική πλευρά ούτε από ανακριτική, αλλά μάλλον τη δυσχεραίνουν. Ο δημόσιος λόγος είναι επίσης ενδεικτικός. Οι χαρακτηρισμοί «τέρας» δώσανε και πήρανε, εξυπηρετώντας βασικά τον καθησυχασμό των νοικοκυραίων πως «αυτοί» σε καμία περίπτωση δεν θα έφταναν ως εκεί. Οι ιστορίες των μεγάλων πολέμων του 20ού αιώνα, οι γενοκτονίες και πλείστα άλλα, ωστόσο, έχουν αποδείξει πως ο καθένας μας έχει μέσα του σε κάποιο βαθμό τη δυνατότητα να μεταστραφεί σε σαδιστική, καταστρεπτική μηχανή. Γι αυτό οι κοινωνίες οφείλουν να διαθέτουν νόμους, θεσμούς και ιδεολογίες συνύπαρξης, διαλόγου, ανοχής και σεβασμού της ανθρώπινης ζωής και αξιοπρέπειας.
Γι’ αυτό, άλλωστε, η θανατική καταδίκη καταργήθηκε στις ευρωπαϊκές χώρες. Γιατί η δημοκρατία δεν παίρνει κάτι που δεν μπορεί να δώσει πίσω. Στις ΗΠΑ, σε αρκετές αναδρομικές έρευνες, βρέθηκε πως εκτελεσμένοι θανατοποινίτες είχαν πέσει θύματα δικαστικής πλάνης, αλλά πλέον ήταν πολύ αργά… Μερικοί μάλιστα, ιδιαίτερα έγχρωμοι, είχαν κατηγορηθεί για ιδιαζόντως ειδεχθή εγκλήματα ενάντια σε μικρά παιδιά. Η επιλεκτική στοχοποίηση ατόμων που ανήκουν σε μειονότητες και η συνειρμική επικύρωση ρατσιστικών στερεοτύπων («μόνο αυτοί οι μαύροι/μετανάστες/χρήστες/γύφτοι κ.ο.κ. τα κάνουν αυτά στα παιδιά τους») δεν απουσίασε και στην περίσταση που συζητάμε. Ο δράστης αναφερόταν ως «27χρονος Βούλγαρος» ή «27χρονος χρήστης». Βέβαια, ξεχάστηκε ότι θανάτους και κακοποιήσεις παιδιών από τους γονείς έχουμε δυστυχώς κάθε χρόνο στη χώρα μας, με δράστες όλων των φυλών και των κοινωνικοοικονομικών στρωμάτων.
Μιλώντας για τις ευθύνες μιας συντεταγμένης δημοκρατικής πολιτείας φτάνουμε στην τρίτη διάσταση, την κοινωνική. Τι θα μπορούσε να είχε κάνει μια αλληλέγγυα πολιτεία ώστε να μην είχε συμβεί ένα τέτοιο δράμα; Πώς μπορεί να προστατευτεί από παρόμοιες ενδοοικογενειακές τραγωδίες; Ετούτη η πολύ σημαντική διάσταση λίγο απασχόλησε τον δημόσιο λόγο. Παρόλο που στη χώρα μας ούτε συγκροτημένο σύστημα κοινωνικών υπηρεσιών υπάρχει ούτε εξειδικευμένες υπηρεσίες παιδικής προστασίας για όλο τον πληθυσμό.
Σε πρόσφατη έρευνά μας, στο Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού, σε μεγάλο αντιπροσωπευτικό δείγμα παιδιών 11, 13 και 16 χρόνων, ενώ τα παιδιά σε ανώνυμο ερωτηματολόγιο ανέφεραν πως είχαν μία τουλάχιστον εμπειρία έκθεσης σε σωματική βία σε ποσοστό 47% (πάνω από 5% αφορούσε πολλαπλές εμπειρίες σωματικής κακοποίησης) το σύνολο των αρμόδιων φορέων, κυβερνητικών και μη, είχαν γνώση αναφορών για μόνο 0,18% των παιδιών της ίδιας ηλικίας. Σχετικά με τις σοβαρές περιπτώσεις σεξουαλικής βίας, τα μεν παιδιά ανέφεραν τέτοιο ιστορικό σε ποσοστό 4,5%, ενώ οι φορείς γνώριζαν μόνο το 0,07%.
Φυσικά, το πρόβλημα της ενδοοικογενειακής βίας κατά των παιδιών και της γονεϊκής επάρκειας δεν επιλύεται με την απομάκρυνση του παιδιού από τους γονείς τους, με την πρώτη υπόνοια, αφού μιλάμε για πάνω από 4.000 περιστατικά κακοποίησης ή παραμέλησης παιδιών στην Ελλάδα ετησίως, ενώ η τοποθέτηση των παιδιών σε ιδρυματικά πλαίσια φιλοξενίας εγκυμονεί συχνά την περαιτέρω θυματοποίησή τους.
Δυστυχώς στην Ελλάδα δεν λειτουργούν συγκροτημένα προγράμματα πρώιμου εντοπισμού των οικογενειών με παιδιά που αντιμετωπίζουν προβλήματα βίας ή παραμέλησης. Κατά τραγική σύμπτωση, την περίοδο αυτή επιχειρούμε ως Ινστιτούτο, σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας, την πιλοτική εφαρμογή ενός προγράμματος πρώιμης ανίχνευσης προβληματικών σχέσεων φροντίδας βρεφών και νηπίων στο 10% των Μονάδων Πρωτοβάθμιας Περίθαλψης της χώρας, με τη φιλόδοξη ελπίδα κάτι τέτοιο να γενικευτεί.
Σε άλλες πάντως χώρες του υπαρκτού καπιταλισμού, εδώ και δεκαετίες, αναγνωρίζουν την αξία που έχει η ζωή και η ευεξία ενός παιδιού, επομένως οι οικογένειες ήδη από τη γέννηση δέχονται την επίσκεψη, συνδρομή αλλά και εποπτεία των κοινωνικών υπηρεσιών. Ιδιαίτερα σε οικογένειες που ζουν σε συνθήκες κοινωνικού αποκλεισμού ή περιθωρίου ή με επιρρέπεια σε εγκληματικότητα, σε οικογένειες με προβλήματα χρήσης ουσιών, αλκοόλ ή ενεργού ψυχοπαθολογίας, οι επισκέψεις συνεχίζονται στο σπίτι μετά την έξοδο από το μαιευτήριο, για όσο χρειαστεί προκειμένου να διασφαλιστεί πως είναι δυνατή η ανατροφή του νεογέννητου παιδιού ή αλλιώς να ληφθούν μέτρα προστασίας του. Η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι με την πλαισίωση αυτή, την υποστήριξη αλλά και την εποπτεία μιας συντεταγμένης πολιτείας, και τα παιδιά προστατεύονται και αρκετοί γονείς κινητοποιούνται, οριοθετούνται και, αντί της αυτοκαταστροφικής τους διαδρομής, μπορούν να οικοδομήσουν καινούργια ζωή. Γιατί η πλειοψηφία των γονέων αυτών –ίσως και οι γονείς της άτυχης Άννυς– δεν έχουν εξαρχής την πρόθεση να οδηγηθούν σε μια τραγική έκβαση, αλλά χάνονται βήμα-βήμα σε μια διαδρομή όπου ουδείς βρίσκεται να τους κρατήσει.
Φυσικά, ατομικές διαφοροποιήσεις πάντα υπάρχουν. Kάποιοι ανταποκρίνονται περισσότερο, κάποιοι ίσως καθόλου. Ωστόσο, από τη σκοπιά μιας συντεταγμένης κοινωνίας της αλληλεγγύης το ερώτημα είναι αν είναι διαθέσιμη κάθε δυνατότητα φροντίδας (ή και επιτήρησης) που θα έκανε, έστω και κάποιους, να αλλάξουν ρότα και να σωθούν ζωές βιολογικά και ψυχικά. Γιατί, κακά τα ψέματα, στο συγκεκριμένο συμβάν χάθηκαν τρεις ζωές. Ανεξάρτητα από οποιαδήποτε νομική έκβαση ή καταλογισμό ευθυνών, ποιος φαντάζεται πως οι γονείς αυτοί μπορούν να ζήσουν μια ζωή πια;
Ετούτο καθόλου δεν σημαίνει οποιαδήποτε επιείκεια ή συμψηφισμό των ευθυνών ούτε συνιστά ελαφρυντικό: η εξίσωση των κοινωνικών ευθυνών με την ατομική ατιμωρησία αποτελεί αυθαίρετο λογικό άλμα. Ωστόσο, το κοινωνικό σύνολο απέτυχε να αποτρέψει κάποια μέλη του να ακολουθήσουν διαδρομές καταστροφής, και δικής τους και άλλων, κάποιους ίσως απέτυχε να τους προστατέψει από τον ίδιο τους τον εαυτό. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, μάλιστα, η κοινωνία πιθανότατα ούτε καν προσπάθησε να τους αποτρέψει. Ενδεχομένως δεν γνώριζε καν την ύπαρξή τους και τη δυνητική επικινδυνότητα της κατάστασής τους.
Αντί λοιπόν να ζητάμε κρεμάλες, είναι προτιμότερο να σκεφτούμε πως πρέπει και στη χώρα μας να συγκροτηθεί ένα σύστημα κοινωνικών υπηρεσιών που θα αποτρέπει περιστατικά λιγότερο ή περισσότερο τραγικά στο μέλλον. Αλλιώς, αργά ή γρήγορα θα ζούμε εθισμένοι σε αυτά.
Ο Γιώργος Νικολαΐδης είναι ψυχίατρος, διευθυντής της Διεύθυνσης Ψυχικής Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού.
Εκδήλωση για την κατασκευή της επικινδυνότητας το Σάββατο
«Η κοινωνική κατασκευή της επικινδυνότητας και οι δομές “υψίστης ασφαλείας”» είναι το θέμα της επίκαιρης συζήτησης που διοργανώνει το Σάββατο η Πρωτοβουλία για ένα πολύμορφο κίνημα στην ψυχική υγεία με τη συμμετοχή ειδικών αλλά και “πρωταγωνιστών” κρατουμένων και ασθενών. Η εκδήλωση θα γίνει στο κεντρικό κτήριο του Πανεπιστημίου Αθηνών (Προπύλαια, αίθουσα Δρακόπουλου) από τις 9 το πρωί.
«Όλο και πιο συχνά σε πρωτοσέλιδα στις εφημερίδες, στα κεντρικά δελτία των ειδήσεων, στον πολιτικό και δικαστικό λόγο αρθρώνεται η λέξη ‘επικινδυνότητα’ και τα παράγωγα της. Την τελευταία διετία έχει επανέλθει πιο ηχηρά από ποτέ ένας λόγος που φαίνεται να στοχοποιεί ως εν δυνάμει επικίνδυνες διάφορες κοινωνικές ομάδες με το πρόσχημα ότι αποτελούν ‘δημόσιο κίνδυνο’».
«Ειδικότερα στο χώρο της ψυχικής υγείας έχει αναζωπυρωθεί μια συζήτηση που στοχεύει στο να επαναφέρει το ζήτημα του επικίνδυνου ‘ψυχασθενή’ ταυτοποιώντας ανθρώπους που φέρουν συγκεκριμένες διαγνώσεις ως ‘εν δυνάμει επικίνδυνους’. Με φόντο την κατάρρευση κάθε ίχνους κοινωνικής πρόνοιας και φροντίδας, παράλληλα με μια διαρκώς επιδεινούμενη εξαθλίωση των ζωών μας και απαξίωση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας οικοδομείται ένα κράτος ασφάλειας. Όμως είναι πλέον γνωστό ότι στο νεοφιλελευθερισμό η ασφάλεια εξαγοράζεται με τη στέρηση της ελευθερίας μας και το προσφερόμενο από τους κρατικούς θεσμούς αίσθημα ασφάλειας εξαργυρώνεται με περιορισμό, εγκλεισμό και κοινωνικό αποκλεισμό” αναφέρει στην πρόσκλησή της η Πρωτοβουλία που θέτει μια προοπτική συνάντησης των κοινωνικών κινημάτων ορίζοντας ως κοινό τόπο την ψυχική υγεία».
Σύμφωνα με το πρόγραμμα οι ενότητες που θα συζητηθούν είναι:
Η Επικινδυνότητα και το Δικαστικό Ψυχιατρείο” με ομιλητές τους Αφροδίτη Κουκουτσάκη, Θόδωρο Μεγαλοοικονόμου, Γιάννη Αλεξάκη.
Η διαρκής παραβίαση των δικαιωμάτων των ατόμων με ψυχιατρική εμπειρία, των τοξικοεξαρτημένων, των οροθετικών (αναγκαστική νοσηλεία κλπ) στην οποία θα μιλήσουν οι Γ. Κοκκινάκος, Βάσω, Λεμονιά, Ντία Κ, Μανώλης Κριτσωτάκης, Δέσποινα Δημητριάδου, Νίνα Κατσαρού, Χριστόφορος Παπαδάκης, Δάφνη, Γιώργος, Στάθης, Διονυσία.
Το «κράτος ασφάλειας», μέσα από τα κέντρα κράτησης και τις φυλακές τύπου Γ. με τοποθετήσεις από τους Γιώτα Μασουρίδου, Βίκυ Μαγκλάρα, Aboul Hossein, Sakibul Islam Riaz, Amar Sadik.
Δίνοντας ψήγματα του προβληματισμού της καθώς εντείνονται οι συζητήσεις για την ίδρυση ενός ειδικού ψυχιατρείου (δικαστικού ψυχιατρείου) ή σε άλλες περιπτώσεις η θέσπιση της υποχρεωτικής κατ’ οίκον νοσηλείας για ‘ασθενείς’ για τους οποίους η ‘επικινδυνότητα’ τους αξιολογείται αυξημένη η Πρωτοβουλία αναφέρει:
«Πέρα από το γεγονός ότι πολλοί και πολλές από εμάς έχουμε άμεσα ή έμμεσα εμπλακεί με σχετικούς θεσμούς, πιστεύουμε ότι η υγεία και ειδικότερα η ψυχική μας υγεία δεν αφορά, ή τουλάχιστον δεν αφορά μόνο, τις γνώσεις κάποιου εξειδικευμένου επαγγελματία αλλά αποτελεί ένα μείζον κοινωνικό και πολιτικό ζήτημα. (…). Όμως, καθώς σήμερα τα όρια ανάμεσα στον κοινωνικό αποκλεισμό και τον εγκλεισμό είναι πολύ λεπτά, όσο περισσότερο βαθαίνει ο αποκλεισμός, τόσο περισσότερο τα αποκλεισμένα άτομα κινδυνεύουν να καταλήγουν πιο συχνά (ή εκ νέου) στον εγκλεισμό».
Και εξηγεί τους λόγους αυτής της συζήτησης: «Σήμερα, που πολλοί πανηγυρίζουν για το κλείσιμο των ψυχιατρείων, η αναζήτηση των σχεσιακών εκείνων διεργασιών που ενδέχεται να παράγουν έναν κίνδυνο τείνουν να αποσιωπούνται ενώ τα όρια του ψυχιατρικού ασύλου επεκτείνονται επικίνδυνα μέσα στην κοινότητα και γίνονται λιγότερο ευδιάκριτα. Γιατί σε αυτό ακριβώς το θόλωμα των ορίων ίσως να κρύβεται ένας από τους πολλούς κινδύνους της κυρίαρχης αφήγησης για την υγεία μας και την ασφάλειά μας. Προφανώς οι κίνδυνοι είναι πολλοί περισσότεροι, όπως και οι φόβοι που μας προκαλούν. Οι οροθετικές γυναίκες τον Απρίλιο του 2012 παραμονές των εκλογών το ζήσανε και το ζούνε καθημερινά, το ίδιο και οι πρόσφυγες στα κέντρα κράτησης. Στην ίδια λογική ευθυγραμμίζεται, κατά την άποψή μας, και η θέσπιση φυλακών τύπου γ, για τους κρατούμενους ‘ειδικής κατηγορίας και εξέχουσας επικινδυνότητας’, όπου οι κρατούμενοι θα βιώνουν μια φυλακή μέσα στη φυλακή. Με αυτά κατά νου διοργανώνουμε δημόσια εκδήλωση με θέμα την ‘επικινδυνότητα’. Σας καλούμε να συμμετάσχετε στη συζήτηση είτε προσωπικά είτε συλλογικά, να συνεισφέρετε ιδέες και προτάσεις σε μια ζωντανή συζήτηση για μια κοινωνία χωρίς περιφράξεις και κοινωνικούς αποκλεισμούς».
Μεταπτυχιακό πρόγραμμα ‘Αντιμετώπιση του Πόνου’ – Εργαστήριο Ιατρικής Ψυχολογίας της Ιατρικής Σχολής Ιωαννίνων
31/01/15 – “Συμπτώματα: Το σώμα που ονειρεύεται” – Λένα Ασλανίδου
01/02/14 – “Ανάπτυξη δεξιοτήτων για τη διαχείριση συγκρούσεων” – Αλεξάνδρα Βασιλείου
Ένα σαββατοκύριακο με τους εκπαιδευόμενους του Μεταπτυχιακού προγράμματος ‘Αντιμετώπιση του Πόνου’. Το πρόγραμμα πραγματοποιείται από το Εργαστήριο Ιατρικής Ψυχολογίας της Ιατρικής Σχολής Ιωαννίνων. Χθες, η επιμόρφωση έγινε από τη Λένα Ασλανίδου, με θέμα «Συμπτώματα: Το σώμα που ονειρεύεται». Σήμερα, το θέμα μας ήταν «Ανάπτυξη δεξιοτήτων για τη διαχείριση συγκρούσεων». Το πρόγραμμα είναι απαιτητικό και ενεργοβόρο. Όλοι οι συμμετέχοντες είναι επαγγελματίες στο χώρο της υγείας και πολλοί ταξιδεύουν δυο φορές το μήνα από την περιφέρεια στην Αθήνα για να το παρακολουθήσουν. Απολύτως κατανοητή η κούραση που αυτό δημιουργεί καθώς και οι υψηλές προσδοκίες των εκπαιδευόμενων. Εστιάσαμε στην αντίληψη μας για τις συγκρούσεις, στις πεποιθήσεις μας γύρω από αυτές και στον τρόπο που αυτές επηρεάζουν την αντιμετώπιση τους. Εξερευνήσαμε τα διαφορετικά στάδια των συγκρούσεων και την επίγνωση μας για τη δυναμική του καθενός. Ξεδιπλώσαμε κριτική και κατηγόριες. Όμορφη μέρα, πλούσια. Ένα ευχαριστώ στην ομάδα για την ενεργητική παρουσία της, για τη συμμετοχή και το κλίμα που φτιάξαμε παρέα. Καλή αντάμωση στη δεύτερη συνάντηση μας του Ιουνίου!
Σκοπός του σεμιναρίου είναι να εφοδιάσει τους/τις εκπαιδευτικούς που θα συμμετάσχουν με γνώσεις και βιώματα που θα τους/τις βοηθήσουν να σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν στις τάξεις τους προγράμματα αγωγής υγείας με θεματική σχετική με τη σεξουαλική αγωγή. Το σεμινάριο είναι δωρεάν, διάρκειας 30 ωρών και θα πραγματοποιηθεί στο 72ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών, Ακταίου 2-4, κοντά στον σταθμό ΗΣΑΠ του Θησείου. Οι συναντήσεις θα γίνονται κάθε Τρίτη ώρα 5.00΄- 9.00΄ μ.μ. Η έναρξη του σεμιναρίου είναι την Τρίτη 13 Ιανουαρίου με συνάντηση γνωριμίας, από ώρα 5.00΄- 7.00΄ μ.μ.
Λόγω του βιωματικού του χαρακτήρα ο αριθμός όσων θα συμμετάσχουν δεν μπορεί να ξεπερνάει τα 25 άτομα. Απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς όλων των τάξεων, όλων των ειδικοτήτων, με προτεραιότητα ωστόσο σε δασκάλες/δασκάλους των Ε΄ και Στ΄ τάξεων.
Εκπαιδευτικοί και ψυχολόγοι, μέλη της ομάδας «Ομοφοβία και Τρανσφοβία στην εκπαίδευση»
Οι θεματικές ενότητες του επιμορφωτικού προγράμματος
Το σεμινάριο θα περιλαμβάνει τις εξής ενότητες:
Εισαγωγική συνάντηση. Το «γιατί» του σεμιναρίου – οι ανάγκες που έρχεται να καλύψει. Κοινή παρουσία όλων, αλληλογνωριμία, προσδοκίες εκπαιδευομένων – εκπαιδευτών, συζήτηση, (2 ώρες)
Διεργασία ομάδας (4 ώρες – Α. Βασιλείου)
Η εκπαίδευση των παιδιών στα δικαιώματα και η σεξουαλική αγωγή στο σχολείο (4 ώρες – Γιώργος Μόσχος)
Η υλοποίηση στην τάξη ενός προγράμματος σεξουαλικής αγωγής (4 ώρες – Μ. Χιόνη)
Σεξουαλικός προσανατολισμός – ταυτότητα φύλου – ομοφοβία και τρανσφοβία στην εκπαίδευση (4 ώρες – ομάδα «Ομοφοβία και τρανσφοβία στην εκπαίδευση)
Η εμπειρία από την υλοποίηση προγραμμάτων σεξουαλικής αγωγής σε τάξεις δημοτικών σχολείων – η αξιοποίηση σχετικών βιβλίων για παιδιά (4 ώρες – Χ. Παπαδόπουλος)
Αξιόλογηση – Κλείσιμο (1 ώρα)
Στο πλαίσιο του σεμιναρίου θα υπάρξει παρουσίαση και μικρή έκθεση έντυπου (κυρίως βιβλία για παιδιά) αλλά και ηλεκτρονικού (βίντεο, ταινίες, κτλ) υλικού για θέματα σεξουαλικής αγωγής .
Σήμερα, στο βιωματικό εργαστήρι “Βαθιά Δημοκρατία: η παλλόμενη καρδιά της προσέγγισης του Processwork” που έκανα στα πλαίσια της διημερίδας για τα 30 Χρόνια του Εργαστηρίου Διερεύνησης Ανθρωπίνων Σχέσεων, συναντηθήκαμε σε δρόμους αναζήτησης, με μια ομάδα ανθρώπων όλο ζωντάνια!
Εξερευνήσαμε την έννοια της Βαθιάς Δημοκρατίας σαν συναισθηματική στάση και σαν μεθοδολογία σε σχέση με τις σωματικά μας συμπτώματα και εξερευνήσαμε μια βαθύτερη αίσθηση του εαυτού μας ανακαλύπτοντας τη μη γνωστική σοφία της.
Τέλειωσε χτες η σειρά επιμορφωτικών συναντήσεων Συμπτώματα: Σώμα που Ονειρεύεται. Σκέψεις και συναισθήματα γύρω από την εμπειρία των 5 συναντήσεων:
Είμαι ευγνώμων, νιώθω ηρεμία, σιγουριά. Φεύγω με εμπιστοσύνη σ’ όλη αυτήν τη διαδικασία. Ήθελα να έρθω πιο κοντά στα συμπτώματά μου που τα ένιωθα βίαια. ‘Εγινε μια συμφιλίωση, σαν ν’ αναγνωρίζω ότι υπάρχει ένα νόημα και δεν με τρομάζουν τόσο.
Όταν ήρθα είχα πολύ ασαφή εικόνα για το τι θα κάναμε, περιέργεια, καλή διάθεση αλλά κι αμηχανία. Αισθάνομαι ότι άνοιξε ένας δρόμος κι αναδύθηκε μια αίσθηση “για να δούμε τι είναι αυτό που συμβαίνει;”
Δυο εικόνες από τη δουλειά αυτό το δίμηνο: σίδερο, άκαμπτο και νερό, ροή, ευλύγιστο. Δύο ενέργειες που μπορεί να είναι διαφορετικές μα μπορούν να συνδεθούν. Μπορεί να χρειάζεται να’χεις το ένα και να έχεις και το άλλο, μπορεί να υπάρχουν και οι δύο συμφιλιωμένες και όχι καταστροφικές η μια για την άλλη και μπορώ να’χω επίγνωση και των δύο.
Το σώμα μου μίλαγε μα δεν το άκουγα μέσα σε δυσκολίες που πέρναγα και κάποια στιγμή ένιωσα ότι έχω χάσει τη φωνή του. Έχει ανοίξει ένα κανάλι σε αυτήν τη φωνή. Αισθάνομαι μια ολοκλήρωση σε αυτό που δούλευα εδώ.
Μου φαινόταν λίγος ο χρόνος κι αραιά τα διαστήματα κι αναρωτιόμουν θα προλάβω να καταλάβω, να δω αυτήν την ένωση των δυο διαφορετικών ενεργειών κι επιτέλους σήμερα την είδα, την ένιωσα.. Νιώθω μια χαρά κι ένα κλείσιμο. Η εμπειρία είχε αρχή, μέση και τέλος.
Συμφιλίωση, είδα τα συμπτώματα θετικά. Σήμερα έγινε μια ολοκλήρωση μέσα μου – αυτήν την επιθετικότητα που την συναντάω στον ύπνο μου και στις σχέσεις μου, έγινε μια δύναμη – κι έγινε κι ένα ένα άνοιγμα. Χάρηκα πολύ που αντιλήφθηκα πράγματα.
Πανελλήνια Συνάντηση για την Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση
«Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση στην περίοδο της κρίσης: Από το αδιανόητο στο αυτονόητο»
Παρασκευή 21 έως Κυριακή 23 Νοεμβρίου 2014
Πανεπιστήμιο Πειραιώς, κεντρικό κτίριο. Μ. Καραολή και Α. Δημητρίου 80, 185 34 Πειραιάς.
Στόχοι
Ο βασικός στόχος είναι να συζητηθούν αλληλοενημερωτικά και αλληλοσυμπληρωματικά τα προβλήματα και να καταλήξουμε συντονισμένα σε συγκεκριμένες προτάσεις – δεσμεύσεις που θα εξασφαλίσουν ένα βιώσιμο σύστημα υπηρεσιών ψυχικής υγείας στην κοινότητα με μια συνέχεια. Επίσης να κατανοήσουμε όλοι ότι η ψυχική υγεία αφορά σε όλους τους πολίτες και όχι μόνον στα άτομα που πάσχουν. Απαραίτητη προϋπόθεση για την εξασφάλιση της ψυχικής υγείας και ευημερίας των πολιτών και των κοινωνιών/της κοινότητας είναι ένα σύστημα άμεσα προσβάσιμο που εξασφαλίζει όλο το φάσμα υπηρεσιών: πρωτοβάθμια φροντίδα και πρόληψη, έγκαιρη παρέμβαση και υπηρεσίες αποκατάστασης.
Με τη συνάντηση αυτή στοχεύουμε στην καλλιέργεια περαιτέρω διαλόγου με την κοινωνία, την πολιτεία και την τοπική αυτοδιοίκηση έτσι ώστε να υπάρξει ενεργοποίηση της επιστημονικής κοινότητας και των ενδιαφερόμενων φορέων για την επίτευξη των στόχων.
Η συνάντηση απευθύνεταιτόσο στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής όσο και στους επαγγελματίες ψυχικής υγείας, στους ανθρώπους με ψυχοκοινωνικά προβλήματα και τις οικογένειές τους, καθώς και σε όλους τους φορείς και άτομα της κοινωνίας των πολιτών:
Λήπτες υπηρεσιών, οικογένειες, συγγενείς και σύλλογοί τους
Σύλλογοι, κοινωνικές συλλογικότητες, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών
Μητροπολιτικά Ιατρεία
Νοσοκομεία
Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας
Φορείς Κοινωνικής Οικονομίας
Συμμετοχή
Η συμμετοχή στη συνάντηση είναι δωρεάν. Είναι ωστόσο απαραίτητη για οργανωτικούς λόγους η δήλωση συμμετοχής. Οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να αποστείλουν το συμπληρωμένο Δελτίο Εγγραφής τους στο ekpsath@otenet.gr
Όταν ο κεντρικός ομιλητής ανέβηκε στο βήμα και εκτός από τους συνέδρους καλωσόρισε «και τις φωνές που θα μας επισκεφθούν εδώ μέσα στην αίθουσα», αισθάνθηκα κάπως αμήχανα. Οι σύνεδροι γύρω μου φόρεσαν τα ακουστικά για τη μετάφραση και παρακολούθησαν με προσήλωση τον ομιλητή, γνέφοντας καταφατικά με το κεφάλι και χειροκροτώντας στα σημεία της παρουσίασης με τα οποία συμφωνούσαν απόλυτα.
Άνθρωποι που «ακούνε φωνές» και επαγγελματίες στον χώρο της ψυχικής υγείας, ερευνητές, φοιτητές ιατρικής και εθελοντές, περίπου 300 άτομα από 24 διαφορετικές χώρες συμμετείχαν στο 6ο Διεθνές Συνέδριο «Ακούγοντας φωνές», το οποίο πραγματοποιήθηκε το Σαββατοκύριακο στη Θεσσαλονίκη. Διοργανώθηκε από το Ελληνικό Δίκτυο «Ακούω Φωνές» και το Παρατηρητήριο για τα Δικαιώματα στον Χώρο της Ψυχικής Υγείας και ήταν η συνέχεια αντίστοιχων διεθνών συναντήσεων, οι οποίες ξεκίνησαν το 2009 στο Μάαστριχτ της Ολλανδίας.
Για δύο μέρες, καθώς ο ήλιος έλουζε το δάσος του Σέιχ Σου πού κύκλωνε το ξενοδοχείο του συνεδρίου, παρουσιάστηκαν επιστημονικές ανακοινώσεις και προσωπικές αφηγήσεις ανθρώπων που ήθελαν να αφηγηθούν «την εμπειρία». Το κοινό συμπέρασμα ήταν η ανάγκη δημιουργίας ενός εναλλακτικού δικτύου υπηρεσιών ψυχικής υγείας, το οποίο θα αποκλείει τον μονόδρομο των ισχυρών φαρμάκων και τον εγκλεισμό στα ψυχιατρεία – άσυλα. Αντίθετα, θα βασίζεται στην αυτενέργεια και την αυτοβοήθεια, χωρίς αυτό το σύστημα να ελέγχει και να καταπιέζει τον πάσχοντα. «Ο σκοπός δεν είναι να εξαλειφθούν οι ‘φωνές’, αλλά να φτάσουν οι άνθρωποι που τις ακούνε να μπορούν να τις διαχειρίζονται, ίσως και να τις εκλάβουν ως ιδιαίτερο χάρισμα» διευκρινίστηκε. Όλα αυτά ίσως ακούγονται ειρωνικά στη βάρβαρη πραγματικότητα της Ελλάδας της κρίσης (τα δημόσια ψυχιατρεία κλείνουν μέσα στο 2015) και της φούσκας του success story της «ψυχιατρικής μεταρρύθμισης».
Εντέλει, οι άνθρωποι που «ακούνε φωνές» είναι ψυχικά ασθενείς; Αυτό από μόνο του δεν καθιστά κάποιον ψυχικά άρρωστο, υποστήριξαν επαγγελματίες του χώρου της ψυχικής υγείας στο συνέδριο, άποψη που κερδίζει έδαφος τα τελευταία χρόνια στην επιστημονική κοινότητα. «Το ίδιο μπορεί να συμβεί σε εξαρτημένους από ναρκωτικά και αλκοόλ ή σε ηλικιωμένους. Υπάρχουν επίσης άνθρωποι που ‘ακούνε φωνές’, οι οποίοι δεν έχουν ιστορικό ασθένειας ούτε καταναλώνουν ναρκωτικά ή αλκοόλ», όπως ειπώθηκε. Δικαιολογημένα, η σύνδεση με τη ψυχική νόσο έχει ως αποτέλεσμα πολλοί να δείχνουν απροθυμία και φόβο να μιλήσουν σε έναν γιατρό ή και σε κοντινά τους άτομα. Τέσσερις άνθρωποι με την «εμπειρία» μίλησαν επώνυμα στο συνέδριο και το VICE.
Μαρίνα Λυκοβουνιώτη (Ελλάδα) – «Μην πυροβολείτε τον αγγελιοφόρο»
«Υπάρχει ένα τραγούδι που λέει: “I am friends with the monster that’s under my bed/ Get along with the voices inside of my head/ You’re trying to save me, stop holding your breath/ And you think I’m crazy, yeah, you think I’m crazy” («Είμαι φίλος με το τέρας που είναι κάτω από το κρεβάτι/ Τα πηγαίνω καλά με τις φωνές μες’ το κεφάλι μου/ Προσπαθείς να με σώσεις, σταμάτα να κρατάς την αναπνοή σου/ Και νομίζεις ότι είμαι τρελός, ναι, νομίζεις ότι είμαι τρελός»). Και σε άλλο σημείο: “Don’t shoot the messenger, I’m just friends with the monster that’s under my bed”, δηλαδή μην πυροβολείτε τον αγγελιοφόρο, κατά το ‘μην πυροβολείτε τον πιανίστα’.
Κάποια πράγματα στη ζωή μας τα θεωρούμε δεδομένα. Οι περισσότεροι άνθρωποι που ‘ακούμε φωνές’ θεωρούμε το Δίκτυο και την κοινότητα που υπάρχει γύρω του ως ένα δεδομένα πλαίσιο για να εκφράζουμε την εμπειρία μας. Πολλές φορές, όμως, φέρνω στο μυαλό μου την πρώτη φορά που άκουσα κάποιον άνθρωπο να μιλάει σε κοινό για την εμπειρία του και μάλιστα τόσο περιγραφικά. Ήταν ένα από τα πρώτα σεμινάρια του Δικτύου της Αθήνας. Μου φάνηκαν τόσο γνωστά όλα αυτά που περιέγραφε, αλλά ταυτόχρονα τόσο περίεργο που τα έλεγε μπροστά σε κοινό και σκέφτηκα: ‘Μα καλά, γι’ αυτά που ακούμε μιλάει;’ Συγκεντρώθηκα στη μετάφραση και είπα: ‘Ω, ναι! Γι’ αυτά μιλάει’! Μέχρι να έρθω στο Δίκτυο δεν είχα ακούσει θετική ή χρήσιμη φωνή για εμένα. Η επαφή μου με το ψυχιατρικό σύστημα δεν μου άφηνε το περιθώριο (…) Θέλω να αναφερθώ σε αυτά που μου προσφέρουν οι ‘φωνές’. Με εμπνέουν για θέματα που με ενδιαφέρουν, όπως η μουσική. Με βοηθούν στην καθημερινότητα, στο μαγείρεμα και τα ψώνια. Δεν ξέρετε πώς είναι να ψωνίζεις και να έχεις τις φωνές να σου μιλάνε. Διαλέγεις τα πιο υπέροχα πράγματα. Επίσης, είναι μια παρέα στη μοναξιά. Και μου διώχνουν την ανασφάλεια όταν είμαι μόνη. Όλη αυτή η εμπειρία μου έδωσε την ευκαιρία να γνωρίσω το καλύτερο ψυχιατρικό σύστημα, τους ανθρώπους που κάνουν χρήση των υπηρεσιών, τις εναλλακτικές προσεγγίσεις και τι ακριβώς συμβαίνει στον κόσμο της ψυχικής υγείας. Ζητάω πολλές φορές τη συμβουλή των ‘φωνών’ ακόμη και για πρακτικά θέματα. Για την αφίσα του συνεδρίου υπήρχαν διαφωνίες στον σχεδιασμό με ορισμένα μέλη της ομάδας. Μια φωνή μου είπε ‘γιατί δεν κάνεις αυτό που σου λένε’. Κι όντως, εκείνο το απόγευμα κάθισα με μια από τις ‘φωνές’ και σχεδιάσαμε έξι από τις εκδόσεις τις αφίσας. Το βασικό στοιχείο που μπορούμε να αποκομίσουμε από την εμπειρία είναι ότι από τα αρνητικά συμπτώματα μπορούμε να πάρουμε κάτι θετικό».
Irene van de Giessen (Ολλανδία) – «Οι ‘φωνές’ όπως οι Σειρήνες του Οδυσσέα»
«Μετά τον Τρωικό Πόλεμο ο Οδυσσέας χρειάστηκε δέκα χρόνια για να επιστρέψει στην Ιθάκη. Η λύση που βρήκε για να περάσει από τις Σειρήνες είναι γνωστή ως ‘οδυσσειακή κατασκευή’. Έκλεισε με κερί τα αυτιά του πληρώματος και ο ίδιος δέθηκε στο κατάρτι. Άκουσε έτσι τις Σειρήνες, αλλά δεν μπορούσε να ρίξει το πλοίο στα βράχια (…) Στη ζωή μου πέρασα μια κρίση, αντίστοιχη με του Οδυσσέα μετά τον πόλεμο, μέσα στην ανάδοχη οικογένεια που με υιοθέτησε. Οι εσωτερικές ‘φωνές’ μου έλεγαν συνεχώς ότι κάνω λάθος. Βρισκόμουν σε σύγχυση και οι αξίες που είχα μάθει, δηλαδή να είμαι κοινωνική, να φροντίζω για την προσωπική μου υγιεινή, όλες κατέρρευσαν. Άρχισα να αμελώ τον εαυτό μου, δεν έκανα μπάνιο, χρησιμοποιούσα το δάπεδο του μπάνιου ως τουαλέτα, έτρωγα συνεχώς και είχα έναν μόνιμο φόβο θανάτου. Δεν μπορούσα να καταλάβω τι συνέβη λάθος με εμένα.
Ο ψυχίατρος διέγνωσε σε 5 λεπτά ότι είμαι σχιζοφρενής, όμως πόσο καλό θα ήταν να είχε μπορέσει να προσπεράσει τις Σειρήνες, όπως ο Οδυσσέας; Αντίθετα, εγώ βίωσα τις άσχημες επιπτώσεις της διάγνωσης και δεν απέφυγα να ρίξω το πλοίο στα βράχια. Ο γιατρός, παρασυρόμενος από τις φαρμακοβιομηχανίες, μου συνταγογράφησε ακριβά και τελείως άχρηστα φάρμακα. Για 20 χρόνια ζούσα σε έναν κόσμο χωρίς ελπίδα και η αγωγή απλώς με ηρέμησε. Η κρίση φαινόταν ότι πέρασε, αλλά ήταν ένα οικοδόμημα φτιαγμένο από τραπουλόχαρτα. Ο πατριός μου, που σήμερα βρίσκεται εδώ στην αίθουσα, ανέλαβε προσωπικά την ανάρρωσή μου, όμως εγώ η ίδια αποφάσισα να ακολουθήσω την προσέγγιση του Μάαστριχτ. Βρήκα έναν κόουτς κι άρχισα να φτιάχνω τη δική μου ‘οδυσσειακή κατασκευή’. Έμαθα να είμαι δυνατή, αυτό που έπρεπε να κάνω ήταν να παρατηρώ τα χαρακτηριστικά της κρίσης μου κι έτσι απέφυγα να πιστεύω ότι ήταν κάτι κακό εξ ορισμού. Το ζητούμενο είναι να αποδεχτείς αυτά που έρχονται στην επιφάνεια (…) Εξακολουθώ να ‘ακούω φωνές’, αλλά δεν παθαίνω πια επαναλαμβανόμενες κρίσεις. Κι εσείς και εγώ θα ακούσετε στη ζωή σας Σειρήνες. Να συντονιστείτε με αυτές. Να τις ακούσετε, να χαμογελάσετε και να συνεχίστε».
Δημήτρης Χατζηβασιλειάδης (Ελλάδα) – «Το Δίκτυο με βοήθησε να πάρω μια πορεία αλλαγών»
«… Η προσωπική μου εμπειρία άρχισε το καλοκαίρι το καλοκαίρι του 2005. Πάλευα με τις ‘φωνές’ για εφτά χρόνια χωρίς βοήθεια, παίρνοντας χάπια. Με έκαναν να αισθάνομαι φόβο, με τρομοκρατούσαν, με απειλούσαν και γενικά απώθησα από το μυαλό μου πολλά πράγματα. Κάποια στιγμή φοβήθηκα τόσο πολύ που κάλεσα την Αστυνομία, γιατί πίστεψα όχι τόσο ότι κινδυνεύω εγώ άμεσα, αλλά περισσότερο οι δικοί μου και η κοπέλα που αγαπούσα, της οποίας τη φωνή επίσης άκουγα. Βρέθηκα παγιδευμένος σε μια πραγματικότητα, στην οποία παντρεύτηκαν ο έρωτας, τα αισθήματά μου και ο κίνδυνος του θανάτου. Οι γονείς μου φοβήθηκαν όταν με είδαν έτσι αποδιοργανωμένο και σε πανικό και αποφάσισαν την κλασσική λύση, να επισκεφτούμε έναν ψυχίατρο. Ο πατέρας μου είναι γεωπόνος, κατά μια έννοια είναι κι αυτός γιατρός, των φυτών. Ο ψυχίατρος μου χορήγησε φάρμακα από το πρώτο ραντεβού κι έκρινε απαραίτητη την εισαγωγή μου σε ιδιωτική κλινική, την οποία βέβαια διηύθυνε ο ίδιος. Έτσι, έγινα πελάτης του ιδιωτικού ψυχιατρικού και φαρμακευτικού συστήματος και συνεχίζω να είμαι, έχοντας στο μεταξύ αλλάξει δύο-τρεις γιατρούς.
Η πράξη μου αυτή ήταν η αυτό-ύπνωσή μου. Κάποιοι λόγοι με ώθησαν να ασχοληθώ με παραψυχολογικά ζητήματα. Θυμάμαι δύο κοπέλες που ήταν πλασιέ βιβλίων, αγόρασα μια εγκυκλοπαίδεια και τη διάβασα, ετοίμασα ένα ηχητικό κλιπ, το έβαλα να παίζει σε λούπα και κοιμήθηκα. Κάποια στιγμή ξύπνησα σε μια κατάσταση πανικού και από εκείνη την ημέρα άρχισα να ‘ακούω φωνές’. Εντελώς παραδόξως δεν το συσχέτισα. Ίσως επειδή αντιλαμβανόμουν τις ‘φωνές’ ως κάτι πραγματικό, ως ανθρώπους που ασχολούνται μαζί μου σε επίπεδο κουτσομπολιού. Πριν από δύο χρόνια, πήρα την απόφαση να κάνω κάτι γι’ αυτό. Ταξίδεψα μόνος στην Αθήνα, βρήκα ψυχολόγο και με παρέπεμψε στο Δίκτυο ‘Ακούγοντας Φωνές’ της Θεσσαλονίκης, με αποτέλεσμα να πάρω έκτοτε μια πορεία αλλαγών στη ζωή μου που με βοήθησε πάρα πολύ…»
Chris Madson (Αυστραλία) -«Είμαι πιο έξυπνος από τις ‘φωνές’»
«Ονομάζομαι Christopher, αλλά μπορείτε να με φωνάζετε Chris. Γεννήθηκα στη Δυτική Αυστραλία στο Περθ και είμαι 39 ετών. Το 1990 ήμουν στη β΄ τάξη λυκείου και ένας φίλος είχε αγοράσει μαριχουάνα. Την έφερε στο σπίτι και καπνίσαμε ένα μεγάλο τσιγαριλίκι. Την επόμενη μέρα στο σχολείο φοβήθηκα ότι ο δάσκαλος θα μυρίσει τη μαριχουάνα στην αναπνοή μου. Καθόμουν στο θρανίο κι άκουσα μια ‘φωνή’ να μου λέει ‘μην ανασαίνεις, γιατί θα το μυρίσει ο δάσκαλος’.
Στα 23 μου είχα φθάσει να καπνίζω πολύ μαριχουάνα, να καταναλώνω αλκοόλ, κοιμόμουν στα σπίτια φίλων και τελικά έμεινα άστεγος. Μια μέρα που είχα παρανοϊκές σκέψεις πήρα το λεωφορείο και μετά από 18 ώρες έφτασα σε μια μικρή πόλη έξω από το Περθ γιατί ήθελα να ξεφύγω. Εκείνη την περίοδο έμενα με τον πατέρα μου σε ένα τροχόσπιτο, μαλώσαμε και χώρισαν οι δρόμοι μας. Κοιμόμουν έξω από το κάμπινγκ κι άρχισα πάλι να ακούω ‘φωνές’ να μου λένε ‘πάρε εκδίκηση από αυτούς που είναι μέσα’. Μεταφέρθηκα στο νοσοκομείο του Exmouth, όπου μια νοσοκόμα με ρώτησε αν θέλω να πάω σε ψυχιατρικό νοσοκομείο της περιοχής. Καθώς δεν είχα λεφτά και ήμουν μακριά από το Περθ, δέχτηκα. Έμεινα τρεις μήνες σε μια μεγάλη ψυχιατρική πτέρυγα και έλαβα τη βοήθεια που χρειαζόμουν. Πήρα εξιτήριο και πήγα σε έναν ξενώνα ψυχικής υγείας, όπου έζησα τελικά επτά χρόνια και μου δόθηκε η ευκαιρία μιας καινούριας αρχής. Το δύσκολο ήταν ότι πολλοί φίλοι πέθαναν στην πορεία. Έπειτα, νοίκιασα ένα διαμέρισμα και χάρη στην υποστήριξη του οργανισμού Richmond Fellowship μπόρεσα να συμμετέχω σε μια ομάδα αυτοβοήθειας και βρήκα δουλειά ως οδηγός. Πλέον, στηρίζω ως φροντιστής ομάδες ανθρώπων που ‘ακούνε φωνές’. Το 2010 ολοκλήρωσα το σεμινάριο εκπαίδευσης για να μπορώ να δουλεύω με πλήρη απασχόληση και βραβεύτηκα για την προσπάθειά μου.
Χρήση φαρμάκων έκανα για 13 χρόνια, αλλά δεν ήθελα να παίρνω για όλη μου τη ζωή. Μίλησα στον ψυχίατρό και έχω κατέβει στο ελάχιστο της χρήσης σκευασμάτων. Αν όλα πάνε καλά, του χρόνου θα τα διακόψω εντελώς και επίσης θα σταματήσω να λαμβάνω τα σχετικά κρατικά επιδόματα και θα εργαστώ κανονικά. ‘Φωνές’ ακούω ακόμη, σήμερα με ξύπνησαν ‘φωνές’ που δεν με συμπαθούν καθόλου. Δεν νιώθω ότι τις ελέγχω, απλώς νιώθω ότι είμαι πιο έξυπνος από αυτές και δεν με σταματούν από το να κάνω αυτό που θέλω».
Η ψυχιατρική μεταρρύθμιση – «φάντασμα»
Στο μεταξύ, ειδικοί, επικαλούμενοι στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείαςμιλούν για παγκόσμια «επιδημία» ψυχικών διαταραχών. Στις μέρες μας ο αριθμός των πασχόντων από κατάθλιψη ξεπερνά παγκοσμίως τα 154 εκατομμύρια, ενώ έως το 2020 η κατάθλιψη θα είναι η δεύτερη αιτία θανάτου. Στην Ελλάδα της κρίσηςεκτιμάται ότι ποσοστό 10-12% του συνολικού πληθυσμού πάσχει από ψυχικές ασθένειες, την ίδια ώρα που το εθνικό σύστημα φροντίδας ψυχικής υγείας δοκιμάζεται σκληρά. Εκπρόσωποι χωρών από όλον τον κόσμο περιέγραψαν στο συνέδριο της Θεσσαλονίκης την εσωτερική εμπειρία. Η κατάσταση στην Ελλάδα αναλύθηκε με μελανά χρώματα από τον Θεόδωρο Μεγαλοοικονόμου, διευθυντή ψυχίατρο, επικεφαλής του 9ου Ψυχιατρικού Τμήματος του ΨΝΑ και του Κέντρου Ψυχικής Υγείας Αγίων Αναργύρων:
«Το σύστημα παραμένει καθαρά ιδρυματικό, στηρίζεται στη λειτουργία των ψυχιατρείων, παρ’ ότι φέτος συμπληρώνονται 30 χρόνια της λεγόμενης “ψυχιατρικής μεταρρύθμισης”. Αυτή χρηματοδοτήθηκε κυρίως από την ΕΕ, η οποία ζητά το κλείσιμο των δημόσιων ψυχιατρείων στην Ελλάδα μέσα στο 2015, παρά το γεγονός ότι γνώριζε ότι ψυχιατρική μεταρρύθμιση δεν γινόταν και ότι ο τρόπος προσέγγισης του ψυχικά πάσχοντα, μπορεί μεν να εκσυγχρονίστηκε, αλλά στην ουσία δεν άλλαξε. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι το 55% των περιπτώσεων εγκλεισμού σε ψυχιατρεία αφορούν ακούσιες εισαγωγές (σσ: περίπου 2.200 εισαγωγές το 2013 στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αθηνών), με εισαγγελική διάταξη και χωρίς οι υπηρεσίες υγείας να συμμετέχουν ουσιαστικά» είπε ο κ. Μεγαλοοικονόμου.
Και ο ίδιος πρόσθεσε: «Μεγάλη ευθύνη έχει και η ψυχιατρική κοινότητα, που λειτούργησε ως μια μικρο-εξουσία μέσα στην κοινωνία, υπηρετώντας παραδοσιακά τον θεσμό του ψυχιατρείου με την έννοια της διατήρησης της δημόσιας τάξης και ελέγχου αυτών που αποτελούσαν έναν υποτιθέμενο κίνδυνο. Κι έτσι, όσοι ζητούσαμε όλα αυτά τα χρόνια να κλείσουν τα ψυχιατρεία, βρεθήκαμε στην πολύ δυσχερή θέση να θέλουμε τώρα να μη γίνει με αυτόν τον τρόπο, γιατί πρόκειται για διάλυση. Υπάρχει φοβερή πίεση από την εφαρμογή των Μνημονίων, ετοιμάζουν τη μεταφορά ψυχιατρικών κλινικών σε γενικά νοσοκομεία, με ανύπαρκτες υποδομές και επιστημονικό προσωπικό. Πρόκειται για εφαρμογή της λογικής Ρίγκαν, αυτό δεν είναι μετασχηματισμός, αλλά πλήρης διάλυση του συστήματος φροντίδας ψυχικής υγείας».
ζωγραφίζοντας το όραμα της ομάδας – Αλέξανδρος, Ελισάβετ, Αγγέλα, Γιάννης, Δέσποινα, Κατερίνα, Κώστας, Λένα, Βαγγέλης
Την Τρίτη που μας πέρασε κάναμε την πρώτη συνάντηση της χρονιάς με το θεραπευτικό προσωπικό της Αυλής του Κόσμου. Για δεύτερη χρονιά, η Λένα Ασλανίδου κι εγώ, μια Τρίτη το μήνα, ανηφορίζουμε την εθνική και πάμε στο Περιστέρι, στο Κέντρο Ημέρας ‘Αυλή του Κόσμου’ του Κέντρου Παιδιού και Εφήβου. Σε αυτές τις μηνιαίες συναντήσεις εξερευνούμε την ατμόσφαιρα στην ομάδα, θέματα που προκύπτουν στη συνεργασία. Αναζητούμε και τις συνδέσεις όλων όσων συμβαίνουν μέσα στην ομάδα με το ευρύτερο πλαίσιο (Κέντρο Ημέρας, οικογένειες, γειτονιά, κοινωνία). Κάθε φορά φεύγω σκεφτική και πιο πλούσια. Και με εκτίμηση για το μεράκι αυτής της ομάδας.
Γιατί κατά τη γνώμη μου, το να μην κάνουμε τίποτα, ενώ χρειάζεται να κάνουμε, είναι το πιο βίαιο πράγμα που μπορεί να κάνει κάποιος για τον εαυτό του και για το περιβάλλον του. Το να μην κάνουμε είναι βίαιο. Και αν ευσταθεί όλη αυτή η κατηγορία προς την ψυχίατρο του Δρομοκαϊτειου και όποιον άλλον εμπλέκεται, αυτό έγινε: Δεν έκαναν τίποτα. Άρα, έγιναν βίαιοι
Η κλινικός ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια Ελένη Νίνα μιλά στην δημοσιογράφο και σύμβουλο ανθρωπίνων σχέσεων Κρυσταλία Πατούλη με αφορμή στο πρόσφατο εξιτήριο θανάτου σε άστεγο και ψυχικά ασθενή.
Κρ.Π.: Τι έχεις να σχολιάσεις για τον 44χρονο ψυχικά ασθενή που πήδηξε στο κενό από παράθυρο του Ξενώνα Αστέγων του Δήμου Αθηναίων, αφού πριν είχε εκδιωχθεί από το «Δρομοκαΐτειο» με απόφαση δύο ψυχιάτρων, όπου μία εξ αυτών φέρεται μάλιστα ότι αποφάνθηκε «να φύγει να πάει να δουλέψει και να τα αφήσει αυτά!», ενώ είχε πάει εκεί με παραπεμπτικό από το Αιγινήτειο;
Ελ.Ν.: Οι επιστήμονες γενικότερα, πόσo μάλλον στο χώρο της Υγείας και της Ψυχικής Υγείας, πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί και στις διαγνώσεις και στην πρακτική τους, και βεβαίως να ακολουθούν τον κώδικα ηθικής δεοντολογίας τους. Η επιστήμη εδώ και δεκαετίες ανταγωνίζεται τη θρησκεία. Η επιστήμη είναι ο μόνος θεσμός που μπορεί να διεκδικήσει το τίτλο της αυθεντίας. Όμως η αυθεντία και η απολυτότητα υποδεικνύουν την ακαμψία μας. Άρα αυτό που πρέπει να μας ενδιαφέρει ως επιστήμονες, είναι να προσπαθούμε να κάνουμε όσο καλύτερα μπορούμε τη δουλειά μας και με ενσυναίσθηση να σκύβουμε πάνω στην ιστορία και την ύπαρξη του άλλου. Οι άνθρωποι έχουμε ανάγκη από καλούς επιστήμονες και καλούς ανθρώπους. Όπως είπε ο Γκάντι: δεν πρέπει να υπάρχει η επιστήμη χωρίς την ανθρωπιά. Γιατί ο πλησίον δεν είναι αντικείμενο, δεν είναι πράγμα. Οπότε θα έλεγα ότι καλό είναι κάθε φορά που συμβαίνουν ανάλογα γεγονότα, να σταματάμε για λίγο και να στοχαζόμαστε.
Ας αφήσουμε τα αισθήματα προσωπικής ηθικής αγανάκτησης, ιδίως όταν είμαστε από την πλευρά των «υγειών, αξιοπρεπών, δυνατών και στεγασμένων», που συχνά είναι εφήμερα ή και υποκριτικά και ας δούμε μέσα μας μήπως κουβαλάμε ακαμψία και αναλγησία ως προς την ύπαρξη του άλλου. Και ας κάνουμε κάτι γι’ αυτό! Γιατί κατά τη γνώμη μου, το να μην κάνουμε τίποτα, ενώ χρειάζεται να κάνουμε, είναι το πιο βίαιο πράγμα που μπορεί να κάνει κάποιος για τον εαυτό του και για το περιβάλλον του. Το να μην κάνουμε είναι βίαιο. Και αν ευσταθεί όλη αυτή η κατηγορία προς την ψυχίατρο του Δρομοκαϊτειου και όποιον άλλον εμπλέκεται, αυτό έγινε: Δεν έκαναν τίποτα. Άρα, έγιναν βίαιοι. Δεν μπορώ να κρίνω εκ των προτέρων τους ψυχιάτρους γι’ αυτά που φέρεται ότι είπαν, αλλά εάν αποδειχθεί ότι έτσι συνέβη, τότε θα πω ότι η στάση τους ήταν απάνθρωπη. Αλλά γι’ αυτό θα αποφανθεί η Δικαιοσύνη.
Κρ.Π.: Και εάν υπήρχε όντως παραπεμπτικό από συναδέλφους τους, για άμεση νοσηλεία, παρακολούθηση και διερεύνηση, με διάγνωση «κατάθλιψη, ψυχωσική συνδρομή και νοητικές διαταραχές», τότε άν κάποιος είπε «να φύγει να πάει να δουλέψει και να τα αφήσει αυτά!» χρήζει ο ίδιος νοσηλεία… Οπότε, αναρωτιέμαι, δεν θα έπρεπε κυρίως οι ειδικοί της Ψυχικής Υγείας να έχουν κάνει και οι ίδιοι ψυχοθεραπεία; Δηλαδή οι ειδικοί θεράποντες δεν θα έπρεπε να ειδικεύονται σε κάποια ψυχοθεραπεία, άρα να κάνουν και οι ίδιοι ψυχοθεραπεία, όπως και να εποπτεύονται για την άσκηση του λειτουργήματός τους, όπως συμβαίνει με τους ψυχοθεραπευτές;
Ελ.Ν.: Θα συμφωνήσω μαζί σου, ότι καλό θα ήταν όλοι όσοι ασχολούνται με την Ψυχική Υγεία να έκαναν ψυχοθεραπεία. Και όλοι μας. Αλλά, δεν είναι υποχρεωτικό. Όμως κανονικά θα έπρεπε να περνούν όλοι από ψυχοθεραπεία, ιδίως οι άνθρωποι που ασχολούνται με το χώρο της Ψυχικής Υγείας. Και αν δεν περνούν από ψυχοθεραπεία, τουλάχιστον να περνούν από συμβουλευτική ως προς την άσκηση του ρόλου τους.
Κρ.Π.: Οι εδικοί οι οποίοι εργάζονται σε αυτόν τον χώρο και έρχονται σε επαφή καθημερινά με προβλήματα, ψυχικά τραύματα και ψυχικές διαταραχές, τόσων ανθρώπων, κινδυνεύουν να τραυματιστούν δευτερευόντως, άρα χρειάζονται και συνεχή ψυχική υποστήριξη και συνεχή εποπτεία;
Ελ.Ν.: Η εποπτεία, ακριβώς, έχεις πάρα πολύ δίκιο, είναι κάτι που επίσης συχνά δεν υπάρχει στις δομές της Ψ.Υ., όπως δεν υπάρχει και σε ανθρώπους που αυτοαποκαλούνται ψυχοθεραπευτές, οι οποίοι επειδή δεν έχουν τελειώσει κάποια εκπαίδευση δεν παίρνουνκαι εποπτεία, οπότε είναι επικίνδυνοι. Και επίσης όσοι εργάζονται σε αυτούς τους χώρους, κινδυνεύουν όπως είπες να πάθουν το λεγόμενο burn out (να καούν όπως λέμε), αλλά και να περάσουν σε malpractice (σε κακή άσκηση, δηλαδή, του επαγγέλματός τους).
Κρ.Π.: Εδώ μιλάμε για πιθανό έγκλημα. Αυτοκτόνησε ο άνθρωπος.
Ελ.Ν.: Μιλάμε για παραμέληση σε βαθμό κακουργήματος. Ακριβώς.
Κρ.Π.: Επίσης, οι άνθρωποι που έχουν ψυχικά προβλήματα, δεν έχουν ξαφνικά φυτρώσει… στον κόσμο.
Ελ.Ν.: Ναι. Είναι μέλη ενός συνόλου. Οικογένειας, αλλά και κοινωνικού συνόλου. Δεν μπορούμε να πούμε ότι το περιβάλλον δημιουργεί την όποια διαταραχή αλλά μπορούμε να πούμε σε τι συμβάλλει. Και συμβάλλει τα μάλα το οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον!
Κρ.Π.: Το περιβάλλον όμως που έχει έστω μόνο συμβάλλει, εκτός από τις περιπτώσεις στις οποίες έχει και δημιουργήσει τα προβλήματα ενός ανθρώπου, βλέπουμε ότι σε κάποιες περιπτώσεις, αν όχι σε όλες, αποπέμπει αυτόν τον άνθρωπο. Τον αντιμετωπίζει ως αποδιοπομπαίο τράγο. Έχουμε γυρίσει πίσω στην ιστορία;
Ελ.Ν.: Θα έλεγα ότι δεν έχουμε γυρίσει πίσω. Γιατί δεν έχουμε προχωρήσει, για να γυρίσουμε. Γιατί ο πολιτισμός, προχωράει πολύ αργά! Άρα, δεν έχουμε προχωρήσει. Γι’ αυτό και πάντα η ψυχική νόσος ήταν και είναι στίγμα. Ο ψυχικά πάσχων είναι βάρος για τους συγγενείς που συχνά θέλουν να το ξεφορτωθούν ή να το κρύψουν. Όσο αφορά δε το σύστημα Υγείας, ο ψυχικά πάσχων είναι ο τελευταίος τροχός της αμάξης. Πριν από μερικούς αιώνες οι ψυχικά ασθενείς θεωρούνταν δαιμονισμένοι, αλυσοδένονταν και βασανίζονταν για να απαλλαχτούν από το… κακό. Μέχρι πρόσφατα κακοποιούνταν. Έως και σήμερα, συχνά παραμελούνται, προσβάλλονται, υβρίζονται.Τους κρύβουν, εγκαταλείπονται, και πάλι κακοποιούνται… Είναι λοιπόν ο τελευταίος τροχός της αμάξης στο χώρο της περίθαλψης, της παρέμβασης, της πρόληψης και της μέριμνας. Το ίδιο και οι θεράποντες! Ασθενείς και θεράποντες του χώρου της Ψυχικής Υγείας αντιμετωπίζονται συχνά ως …κακομαθημένοι και η μέριμνα για την Ψυχική Υγεία από ειδικούς, θεωρείται ακόμα και στις μέρες μας είδος πολυτελείας.
Η κόλαση της Λέρου, είναι ακόμα νωπή. Οι όποιες αλλαγές στο χώρο της Ψυχικής Υγείας έχουν έρθει μέσα από πολλή προσπάθεια και συχνά με αποκλειστική πρωτοβουλία θεράποντων, χωρίς τη στήριξη της πολιτείας. Οι ψυχικά ασθενείς και οι ειδικοί θεράποντες ζουν στα όρια της πολιτείας. Το σύστημα νοσηλείας δεν έχει αλλάξει από το 1992 που ψηφίστηκε επιτέλους ο νόμος για τα δικαιώματα των ψυχικά ασθενών. Βέβαια το νόμο δεν τον εφαρμόζουν –και οι ειδικοί- έτσι όπως θα έπρεπε, με αποτέλεσμα και πάλι, πολλοίασθενείς να βρίσκονται συχνά στο δρόμο.
Η περίφημη Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση παρουσιάζει πολλά κενά στην πρακτική της, οπότε, όποιος έχει χρήματα και συγγενείς που ενδιαφέρονται να απολαμβάνει ανθρώπινες συνθήκες, ενώ οι υπόλοιποι να οδηγούνται στο δρόμο. Και οι ειδικοί της Ψυχικής Υγείας, είναι οι πιο κακοπληρωμένοι και αυτοί που αντιμετωπίζονται ως είδος πολυτελείας. Είναι απαραίτητος ο χειρουργός, αλλά δεν είναι απαραίτητος ο θεράπων στην Ψυχική Υγεία!
Μπορούμε να απασχολήσουμε, να προσλάβουμε πολύ λιγότερους, να τους εξασφαλίσουμε κακές συνθήκες, να μην προστατεύσουμε το χώρο της Ψυχικής Υγείας, ούτε τους πάσχοντες, να μην ασχοληθούμε με την πρόληψη… Έχουν γίνει τεράστιες καμπάνιες –ευτυχώς!- για τον καρκίνο, για τα ναρκωτικά, για τον ετήσιο έλεγχο σωματικής υγείας, αλλά δεν έχει γίνει καμία καμπάνια για θέματα Ψυχικής Υγείας. Δηλαδή η πρόληψη, σε θέματα Ψυχικής Υγείας, δεν υφίσταται σε αυτή τη χώρα! Υπάρχουν κάποια μηνύματα που αφορούν την ενδοοικογενειακή βία, ή το μπούλινγκ που έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις, ή για τις γυναίκες και τα παιδιά που κακοποιούνται, ή για ζητήματα διατροφικών διαταραχών, αλλά τα προβάλλουν αργά συνήθως τη νύχτα, ενώ αυτό θα έπρεπε να είναι συχνότερο και να αφορά πλήθος άλλων θεμάτων: Να υπάρχει ενημέρωση για θέματα, όπως η παιδοφιλία, ή θέματα που αφορούν τις ψυχικές διαταραχές, ή ποιες είναι οι ενδείξεις που θα πρέπει να οδηγήσουν τους συγγενείς ή τον ίδιο τον πάσχοντα σε έναν ειδικό(π.χ. η ένταση, η διάρκεια και η συχνότητα ενός συμπτώματος). Δυστυχώς όμως, συχνά οι περισσότεροι αφήνουν ένα πρόβλημα ή μία κατάσταση να φτάσει στο απροχώρητο και μετά –στην καλύτερη περίπτωση- απευθύνονται σε ειδικό.
Κρ.Π.: Μπορείς να πεις λίγα λόγια για το τί είναι ψυχολογία;
Ελ.Ν.: Η ψυχολογία είναι μία ακαδημαϊκή και εφαρμοσμένη επιστήμη, που ασχολείται με την επιστημονική μελέτη του ανθρώπου ως προς τις λειτουργίες του οργανισμού του που σχετίζονται με συμπεριφορές σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο. Ο τελικός στόχος είναι να ωφελήσει το άτομο αλλά και την κοινωνία, στην εξεύρεση λειτουργικών τρόπων συμπεριφοράς και διαβίωσης. Η ψυχολογία επίσης ερευνά όχι μόνο τις λειτουργίες και τη συμπεριφορά των ανθρώπων αλλά και των ζώων, κυρίως των ανώτερων θηλαστικών.
Κρ.Π.: Για όσους δεν γνωρίζουν σχετικά, ή είναι παραπληροφορημένοι, μπορείς να πεις για τις ειδικότητες των θεραπόντων που υπάρχουν στο χώρο της Ψυχικής Υγείας;
Κρ.Π.: Με την ευκαιρία, θα ήθελες να πεις και για το τι είναι η ψυχοθεραπεία;
Ελ.Ν.:Η ψυχοθεραπεία ως εξειδίκευση ασχολείται και παρεμβαίνει σε α) Άλυτες συγκρούσεις που μπορεί να φέρει ένας άνθρωπος, και β) σε τραύματα που έχουναπειλήσει τη συγκρότηση του ανθρώπουκαι έχουν διαταράξει τον τρόπο σχετίζεσθαι με τον εαυτό και τους άλλους.
Είναι προσανατολισμένη στον θεραπευόμενο και πραγματώνεται μέσω της θεραπευτικής σχέσης. Εμπλέκει δηλαδή και τον ψυχοθεραπευτή και τον ψυχοθεραπευόμενο σε συνεχή διορθωτική αλληλεπίδραση. Επίσης, η ψυχοθεραπεία μπορεί να είναι παρεμβατική ή όχι, και να χρησιμοποιεί τεχνικές ή όχι. Στην διαδικασία της ψυχοθεραπείας ο ψυχοθεραπευόμενος μιλά για τα βιώματα, τις εμπειρίες ζωής του, τα συναισθήματα και τις σκέψεις του. Και θα μπορούσαμε να πούμε ότι επιλέγει ένα λειτουργικό γι’ αυτόν τρόπο σκέψης που δεν προσφέρει έτοιμες λύσεις, αλλά βοηθά στην οργάνωση και στη σύνθεση των πληροφοριών.
Επιπλέον, προτρέπει τον κάθε άνθρωπο να συμμετάσχει ενεργά σε ότι γίνεται μέσα του και γύρω του, και αυτό επιτυγχάνεται μέσα από τη συνεργασία με τον ψυχοθεραπευτή του ή μέσα από τη συνεργασία με τον ψυχοθεραπευτή και με τους άλλους μαζί εάν είναι σε ομάδα. Έτσι η ψυχοθεραπεία επιτρέπει την ευρύτερη ενεργοποίηση του ψυχισμού του θεραπευόμενου και ως προς τον εαυτό του αλλά και ως προς το κοινωνείν, να γίνει δηλαδή ενεργός πολίτης και …του εαυτού του και ενός συνόλου.
Κρ.Π.: Πώς γίνεται κάποιος ψυχοθεραπευτής;
Ελ.Ν.: Η ψυχοθεραπεία είναι μία εξειδίκευση που κάποιος ακολουθεί μετά το βασικό πτυχίο της ψυχιατρικής και της ψυχολογίας, καθώς επίσης καιμετά το βασικό πτυχίο που παίρνουν οι κοινωνικοί λειτουργοί αλλά και οι επιστήμονες ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών. Η διάρκεια της εξειδίκευσης στην ψυχοθεραπεία είναι τουλάχιστον πέντε χρόνια, και περιλαμβάνει προσωπική ψυχοθεραπεία, η οποία πρέπει να πούμε ότι δεν σταματάει και ποτέ. Δηλαδή, κατά διαστήματα οι ειδικοί ξαναμπαίνουν σε προσωπική ψυχοθεραπεία. Επίσης περιλαμβάνει θεωρητική κατάρτιση, πρακτική εξάσκηση, και εποπτεία πάνω σε περιστατικά.
Κρ.Π.: Η εξειδίκευση αυτή όμως παρέχεται από ινστιτούτα εκπαίδευσης πιστοποιημένα από έγκυρους διεθνείς οργανισμούς και μόνον.
Ελ.Ν.: Ακριβώς. Τα ινστιτούτα εκπαίδευσης και οι ψυχοθεραπευτές ανήκουν σε εταιρείες, συλλόγους, ομοσπονδίες, Ευρωπαϊκούς και Διεθνείς οργανισμούς. Οι ψυχοθεραπευτές εγγράφονται αφού έχουν ολοκληρώσει το πρόγραμμα της εξειδίκευσής τους, επαναλαμβάνω, μετά το βασικό πτυχίο. Στην Ελλάδα υπάρχουν επιστημονικές εταιρείες, σύλλογοι και ομοσπονδίες που ανήκουν οι πιστοποιημένοι ψυχοθεραπευτές. Επίσης υπάρχει Εθνική Εταιρεία Ψυχοθεραπείας Ελλάδος (ΕΕΨΕ), που σεβόμενη την αυτονομία των εταιρειών και των συλλόγων είναι το κεντρικό όργανο των Ψυχοθεραπευτών στην Ελλάδα. Όσοι επιθυμούν να απευθυνθούν σε ψυχοθεραπευτές, μπορούν να ενημερώνονται για το ποιος είναι έγκυρος και πιστοποιημένος ψυχοθεραπευτής από το σάιτ της ΕΕΨΕ. Όλοι οι ψυχοθεραπευτές είμαστε υποχρεωμένοι να ακολουθούμε τον κώδικα ηθικής δεοντολογίας που εξασφαλίζει προστασία στον ψυχοθεραπευόμενο.
Δυστυχώς όμως στην Ελλάδα, δεν υπάρχει νομική κατοχύρωση της εξειδίκευσης του ψυχοθεραπευτή.Και σε κάποια άλλα κράτη της Ευρώπης συμβαίνει το ίδιο, αλλά σχεδόν όλα κλείνουν το θέμα της νομικής κατοχύρωσης της εν λόγω εξειδίκευσης. Στην Ελλάδα ούτε καν έχει ξεκινήσει. Όσοι ανήκουν στα επαγγέλματα Ψυχικής Υγείας, παίρνουν άδεια ασκήσεως επαγγέλματος με το βασικό τους πτυχίο, αλλά όχι νομική κατοχύρωση για την εξειδίκευση του ψυχοθεραπευτή, αν είναι ψυχοθεραπευτές, και αυτό παρ’ όλες τις προσπάθειές μας και τα διαβήματά μας προς το Υπουργείο Υγείας, που σε λίγο θα κλείσουν έναν αιώνα! Το παραπάνω ανοιχτό ζήτημα, έχει ως αποτέλεσμα, ότι πάνω σε αυτό το κενό του νόμου λειτουργούν άνθρωποι που αυτοονομάζονται ψυχοθεραπευτές χωρίς να πληρούν τις προδιαγραφές και είναι κίνδυνος για τη δημόσια υγεία και για όποιον απευθύνεται σε αυτούς.
Κρ.Π.: Και οι όποιοι μπορεί να έχουν πτυχία ψυχολόγου ή ψυχιάτρου;
Ελ.Ν.: Οι οποίοι μπορεί να έχουν πτυχίο ψυχολογίας ή ψυχιατρικής ή ανθρωπιστικών – κοινωνικών επιστημών, αλλά δεν έχουν την απαραίτητη εξειδίκευση.Πράγμα απαράδεκτο για την ασφάλεια και την προστασία του πολίτη που απευθύνεται σε αυτούς. Ακόμα χειρότερα, υπάρχουν και άνθρωποι που αυτοονομάζονται ψυχοθεραπευτές, μετά από μια σειρά π.χ. «σεμιναρίων», και ούτε καν έχουν βασικό πτυχίο, που είναι ακόμη πιο επικίνδυνο!
Κρ.Π.: Άρα, τι θα πρέπει να κάνουν οι πολίτες που απευθύνονται σε κάποιον για ψυχοθεραπεία;
Ελ.Ν.:Πρέπει να είναι πάρα πολύ προσεκτικοί και να ζητούν από τον ίδιο την άδεια εξασκήσεως επαγγέλματος, εφόσον ανήκει σε επάγγελμα Ψυχικής Υγείας, ή τους τίτλους του εάν ανήκει σε σχολή ανθρωπιστικών ή κοινωνικών επιστημών, και επιπλέον, όπως είπα πριν, να απευθύνονται στο σάιτ της ΕΕΨΕ για να δουν εάν περιλαμβάνεται στις λίστες εξειδικευμένων ψυχοθεραπευτών, και γενικά στις λίστες των επιστημονικών εταιρειών που ανήκει. Εδώ θέλει πάρα πάρα πολύ προσοχή, από τους ίδιους τους ανθρώπους που θέλουν να ξεκινήσουν ψυχοθεραπεία. Και μακάρι στο μέλλον να καρποφορήσουν τα διαβήματά μας προς το Υπουργείο Υγείας, και να κλείσει και στην Ελλάδα, η νομική κατοχύρωση της εξειδίκευσης του ψυχοθεραπευτή.
Κρ.Π.: Επίσης, ένας έγκυρος ψυχοθεραπευτής, δεν θα πρέπει να εξηγεί στους ανθρώπους που τον επισκέπτονται τι ειδίκευση ακριβώς έχει, και τι τίτλους σπουδών;
Ελ.Ν.: Ναι, οφείλει να αναφέρεται στους τίτλους του όπως και στην εξειδίκευσή του.
Κρ.Π.: Επειδή ακούμε να λένε πολλοί τη φράση «εγώ θέλω να αντιμετωπίσω τα προβλήματά μου μόνος μου και δεν θέλω να ζητήσω βοήθεια». Και απέναντι στην ψυχοθεραπεία συνήθως υπάρχει είτε μία μυθολογία είτε μία δαιμονοποίηση, που δεν συμβαδίζουν με την πραγματικότητα. Τι έχεις να πεις;
Ελ.Ν.:Ο άνθρωπος ο οποίος δεν αισθάνεται καλά, ή τον βλέπουν οι άλλοι ότι δεν είναι καλά, θεωρούν και θεωρεί ότι είναι αποτυχημένος και αδύναμος αν δεν τα βγάλει πέρα μόνος του. Οπότε κάνει μία άσκηση δύναμης και ελέγχου, συχνά αποτυχημένη, πάνω στα συμπτώματά του, με αποτέλεσμα να βαθαίνει το πρόβλημα.
Κρ.Π.: Μήπως θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε, ότι δεν μπορεί να λύσει κανείς τα προβλήματά κάποιου άλλου; Δηλαδή, δεν είναι Θεός, κανείς ψυχοθεραπευτής, άρα δεν μπορεί να τον βοηθήσει με την έννοια της βοήθειας που εννοούν οι περισσότεροι.
Ελ.Ν.: Γι’ αυτό ανέφερα πριν ότι δεν προσφέρει κανένας ψυχοθεραπευτής έτοιμες λύσεις, ούτε απαντήσεις σε όλα. Δεν είμαστε αυθεντίες. Δουλεύουμε μαζί με τον ψυχοθεραπευόμενο, και με το σύστημα (οικογενειακό, κοινωνικό) που ανήκει, ώστε ο ίδιος να οδηγηθεί σε λειτουργικές λύσεις, στάσεις, αποφάσεις, για τη ζωή του και το περιβάλλον του. Ο ψυχοθεραπευτής συνεργάζεται με τον ψυχοθεραπευόμενο, σε μία διορθωτική αλληλεπίδραση στο εδώ και τώρα, αλλά και δουλεύοντας ως προς το σύστημα που ανήκει ο ψυχοθεραπευόμενος, ώστε να βρεθεί μία λειτουργική στάση ως προς τον εαυτό και το περιβάλλον.
Κρ.Π.: Είναι και σαν να εξελίσσεται μέσα σε αυτή τη διαδικασία, όπως και να αναπτύσσεται περισσότερο, η συναισθηματική νοημοσύνη του ψυχοθεραπευόμενου, ώστε να μπορεί να διαχειριστεί τα διάφορα προβλήματα ή τις πιέσεις που αντιμετωπίζει (έστω και μόνο σε έναν τομέα της ζωής του) με έναν λειτουργικό και όχι αυτοκαταστροφικό ή και καταστροφικό για τους άλλους τρόπο;
Ελ.Ν.: Ναι, ακριβώς.
Κρ.Π.: Επίσης βλέπουμε κατά κόρον σε ταινίες να πηγαίνουν άνθρωποι για ψυχοθεραπεία σε γνωστούς ή φίλους των φίλων ή συγγενών τους. Αυτό δεν είναι αντιδεοντολογικό;
Ελ.Ν.: Ναι, δεν δεχόμαστε ποτέ ανθρώπους που έχουμε φιλική ή συγγενική σχέση μαζί τους. Πρέπει να υπάρχει απόσταση μεταξύ μας, να τηρούνται όρια, π.χ. ο ψυχοθεραπευτής δεν μιλάει για τον εαυτό του, η ψυχοθεραπεία είναι προσανατολισμένη στον ψυχοθεραπευόμενο, και στη σχέση που διαμείβεται με τον ψυχοθεραπευτή στο εδώ και τώρα. Πρέπει να υπάρχει απόσταση και ουδετερότητα με ενσυναίσθηση, όμως. Μια ουδετερότητα με ενσυναίσθηση.
Κρ.Π.: Να πούμε λίγο τι είναι η ενσυναίσθηση;
Ελ.Ν.: Είναι η ικανότητα του ειδικού να μπορεί να συναισθανθεί και να σκύψει με πολύ ανθρωπιά πάνω από την ιστορία και την ύπαρξη του άλλου. Να μπορέσει και να τον συναισθανθεί αλλά και να παραμείνει δίπλα του και όχι να ταυτιστεί μαζί του, ή να προβάλει τα δικά του στον άλλον, όπως συμβαίνει συνήθως σε φιλικές ή οικογενειακές σχέσεις. Γι’ αυτό είπα νωρίτερα ότι ο πλησίον δεν είναι πράγμα. Μας ενδιαφέρει. Εξάλλου ο ένας έχει ανάγκη τον άλλον σ’ αυτή τη ζωή για να προχωρήσει. Μπορεί να μην αγαπιόμαστε, αλλά πρέπει να μάθουμε να συνεργαζόμαστε.
Κρ.Π.: Εδώ ένας άνθρωπος πέθανε άδικα. Και νιώθω ότι έχουμε όλοι κάποιο μερίδιο ευθύνης. Διότι αν η πολιτεία και οι ειδικές δομές της δεν κατάφεραν να τον βοηθήσουν, είμαστε και μεις υπεύθυνοι ως πολίτες αυτής της πολιτείας, και γι’ αυτό χρειάζεται να ευαισθητοποιηθούμε περισσότερο σε αυτά τα θέματα της Ψυχικής Υγείας όπως είπες;
Ελ.Ν.: Ναι. Γι’ αυτό και πραγματικά, χρειάζεται να ευαισθητοποιθούμε αλλά και να διασφαλίσουμε τον ψυχικά ασθενήή τον άνθρωπο γενικά που θέλει να απευθυνθεί κάπου. Γι’ αυτό είναι σημαντικό και το Υπουργείο Υγείας, που είναι υπεύθυνο, επιτέλους να διασφαλίσει και το νόμο, δηλαδή τα δικαιώματα του ασθενούς, αλλά και να δώσει τη νομική κατοχύρωση στην εξειδίκευση των ψυχοθεραπευτών για να προστατευτούν οι πολίτες.
Κρ.Π.: Εδώ όμως, όχι μόνο δεν γίνονται όλα αυτά, αλλά κλείνουν η μία μετά την άλλη οι δομές. Κλείνει όπως λέγεται π.χ. το Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής…
Ελ.Ν.: Όποιος έχει λεφτά και συγγενείς θα έχει περίθαλψη. Οι υπόλοιποι θα βρεθούνε στο δρόμο.
Κρ.Π.: Όταν δεν υπάρχει ευαισθητοποίηση στα θέματα Ψυχικής Υγείας, όταν δεν υπάρχουν οι δομές εκείνες που μπορούν να διασφαλίσουν τα δικαίωματα των ψυχικά πασχόντων, τι σημαίνει αυτό για μία κοινωνία;
Ελ.Ν.: Πριν έλεγα ότι ο πολιτισμός εξελίσσεται πολύ αργά, αν και η τεχνολογία κάνει άλματα. Η επιστήμη πάει με σταθερά βήματα, αλλά ο πολιτισμός αργεί, πάει με πολύ αργά και ασταθή βήματα. Δείχνει λοιπόν ότι έχουμε πάρα πάρα πολύ δρόμο, προκειμένου να κατακτήσουμε την ετυμολογία της λέξεως άνθρωπος, με την έννοια του άνω θρώσκω. Έχουμε πολύ δρόμο ακόμα. Και ευτυχώς που υπάρχουν άνθρωποι που όπως είπα με δική τους πρωτοβουλία, έχουν φέρει αλλαγές οι οποίες είναι ευεργετικές για όλους μας. Από λίγους δυστυχώς εξελίσσεται ο πολιτισμός. Και προσπαθούμε να τους κάνουμε περισσότερους.
Κρ.Π.: Επειδή έχουν κατηγορήσει την ψυχοθεραπεία ότι βγάζει στην κοινωνία συμβιβασμένα …πρόβατα, ή μη αυθεντικούς ανθρώπους, τι έχεις να απαντήσεις;
Ελ.Ν.: Είναι κι αυτός ένας μύθος, γιατί μπερδεύουν το διάλογο με τον προσηλυτισμό. Διότι η ψυχοθεραπεία από ειδικευμένους ψυχοθεραπευτές, επιτρέπει την ενεργοποίηση του ψυχισμού του ανθρώπου, όχι μόνο προς τον εαυτό του αλλά και ως προς το κοινωνείν. Άρα κάνει ενεργούς πολίτες για τον εαυτό τους και για το κοινωνικό σύνολο που ανήκουν. Πολίτες με άποψη. Και όχι του ψυχοθεραπευτή τους την άποψη, γιατί ο ψυχοθεραπευτής τους δεν εκφράζει καν άποψη! Η ψυχοθεραπεία βοηθά τον άνθρωπο να εξελίξει τη σκέψη του για να βρει το λειτουργικό τρόπο να ανήκει σε ένα σύνολο, όντας ο εαυτός του. Και λειτουργικό τρόπο, σημαίνει, έναν τρόπο που να συνεργάζεται προς το κοινωνικό όφελος. Είπες και συ πριν για την συναισθηματική νοημοσύνη…
Κρ.Π.: Δηλαδή να εξελίξει τη σκέψη του σε συνεργασία με τα συναισθήματά του και τα βιώματά του…
Ελ.Ν.: Και να μπορέσει να ελέγξει τα συναισθήματά του, εφόσον πρώτα τα αναγνωρίσει, και να προτάξει τη λογική προκειμένου να βρει έναν λειτουργικό τρόπο να ζήσει ευεργετικά για τον εαυτό του και το περιβάλλον. Είναι, δηλαδή, μία οικολογική σκέψη η ψυχοθεραπεία. Αυτό που ευνοεί είναι η συνεργασία με την έννοια της ενεργής συμμετοχής και όχι μιας συμμετοχής υποταγμένης ως πρόβατο στην άποψη κάποιου άλλου, αλλά να αναπτύξει κανείς τη δική του άποψη στα πράγματα.
Κρ.Π.: Και να αποφασίζει ο ίδιος για τα συναισθήματά του, και όχι αυτά για τον ίδιο. Όπως επίσης, να μην τα συνθλίβει άκαμπτα, προβάλλοντας μόνο τη λογική του, αλλά να τα λαμβάνει υπόψιν, να προσανατολίζεται μέσα από αυτά και να αποφασίζει σε συνεργασία με τη λογική του, αφού όμως τα έχει διαχειριστεί, άρα δεν τα έχει απωθήσει.
Ελ.Ν.: Ακριβώς.
Κρ.Π.: Ως επίλογο, με αφορμή αυτή την αυτοκτονία, τι θα έλεγες;
Ελ.Ν.: Ότι το να μην κάνεις, ενώ χρειάζεται να κάνεις, είναι το πιο βίαιο πράγμα. Το πιο βίαιο πράγμα για τον εαυτό μας και για το περιβάλλον είναι το να μην κάνουμε…
Η προσέγγιση του Processwork εισαγάγει την ιδέα της σημαντικότητας των πολλαπλών διαστάσεων των εμπειριών μας και της ανάγκης να εστιάσουμε την προσοχή μας σε όλες, προκειμένου να καταλύσουμε διεργασίες εσωτερικές, των σχέσεων μας και των ομάδων στις οποίες ανήκουμε.
Όσο αφορά στα σωματικά συμπτώματα, αυτό μεταφράζεται στην ιδέα της ταυτόχρονης και παράλληλης θεώρησής και αντιμετώπισής τους σαν σημάδι ότι το σώμα μας χρειάζεται φροντίδα και ταυτόχρονα ότι το σώμα μας ονειρεύεται.
Η υποκειμενική αίσθηση των σωματικών μας εμπειριών αποτελεί είσοδο στο ονείρεμα του σώματος. Εξερευνώντας αυτήν την διάσταση της εμπειρίας μας, ανακαλύπτουμε περιθωριοποιημένες πτυχές του εαυτού μας και αποκτούμε πρόσβαση στην ολότητα μας.
Αυτή η βιωματική επιμόρφωση απευθύνεται σε θεραπευτές και σύμβουλους αλλά και σε όσους ενδιαφέρονται για μια εισαγωγή στην οπτική και τις τεχνικές της προσέγγισης του Processwork γύρω από τις σωματικά συμπτώματα.
Διαδικαστικά Τόπος: Γιαννάρου 17, Άλιμος (1η Στάση Καλαμακίου, στάση τραμ ‘Πικροδάφνη’) Ώρες:Τετάρτη 6 – 9 μμ Κόστος: 125 €. Αναγνωρίζοντας ότι η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει με διαφορετικό τρόπο τον καθένα και την καθεμιά, το κόστος συμμετοχής είναι ενδεικτικό. Η καθεμιά και ο καθένας θα πληρώσει με βάση την οικονομική του δυνατότητα.
Εγγραφή: Για να κλείσετε θέση στείλτε τη Δήλωση Συμμετοχής με φαξ στο 210 9848 912 ή με εμαιλ στη διεύθυνση processworkhub@gmail.com
Απόφοιτος του ΚΕΘΕΑ οδηγείται στη φυλακή 22.9.2014
Τον περασμένο Ιούνιο ο Φώτης αποφοίτησε από το θεραπευτικό πρόγραμμα ΚΕΘΕΑ ΝΟΣΤΟΣ. Τέσσερα ολόκληρα χρόνια καθαρός, μακριά από την πιάτσα, τη χρήση, την εγκληματικότητα. Με απόφαση του δικαστηρίου ο Φώτης θα οδηγηθεί τις επόμενες μέρες στις φυλακές της Άμφισσας για να εκτίσει ποινή φυλάκισης τεσσάρων ετών, καθώς το 2006, ενώ ήταν στη χρήση και πριν ενταχθεί στο πρόγραμμα απεξάρτησης, είχε συλληφθεί για κατοχή μικροποσότητας ουσιών. Ο εγκλεισμός του Φώτη τινάζει στον αέρα την επίπονη και πολύχρονη προσπάθειά του για καθαρή ζωή και ισότιμη ένταξη στην κοινωνία.
Δυστυχώς, κατ’ επανάληψη απόφοιτοι του ΚΕΘΕΑ και άλλων θεραπευτικών φορέων έχουν έρθει αντιμέτωποι με τον εγκλεισμό για αδικήματα που διέπραξαν ενώ ήταν εξαρτημένοι. Η αντιμετώπιση των απεξαρτημένων ως κοινών εγκληματιών αγνοεί τα ερευνητικά δεδομένα και την πολύχρονη κλινική εμπειρία διεθνώς που αποδεικνύουν ότι απεξάρτηση σημαίνει αλλαγή τρόπου ζωής, απαγκίστρωση από το φαύλο κύκλο της εξάρτησης και του εγκλήματος, και παραγωγική ένταξη στην κοινωνία. Η διαφύλαξη του δικαιώματος στην απεξάρτηση είναι κοινωνική και ανθρωπιστική αναγκαιότητα που ενισχύει την κοινωνική ένταξη και συνοχή.
Η εξέλιξη αυτή δεν θα έχει αρνητικές συνέπειες μόνο για τον ίδιο το Φώτη. Αποτελεί δυσοίωνο και αποτρεπτικό μήνυμα και για χιλιάδες άλλους χρήστες που αγωνίζονται να σταματήσουν τη χρήση, αποδυναμώνοντας το κίνητρό τους για ένταξη και παραμονή στη θεραπεία. Επιπλέον, ανάλογες αποφάσεις θέτουν πρόσθετα εμπόδια στο έργο των προγραμμάτων απεξάρτησης, τα οποία από την έναρξη της κρίσης δίνουν με μειωμένους πόρους τη δύσκολη μάχη υποστήριξης ενός εξαιρετικά ευάλωτου πληθυσμού οι ανάγκες του οποίου οξύνονται καθημερινά.
Στο Φώτη δεν δόθηκε καν η δυνατότητα κράτησης σε σωφρονιστικό κατάστημα όπου λειτουργεί θεραπευτική κοινότητα, όπως οι φυλακές Κορυδαλλού, στην οποία θα μπορούσε να ενταχθεί, ώστε να υποστηριχθεί η προσπάθειά του να παραμείνει καθαρός σε συνθήκες εγκλεισμού.
Το ΚΕΘΕΑ ζητά από τη δικαιοσύνη να δείχνει το ανθρώπινο πρόσωπό της απέναντι σε όσους ολοκληρώνουν πρόγραμμα απεξάρτησης, εναρμονιζόμενη με το πνεύμα της νέας νομοθεσίας για τα ναρκωτικά, και απευθύνει έκκληση τουλάχιστον για άμεση μεταφορά του Φώτη στις φυλακές Κορυδαλλού, ώστε να ενταχθεί στο πρόγραμμα απεξάρτησης ΚΕΘΕΑ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ, και να απομακρυνθεί ο κίνδυνος υποτροπής του στη χρήση.
